Η Αιολική Ενέργεια

Συντάκτης: Άκης Αδαμόπουλος

Ο Αίολος στην αρχαιότητα ήταν ο θεός των ανέμων. Από εκεί έχει πάρει και το όνομα της η αιολική ενέργεια. Πρόκειται για εναλλακτική μορφή ενέργειαςκαι συγκεκριμένα, την ενέργεια του ανέμου που προέρχεται από τη μετακίνηση αερίων μαζών της ατμόσφαιρας. Μια πρώτη μορφή εκμετάλλευσης της αιολικής ενέργειας ήταν τα πανιά των πρώτων ιστιοφόρων πλοίων και αργότερα οι ανεμόμυλοι. Στην Αμερική μερικούς αιώνες αργότερα, συναντήσαμε τους ανεμόμυλους για άντληση νερού (“water-pumping-windmills”), κυρίως για πότισμα ή για φρέσκο πόσιμο νερό. Το 1887 ο Αμερικανός Charles F. Brush χρησιμοποίησε την αιολική ενέργεια για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που τροφοδότησε το εργαστήριο του για μεγάλο διάστημα ενώ την ίδια περίπου περίοδο, ο Δανός Poul la Cour κατασκεύασε τις πρώτες ανεμογεννήτριες (Α/Γ) για παραγωγή ηλεκτρισμού. Η μαζική παραγωγή ανεμογεννητριών ξεκίνησε το 1979 από Δανούς κατασκευαστές των οποίων τα χαρακτηριστικά και η μορφή εξελίσσονται μέχρι και σήμερα.

Πλέον για την εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας χρησιμοποιούνται ανεμογεννήτριες με δύο ή τρείς έλικες. Αυτές με τους τρείς (τρίπτερες) διαθέτουν ρότορα μικρότερο των 10 μέτρων και έχουν τη δυνατότητα εκμετάλλευσης ασθενούς αιολικού δυναμικού. Στις μηχανές μεγάλου μεγέθους επικρατούν οι δίπτερες, με κόστος κατασκευής και συντήρησης μικρότερο απ' αυτό των τρίπτερων αντίστοιχου μεγέθους. Τέτοιες ανεμογεννήτριες εγκαθίστανται σε μεγάλης κλίμακας αιολικά πάρκα συνδεδεμένα με κάποιο δίκτυομεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας ή σε μικρότερη κλίμακα για παροχή ενέργειας σε απομονωμένες περιοχές.

Σήμερα χρησιμοποιούνται Α/Γ δυναμικότητας 200 ως 2.000 KW. Πρέπει να επισημανθεί πως χρειάζεται να λαμβάνεται υπόψη το μέρος στο οποίο θα εγκατασταθούν οι ανεμογεννήτριες για να είναι αποδοτικές. Για παράδειγμα, εάν υπάρχουν εδαφικές ανωμαλίες ή εμπόδια μειώνεται η αποδοτικότητα λόγω των στροβιλισμών που θα προκύψουν. Επίσης σημαντικό ρόλο παίζουν οι μέσες ταχύτητες ανέμου για την αποδοτικότητα ενός πάρκου ανεμογεννητριών. Συγκεκριμένα ένα πάρκο το οποίο σε ταχύτητα 8m/sec αποδίδει 1600KW, σε ταχύτητα 4m/sec θα αποδίδει μόνο 200 KW.

Η παραγωγή ηλεκτρισμού από τον άνεμο είναι ελκυστική για πολλούς λόγους καθώς πρόκειται για ''καθαρή'' μορφή ενέργειας. Η χρήση μιας τουρμπίνας 600KW, σε κανονικές συνθήκες, αποτρέπει την ετήσια αποβολή 1200 τόνων διοξειδίου του άνθρακα, που θα αποβάλλονταν στο περιβάλλον αν χρησιμοποιείτο άλλη πηγή για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Δεν έχει καμιά επιβάρυνση για το περιβάλλον και ο τρόπος παραγωγής έχει εγγυημένη ασφάλεια. Επίσης η αιολική ενέργεια είναι σήμερα η πιο φτηνή απ' όλες τις υπάρχουσες ήπιες μορφές και είναι ανεξάντλητη. Η παραγωγή ενέργειας από μια ανεμογεννήτρια κατά τα 20 χρόνια λειτουργίας της ισοδυναμεί με την 80πλάσια ποσότητα ενέργειας που απαιτείται για την κατασκευή, λειτουργία και καταστροφή της όταν αυτή κριθεί ανενεργή.

