Υπερκεράτωση: τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;

Συχνά παρατηρούμε αλλαγές στην όψη του δέρματός μας, όπως σημεία με ξηρότητα και τραχιά υφή, τις λεγόμενες δηλαδή υπερκερατώσεις. Τότε είναι που αναρωτιόμαστε πού μπορεί να οφείλεται αυτό, εάν είναι επικίνδυνο και, φυσικά, πώς θα το αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά.

Η υπερκεράτωση είναι μία κοινή δερματική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από σκλήρυνση του εξωτερικού τμήματος του δέρματος (κεράτινη στοιβάδα) και αποτελεί μία φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού για να προσαρμοστεί σε συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτή η σκλήρυνση του δέρματος δημιουργεί συνήθως ξηρά και τραχιά σημεία μικρής ή μεγάλης έκτασης, τα οποία ενισχύουν την ικανότητα αντίστασης της επιδερμίδας.

Η ξηρή και σκληρή όψη που θυμίζει κάλο, οφείλεται στην πολύ υψηλή παρουσία κερατίνης, μίας πρωτεΐνης που μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία πλακών όταν βρίσκεται σε πολύ μεγάλες ποσότητες στα κύτταρα. Σε αυτήν την περίπτωση, παρατηρούμε ότι το δέρμα γίνεται ξηρό και καλύπτεται από κρούστα. Πέρα από την τυπική μορφή υπερκεράτωσης που οφείλεται στην τριβή και την πίεση, υπάρχουν και κάποια επιπλέον είδη τα οποία αναφέρονται συνοπτικά παρακάτω:

 Σμηγματορροϊκή υπερκεράτωση: Ανώδυνες δερματικές βλάβες που εμφανίζονται κυρίως σε άτομα μεγάλης ηλικίας (άνω των 40).

 Ακτινική υπερκεράτωση: Είναι γνωστή και ως ηλιακή υπερκεράτωση, καθώς αποτελεί απόρροια της μακροχρόνιας έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία. Οι υπερκερατώσεις αυτές χαρακτηρίζονται ως προκαρκινικές βλάβες του δέρματος και είναι σημαντικό να εντοπίζονται και να αντιμετωπίζονται εγκαίρως.

 Θυλακική υπερκεράτωση: Αυτός ο τύπος υπερκεράτωσης είναι γνωστός και ως «δέρμα κοτόπουλου», λόγω της όψης που δημιουργεί. Πρόκειται για μικρά εξογκώματα που είναι συνήθως λευκά και περιβάλλονται από κόκκινο και φολιδωτό δέρμα. Αποτελεί μονάχα αισθητική ενόχληση και επιδεινώνεται την περίοδο του χειμώνα.

Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπερκεράτωσης με πιο βασικούς τους εξής:

 περπάτημα χωρίς υποδήματα (ξυπόλητα πόδια),

 έντονη χειρωνακτική εργασία,

 ψωρίαση,

 κληρονομικότητα (γενετική προδιάθεση),

 συστηματική πίεση σε συγκεκριμένο σημείο του σώματος,

 δυστροφίες στα πέλματα (π.χ. πλατυποδία, κοιλοποδία, κότσι),

 αφυδατωμένο ή/και ξηρό δέρμα,

 συχνή έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία,

 ηλικία (μεγάλη),

 σωματικό βάρος (υψηλό),

 ορισμένοι ιοί (π.χ. HPV),

 ανοιχτός φωτότυπος δέρματος,

 άτομα με ξανθά ή κόκκινα μαλλιά και μπλε/πράσινα μάτια,

 άτομα που «καίγονται» εύκολα ή/και βγάζουν φακίδες μετά από έκθεση στον ήλιο,

 εξασθενημένο ανοσοποιητικό (χαμηλή άμυνα του οργανισμού),

 έντονο άγχος

Πού εντοπίζεται;

Η υπερκεράτωση μπορεί να παρουσιαστεί τόσο στο πρόσωπο όσο και στο σώμα αλλά και στην κεφαλή με τα σημεία να διαφέρουν σε ένα βαθμό ανάλογα με το είδος υπερκεράτωσης. Συγκεκριμένα, παρουσιάζεται:

 πέλματα των ποδιών και παλάμες των χεριών (απλή υπερκεράτωση),

 νύχια (υπονύχια υπερκεράτωση),

 πρόσωπο (σμηγματορροϊκή ή ακτινική υπερκεράτωση),

 θώρακας (σμηγματορροϊκή υπερκεράτωση),

 τριχωτό ή φαλακρό της κεφαλής,

 πίσω από τα μπράτσα και τους μηρούς (θυλακική υπερκεράτωση),

 χείλη (ακτινική χειλίτιδα)

Η απλή υπερκεράτωση παρατηρείται συνήθως στα άκρα μας, ενώ η θυλακική υπερκεράτωση αφορά κυρίως τα τα μπράτσα, τους μηρούς και τους γλουτούς (οπίσθια). Από την άλλη πλευρά, η σμηγματορροϊκή υπερκεράτωση παρουσιάζεται σε σημεία με έντονη τριχοφυΐα και λιπαρότητα, όπως το τριχωτό της κεφαλής, το μέτωπο, η πλάτη, ο θώρακας, οι ώμοι, η κοιλιά και ο λαιμός.

Τέλος, η ακτινική υπερκεράτωση εντοπίζεται στα μέρη που εκτίθενται συχνά στον ήλιο, τα οποία περιλαμβάνουν το μέτωπο, τη μύτη, τα αυτιά, τα ζυγωματικά, τη ραχιαία επιφάνεια των χεριών και τα χείλη.

