Για να πάτησες σε αυτό το άρθρο, μάλλον το 24ωρο δεν σου είναι αρκετό. Τί φταίει και νιώθεις ότι ο …
Χρόνος. Από τον μύθο του Κρόνου στο CERN
Ο συγγραφέας, Guido Tonelli, φυσικός στο CERN της Ελβετίας μέσα από το βιβλίο του προσπαθεί με απλά λόγια να μας εισαγάγει και να μας εξηγήσει την έννοια του χρόνου – που τόσο τρομάζει τον σύγχρονο άνθρωπο.
“Χρόνος. Από τον μύθο του Κρόνου στο CERN”, Guido Tonelli, Εκδ., Διόπτρα, 2023
Αρχίζει με τις πρώτες μετρήσεις του χρόνου που έκανε ο άνθρωπος, χρησιμοποιώντας τη μυθολογία και την ιστορία για να μας θυμίσει γεγονότα και θεωρίες. Δίνοντας παραδείγματα για αυτοκίνητα και για φυσικούς που βάζουν στοιχήματα μας εισάγει εν τάχει στις κινήσεις του χρόνου του σύμπαντος. Πλανήτες, γαλαξίες, μαύρες τρύπες – 2 ειδών παρακαλώ!
Και μην σας έρθει να πλησιάσετε καμία – επιμένει σ αυτό ο Tonelli – και δωρεάν ταξίδι να σας τάξουν, μην πάτε, διότι θα συντριβείτε! Ακόμη χειρότερα, θα εισέλθετε στον χώρο του μη-χρόνου – κι αρα του μη-χώρου (;). Άρα θα πάψετε να υπάρχετε (;) Είναι άκρως συναρπαστικό!
Ο Tonelli εξηγεί πως ο χωρο-χρόνος δεν είναι μια θεωρία. Έχει βρεθεί – είναι αλήθεια – ύλη που πάλλεται, καμπυλώνει, μαζεύει κι εξαπλώνεται ανάλογα με τα βαρυτικά και ηλεκτρομαγνητικά πεδία, χωρίς να δίνει δεκάρα για τους φυσικούς νόμους που έχουμε εδώ στη Γη. Είναι λίγο τρομακτικός, διότι εξηγεί με απόλυτη ψυχραιμία ότι στο κέντρο του γαλαξία μας κινείται και ζει μια τεράστια μαύρη τρύπα, έτοιμη να καταπιεί τα πάντα σε… κάποια εκατομμύρια έτη.
Έχοντας την προσοχή μας στραμμένη στα ουράνια, μας κάνει μια βουτιά σε έναν άλλο κόσμο, στις διαστάσεις των σωματιδίων που τρέχουν (και πειραματικά) με ταχύτητες της τάξεως του 99.99999% της ταχύτητας του φωτός! Συγκρούονται, διαλύονται, αλλάζουν σε άλλα σωματίδια σε real time όπως λένε αλλά στο δικό τους real-time- στα έγκατα του CERN, χωμένα μέσα στον LEP, τον Μεγάλο Επιταχυντή Ηλεκτρονίων και Ποζιτρονίων. Μας εξηγεί ότι αυτά τα σωματίδια ανάλογα με την ταχύτητα με την οποία κινούνται αποκτούν μεγαλύτερο όγκο, διασπώνται, κάποια ζουν εκατομμύρια χρόνια κι άλλα ούτε καν 2 δευτερόλεπτα. Άλλα πάλι αποσυντίθενται αργά κι άλλα σε μηδενικό χρόνο. Κάποια ζουν σε απίστευτα χαμηλές θερμοκρασίες. Πολλά από αυτά τα φαινόμενα που βλέπουν ξανά και ξανά οι ερευνητές δεν μπορούν ακόμη να τα εξηγήσουν, καθώς φαίνεται να συμβαίνουν σε έναν «χώρο» που δεν έχουν κατανοήσει ακόμη.
Προσοχή! Μην σας περάσει απ το νου ότι οι φυσικοί είναι παγεροί επιστήμονες που έχουν απεμπολήσει τις έννοιες της ομορφιάς του κόσμου. Σε κάποια σωματίδιά quark έχουν δώσει τα εξής ονόματα: Beauty (ομορφιά) και charm (γοητεία). Αυτό δείχνει αφ΄ ενός έναν ρομαντισμό αφ΄ ετέρου θαυμασμό και σεβασμό προς τη φύση, της οποίας τις αλήθειες προσπαθούν να προσεγγίσουν, καθώς και αίσθηση του χιούμορ.
Ο Tonelli μας περιγράφει τα στοιχήματα που έβαζε ο Χόκινγκ με φίλους του φυσικούς και ο χαμένος ήταν υποχρεωμένος να πληρώσει στον νικητή ενός έτους συνδρομή στο περιοδικό Penthouse (φημισμένο περιοδικό με γυμνές κοπέλες- σίγουρα το ξέρετε) ή στο Private Eye. (Αγγλικό σατυρικό περιοδικό που ίσως δεν το ξέρετε).
«Κανείς δεν κατανοεί την κβαντική φυσική», υποστήριζε ο Richard Feynman (Nobel Φυσικής, καθηγητής και πολύ αστείος τύπος), οπότε εάν δεν τα καταλάβετε όλα μην ανησυχήσετε.
Διαβάστε επίσης: Τι είναι τελικά η κβαντική φυσική;
Στο τέλος του βιβλίου έχουμε μια καλύτερη κατανόηση του χρόνου; Δεν ξέρω. Σίγουρα, όμως έχουμε μια καλύτερη αντίληψη σχετικά με το πώς λειτουργεί ο κόσμος μας, όχι με τη στενή έννοια της Γης, αλλά με την ευρεία κι απαράμιλλης ομορφιάς έννοια του σύμπαντος, του οποίου είμαστε μέρος (από σωματίδια φτιαγμένοι όλοι), όπου ο χρόνος ζει αλλιώς και παύει να υπάρχει στο άδυτο των μαύρων τρυπών. Άρα ο χρόνος δεν είναι ένας. Υποθέτουμε ότι από εκεί ξαναρχίζει ή συνεχίζει (;).
Δεν έχουμε ξεφύγει πολύ απ’ τους προγόνους μας που ονειρεύονταν να σκοτώσουν τον Κρόνο. Εμείς ονειρευόμαστε να σκοτώσουμε «τον χρόνο», να τον σταματήσουμε, ξεχνώντας ότι είμαστε μια μορφή του χρόνου, κάτι που τον προσδιορίζει.
Εάν δεν υπήρχαμε, θα υπήρχε χρόνος; Σίγουρα, αλλά δεν θα υπήρχε κάποιος να τον μετρήσει – όπως π.χ. εμείς. Άρα θα υπήρχε όπως τον ξέρουμε; Θα υπήρχε αλλιώς, διότι θα τον μετρούσε κάποιος άλλος; Καθόλου; Μπορούν να υπάρξουν πολλοί χρόνοι;
Το βιβλίο δεν είναι επιστημονικό· είναι απλά συναρπαστικό(!) και εκλαϊκευμένο για μας τους άσχετους. Δεν πειράζει να μην ξέρουμε τι κάνουν και πώς το κάνουν τα νετρόνια, τα λεπτόνια, τα πρωτόνια κλπ…
Πειράζει όμως να μην ξέρουμε από πού προερχόμαστε, τι είναι αυτός ο κόσμος που μας επιτρέπει να ζούμε μέσα του, που μας κάνει μέρος της απίθανης «μηχανής» του που λέγεται αιωνιότητα.
Πειράζει, διότι χωρίς αυτές τις γνώσεις, έστω και τις λιγοστές, δεν έχουμε καμία πιθανότητα να νιώσουμε δέος και άρα ευγνωμοσύνη προς τη ζωή και τον χρόνο που μας δίνεται, χωρίς να μας ζητάει αντάλλαγμα.
Διαβάστε το βιβλίο και θα δείτε: ούτε θα καταλάβετε πώς πέρασε ο χρόνος!
