Πώς βοηθά η άσκηση εναντίον των εθισμών;
Πολλές φορές έχουμε αναφερθεί στα οφέλη της άσκησης τόσο στην υγεία όσο και στην ψυχολογία μας. Η σωματική δραστηριότητα είναι μια συνήθεια που δεν πρέπει να λείπει από την καθημερινότητα κανενός από εμάς μιας και, πέρα από καλλίγραμμο σώμα, χαρίζει ευεξία, χαρά, αντοχή, αυτοπεποίθηση και πολλά άλλα μικρά ή μεγαλύτερα κέρδη. Μπορεί όμως η άσκηση να συνδυαστεί με τον αγώνα κατά των εθισμών; Πώς βοηθάει το άτομο που βρίσκεται σε εξάρτηση και πόσο αποτελεσματική είναι αν υιοθετηθεί συστηματικά;
Συνήθως, όταν ένας άνθρωπος βρίσκεται εξαρτημένος από ουσίες ή ακόμα και συμπεριφορές ή καταστάσεις, ζητάει τη βοήθεια κάποιου ψυχολόγου, ο οποίος είναι σε θέση να τον καθοδηγήσει με ψυχραιμία βοηθώντας τον να ανακαλύψει τα κίνητρά του αλλά και να διαχειριστεί καλύτερα τις παρορμήσεις του. Φυσικά, αυτού του είδους η αντιμετώπιση των εθισμών μπορεί να κάνει θαύματα αν εφαρμοστεί σωστά με υπευθυνότητα και από τις δύο πλευρές. Ωστόσο, υπάρχει άλλη μία μέθοδος ικανή να βοηθήσει το άτομο να απεξαρτηθεί, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί συμπληρωματικά με άλλες θεραπείες ή αυτόνομα. Αυτή δεν είναι άλλη από τη γυμναστική, που πρόσφατα αναγνωρίσθηκε ως ένας πολύ αποτελεσματικός τρόπος αποκατάστασης των ανθρώπων που υποφέρουν από κάθε είδος εθισμού.
Συμπτώματα στέρησης και άσκηση
Όταν ένα άτομο που καταπολεμά εθισμό βιώνει στέρηση, εμφανίζει διάφορα συμπτώματα. Αυτό συμβαίνει επειδή ο οργανισμός αντιδρά στην έλλειψη της ουσίας στην οποία το άτομο είναι εθισμένο, εκδηλώνοντας αισθήματα απόγνωσης, κατάθλιψης, άγχους, οξυθυμίας και οργής, προβλήματα στην πέψη και επιπτώσεις του νευρικού συστήματος όπως ο ιδρώτας, η ξηρότητα του στόματος, οι πονοκέφαλοι και οι πιασμένοι μύες. Τα συμπτώματα της στέρησης ποικίλλουν σε συχνότητα και ένταση ενώ διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος του εθισμού.
Από την άλλη πλευρά, σε πάρα πολλές μελέτες έχει επανειλημμένα αποδειχθεί ότι η γυμναστική μπορεί να καταπολεμήσει τα αισθήματα άγχους και κατάθλιψης, πράγμα που έχει οδηγήσει τους ειδικούς να συνιστούν στους ασθενείς να ασκούνται συστηματικά ως μέσο αντιμετώπισης των συμπτωμάτων της στέρησης. Δυστυχώς, οι έρευνες πάνω σε ανθρώπους που προσπαθούν να αποτοξινωθούν είναι ακόμα περιορισμένες. Υπάρχουν όμως αρκετά στοιχεία για καπνιστές αλλά και για ζώα που βιώνουν συμπτώματα στέρησης. Συγκεκριμένα, για τους καπνιστές, η γυμναστική φαίνεται να βοηθά σημαντικά στην απεξάρτηση από τη νικοτίνη. Πολυάριθμες μελέτες έχουν δείξει ότι άτομα που έχουν κόψει το τσιγάρο και ασκούνται τακτικά νιώθουν σε μικρότερο βαθμό την ανάγκη να καπνίσουν, έχουν καλύτερη διάθεση και λιγότερα συμπτώματα στέρησης σε σχέση με όσους κόβουν το τσιγάρο και δεν ασκούνται.
Συμπληρωματικά, οι περισσότερες έρευνες για την επίδραση της γυμναστικής στα συμπτώματα στέρησης από αλκοόλ και ναρκωτικές ουσίες έχουν πραγματοποιηθεί σε ζώα. Σε μια μελέτη που έγινε σε ποντίκια, όταν τους δινόταν η επιλογή να γυμναστούν (σε τροχούς), τα συμπτώματά τους ελαττώνονταν. Στις περιπτώσεις εξάρτησης από αλκοόλ, εμφανίζονταν λιγότερες κρίσεις, και στον εθισμό στη μορφίνη εμφανιζόταν λιγότερο άγχος και λιγότερη ευαισθησία στις αλλαγές της θερμοκρασίας. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι η γυμναστική μπορεί να επιδιορθώσει τη βλάβη που προκαλείται στον εγκέφαλο (και συγκεκριμένα στην περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τα αισθήματα ανταμοιβής) από την χρήση μεθαμφεταμίνης.
H άσκηση ως προληπτικό μέτρο
Μπορεί η άσκηση να προλάβει έναν εθισμό πριν προλάβει να υποτροπιάσει; Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες, οι άνθρωποι που κατάφεραν να απεξαρτηθούν από το αλκοόλ φαίνεται πως έχουν μειωμένη επιθυμία για ποτό αν ασκούνται τακτικά. Μελέτες που έγιναν σε απεξαρτημένα ζώα έδειξαν πως όταν τους δίνεται η γυμναστική ως επιλογή έχουν μικρότερες πιθανότητες να υποτροπιάσουν αλλά δεν ισχύει το ίδιο αν η γυμναστική επιβάλλεται με καταναγκαστικό τρόπο. Τότε τα αποτελέσματα είναι τα αντίθετα.
Μόνο άσκηση… γίνεται;
H μάχη εναντίον των εθισμών είναι ένας συνεχής αγώνας του ατόμου προς την αυτογνωσία, τη δύναμη και την αυτοπεποίθηση που του λείπει. Συνεπώς, από μόνη της η γυμναστική δεν είναι αρκετή. Αυτό συμβαίνει επειδή, παρά τα υπέροχα οφέλη στην υγεία, δεν βοηθά το άτομο να καταλάβει γιατί εθίστηκε και τι τον ώθησε σε αυτού του είδους τις καταχρήσεις και συμπεριφορές. Επίσης, η άσκηση δεν μπορεί να τον βοηθήσει να αναγνωρίσει τα πράγματα που τον οδηγούν στο να υποτροπιάσει ή πώς να διαχειρίζεται καλύτερα τα συναισθήματά του. Τέλος, υπάρχει ο κίνδυνος – καθώς πολλές φορές, όταν παρατάμε έναν εθισμό, γρήγορα θα προσπαθήσουμε να τον “αντικαταστήσουμε” – του εθισμού στη γυμναστική, κάτι που μπορεί να αποβεί καταστροφικό για την υγεία.