Για τις υπερκερατώσεις που οφείλονται στη συνεχή τριβή/πίεση ενός σημείου, είναι απαραίτητο να αποφύγετε τις παραπάνω καταστάσεις, στο βαθμό που είναι εφικτό, για να μην επιδεινωθεί το πρόβλημα. Αναφορικά με την αντιμετώπιση της υπερκεράτωσης, υπάρχουν ειδικά ενυδατικά και μαλακτικά προϊόντα με κερατολυτική δράση.

Τα συστατικά αυτά, με πιο χαρακτηριστικά την ουρία (urea) και το σαλικυλικό οξύ (salicylic acid), τα βρίσκουμε σε διάφορες συγκεντρώσεις στις διαθέσιμες κρέμες και αλοιφές, ώστε να υπάρχει η ιδανική επιλογή για την κάθε περίπτωση –βάσει του πάχους, του σημείου και της αιτίας που προκαλεί την υπερκεράτωση.

Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα σε άτομα με ψωρίαση, αφού πραγματοποιηθεί τοπική θεραπεία με τέτοιου είδους κρέμες, ακολουθεί συχνά και χρήση άλλων προϊόντων (π.χ. αλοιφές με κορτικοστεροειδή).

Αξίζει να σημειωθεί ότι για συγκεκριμένους τύπους υπερκερατώσεων η απομάκρυνσή τους κρίνεται απαραίτητη και πραγματοποιείται με κάποια από τις παρακάτω μεθόδους:

 Απόξεση: Καταστροφή των προβληματικών κυττάρων με τη χρήση ειδικής συσκευής.

 Κρυοπηξία: Ψύχωση των βλαβών με υγρό άζωτο. Πιθανές παρενέργειες αποτελούν η παροδική ερυθρότητα και το οίδημα.

 Διαθερμοπηξία: Άμεση καταστροφή των βλαβών με καυτηριασμό.

 Laser CO₂: Πρόκειται για μία ανώδυνη και μη επεμβατική θεραπεία, που επιτρέπει την άμεση επιστροφή του ατόμου στις καθημερινές του δραστηριότητες. Αν και δεν αφήνει ουλές/σημάδια στο δέρμα, είναι καλό να χρησιμοποιείται κάποια αναπλαστική κρέμα για λίγες ημέρες έπειτα.

Στη σμηγματορροϊκή υπερκεράτωση μπορούν να εφαρμοστούν όλες οι παραπάνω μέθοδοι, με το laser CO₂ να θεωρείται η πιο ενδεδειγμένη και ασφαλής λύση. Στην ακτινική υπερκεράτωση οι διαθέσιμες θεραπείες περιλαμβάνουν την τοπική χρήση προϊόντων καθώς και επεμβατικές τεχνικές όπως η κρυοπηξία με υγρό άζωτο, η απόξεση και ηλεκτροκαυτηρίαση, το laser CO₂ και η φωτοδυναμική θεραπεία.

Επίσης, μπορείτε να προλάβετε τη δυνητικά επικίνδυνη ακτινική υπερκεράτωση, ακολουθώντας ορισμένες πρακτικές συμβουλές που αφορούν κυρίως την προστασία από τον ήλιο:

 μείνετε μακριά από τον ήλιο κατά το διάστημα 10:00-16:00,

 προστατευτείτε από τον ήλιο χρησιμοποιώντας καπέλο, γυαλιά και κατάλληλα ρούχα,

 εφαρμόζετε αντηλιακό ευρέος φάσματος καθημερινά και καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Προτιμήστε προϊόντα με υψηλό δείκτη προστασίας SPF (π.χ. SPF30, SPF50), ιδιαίτερα κατά την καλοκαιρινή περίοδο,

 ανανεώνετε το αντηλιακό κάθε 2 ώρες ή και συχνότερα, σε περίπτωση κολύμβησης στην πισίνα ή στη θάλασσα, αθλητικής δραστηριότητας ή/και έντονης εφίδρωσης,

 ενημερώστε άμεσα τον γιατρό σας εάν παρατηρήσετε οτιδήποτε διαφορετικό στο δέρμα,

 να επισκέπτεστε τον δερματολόγο σας κάθε χρόνο για εξέταση του δέρματός σας.

Αυτό που είναι σημαντικό να συγκρατήσουμε, είναι πως η υπερκεράτωση αποτελεί μία προσαρμοστική διαδικασία που ενισχύει την άμυνα του δέρματος. Μπορεί να προκληθεί από διάφορους παράγοντες και να εμφανιστεί σε διάφορα σημεία, ενώ δεν είναι κάτι μεταδοτικό.

Τα περισσότερα είδη υπερκεράτωσης δεν αποτελούν κίνδυνο για την υγεία μας, με ορισμένες εξαιρέσεις που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης (ακτινική υπερκεράτωση).Ευτυχώς, όμως, υπάρχουν πολλοί διαθέσιμοι τρόποι για την απομάκρυνση του προβλήματος. Μην ξεχνάτε, λοιπόν, να προσέχετε τον εαυτό σας και να επισκέπτεστε τακτικά τον δερματολόγο, ειδικά εάν εντοπίσετε κάτι «διαφορετικό» στην επιδερμίδα σας!

ΠΗΓΗ

Συντάκτης: Flowmagazine,

Influence:

Ο στόχος του flowmagazine.gr είναι να προβάλλει τις θετικές ιδέες, δράσεις και πληροφορίες από την Ελλάδα και τον κόσμο…