Στην Ελλάδα

Όσον αφορά στην Ελλάδα οι ισχυροί άνεμοι που πνέουν κυρίως στις νησιωτικές και παράλιες περιοχές προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην ανάπτυξη της αιολικής ενέργειας. Το συνολικό εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό της Ελλάδας μπορεί να καλύψει ένα μεγάλο μέρος των ηλεκτρικών αναγκών της. Στα νησιά του Αιγαίου, στην Κρήτη και στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα οι μέσες ταχύτητες ανέμου είναι 6 – 7 m/sec, με αποτέλεσμα το κόστος της παραγόμενης ενέργειας να είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικό. Στη δυτική Ελλάδα αν και υπάρχει μικρότερο αιολικό δυναμικό, διατίθεται ένα ισχυρό ηλεκτρικό δίκτυο και το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την ύπαρξη λόφων και υψωμάτων με εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό, την καθιστούν ενδιαφέρουσα για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων. Γνωστό για την εκμετάλλευση αιολικής ενέργειας είναι το νησί της Κεφαλονιάς που διαθέτει τρία αιολικά πάρκα. Εντούτοις, η εγκατάσταση μεγάλων Α/Γ στην Ελλάδα αντιμετοπίζει δυσκολίες όπως αυτή της μεταφοράς και εγκατάστασης στις επιλεγείσες θέσεις, λόγω της φτωχής ή ανύπαρκτης υποδομής στις ορεινές κυρίως περιοχές όπου συνήθως καταγράφεται εκμεταλλεύσιμο αιολικό δυναμικό. Άλλη μια δυσκολία είναι η έλλειψη σχετικής εμπειρίας από τους εγχώριους επενδυτές και τους χρηματοδότες των έργων.

Στην Ευρώπη

Η αιολική ενέργεια σε όλη την Ευρώπη χρησιμοποιείται ευρέως. Σύμφωνα με πρόσφατες μετρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (EWEA) οι Α/Γ σε όλη την Ευρώπη ξεπερνούν τις 12,000 με συνολική απόδοση 84 GW. Χώρες-μέλη της ευρωπαϊκής ένωσης έχουν στην κατοχή τους πάνω από το 98% των εγκαταστάσεων αυτών. Στατιστικά το 9.1% της συνολικής παραγωγής ενέργειας της Ε.Ε. προέρχεται πλέον από αιολική ενέργεια, ενώ σε έτος με φυσιολογικές καιρικές συνθήκες το 5,3% του ηλεκτρισμού χωρών της Ε.Ε., παράγεται από αιολική ενέργεια. Οι τρείς πρώτες χώρες σε αξιοποίηση και εκμετάλλευση αιολικής ενέργειας είναι η Γερμανία, η Ισπανία και η Ιταλία. Ωστόσο αναλογικά με τον πληθυσμό, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας βάση της αιολικής ξεπερνά το 20% στη Δανία.

Θεωρητικά, η αξιοποίηση του αιολικού δυναμικού της Ευρώπης στο μέγιστο θα μπορούσε να καλύψει όλες τις ανάγκες για ηλεκτρική ενέργεια. Οι σκέψεις για το μέλλον της εναλλακτικής αυτής μορφής ενέργειας είναι πολύ θετικές. Η μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εκτιμά ότι τη δεκαετία 2011-2020 θα εγκατασταθούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση 333 GW νέας ισχύος ηλεκτροπαραγωγής. H αιολική ενέργεια θα φθάσει τα 136 GW δηλαδή το 41% των νέων εγκαταστάσεων, ποσοστό που είναι σαφώς το μεγαλύτερο από όλες τις τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής. Μάλιστα προβλέπεται από το Παγκόσμιου Συμβουλίου Αιολικής Ενέργειας (GWEC) πως οι εγκαταστάσεις παραγωγής αιολικής ενέργειας αναμένεται να υπερδιπλασιαστούν (να αγγίξουν τα 450GW) μέχρι το 2015. Άξιο αναφοράς είναι πως στην παγκόσμια αγορά αιολικής ενέργειας, η Ευρώπη συνολικά παραμένει σταθερά δεύτερη σε δυναμικότητα πίσω από την Κίνα.

Συντάκτης: Άκης Αδαμόπουλος,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr