Το ήξερες ότι έχουμε πάνω από μία ηλικία;

Στα γενέθλια κάποιου συνηθίζουμε να ρωτάμε πόσο χρονών είναι, σωστά; Με αυτό είναι σαν να υποθέτουμε ότι έχουμε μόνο μία ηλικία, κάτι που ωστόσο δεν είναι αληθές. Όλοι έχουμε τουλάχιστον 3 ηλικίες. Θέλετε να μάθετε ποιές είναι αυτές;

Πραγματική ή χρονολογική ηλικία

Η χρονολογική ηλικία αναφέρεται στην πραγματική διάρκεια του χρόνου που ζούσε ένα άτομο. Η χρονολογική ηλικία είναι ο αριθμός των ετών που ένα άτομο ζούσε, ενώ η βιολογική ηλικία αναφέρεται στο πόσος χρόνος φαίνεται ένα άτομο. Με άλλα λόγια, ο αριθμός των ημερών, των μηνών ή των ετών που ζούσε ένα άτομο δεν αλλάζει , ανεξάρτητα από το πόσο υγιεινός τρόπος ζωής – ακόμα και ένας που γεμίζει με μεγάλες συνήθειες άσκησης και διατροφής- που ζουν.

Ο καθένας μεγαλώνει με διαφορετικό ρυθμό. Μερικοί άνθρωποι φαίνεται να γερνούν πολύ γρήγορα, ενώ άλλοι αντιμετωπίζουν τη γήρανση με πολύ πιο σταδιακό ρυθμό. Όλοι έχουμε συναντήσει κάποιον που συναντά κάποιον για πρώτη φορά που φαίνεται να είναι πολύ νεότερος – ή μεγαλύτερος – από ό, τι είναι πραγματικά.

Βιολογική ηλικία

Στις καθημερινές πράξεις και συναλλαγές η ηλικία μας καθορίζεται από την ημερομηνία γέννησης μας. Ωστόσο, η πραγματική ηλικία με την έννοια της γήρανσης που έχουν υποστεί τα όργανα και τα κύτταρά μας, καθορίζεται από τη βιολογική κατάσταση του οργανισμού που προσδιορίζει τη βιολογική ηλικία και είναι άμεσα συνδεδεμένη με το προσδόκιμο ζωής.

Τα παραπάνω δεδομένα μπορούν να εξηγήσουν γιατί άτομα της ίδιας ημερολογιακής ηλικίας, για παράδειγμα συνάντηση παλαιών συμμαθητών, διαφέρουν στην όψη και μπορεί να δείχνουν μεγαλύτεροι ή μικρότεροι, καθώς και γιατί άτομα από διαφορετικά κοινωνικοοικονομικά και γεωγραφικά στρώματα παρουσιάζουν διαφορετική επιβάρυνση στο πέρασμα του χρόνου.     

Η βιολογική ηλικία καθορίζεται από:

1. Εξωγενείς περιβαλλοντολογικούς παράγοντες (περιβαλλοντολογική ρύπανση)

2. Ατομικές και προσωπικές  συνήθειες (κάπνισμα, διατροφή, ποιότητα ύπνου, συνθήκες εργασίας, ελλιπής άσκηση, ανεπαρκής διαχείριση άγχους και στρες)

3. Γενετικούς παράγοντες που ορίζουν την κληρονομικότητα και αρκετές φορές εμπλέκονται στην εμφάνιση νοσημάτων

Ωστόσο, το πόσο ισχυροί είναι οι εξωτερικοί παράγοντες φαίνεται από μελέτες σε διδύμους, όπου μόνο το 20% της γήρανσης αποδίδεται στα γονίδια. Έτσι, λοιπόν, η βιολογική ηλικία καθορίζεται από τη συνολική λειτουργία των οργάνων και τη φθορά που έχουν υποστεί σε βάθος χρόνου.

Η πραγματική γήρανση αφορά την καρδιοαναπνευστική λειτουργία, τις εγκεφαλικές διεργασίες, τη μυοσκελετική ικανότητα και εκφράζεται στον εξωτερικό κόσμο με τη συνολική εμφάνισή μας, που προσδιορίζεται από:

• το δέρμα (υφή, ρυτίδες, χαλάρωση, μείωση ελαστικότητας και σφριγηλότητας)

• τη μυοσκελετική επιβάρυνση με μείωση του τόνου και της ισχύς, μειωμένη κινητικότητα και επώδυνες αρθρώσεις, συσσώρευση και ανάπτυξη λιπώδους ιστού.

Δεδομένου ότι οι εξωτερικοί παράγοντες και οι ατομικές συνήθειες υπερισχύουν των γενετικών παραγόντων, καθένας μπορεί να επιβραδύνει το χρόνο με τροποποιήσεις και βελτιώσεις στις συνθήκες που χαρακτηρίζουν την καθημερινότητα μας.

Ψυχολογική ηλικία

Η ψυχολογική ηλικία είναι η ηλικία που κάποιος αισθάνεται, ενεργεί και συμπεριφέρεται και επομένως δεν είναι απαραιτήτως ίση με τη βιολογική ηλικία, η οποία είναι η ηλικία από τη γέννηση. Επομένως, ένα άτομο μπορεί να έχει μια ψυχολογική ηλικία που υπερβαίνει τη χρονολογική ηλικία του εάν είναι ώριμος. Έστω, να αισθάνεται μεγαλύτερης ηλικίας από ό,τι είναι στην πραγματικότητα.

Για παράδειγμα, αυτό μπορεί να είναι συνηθισμένο στην εφηβεία. Είναι όταν οι νέοι έφηβοι, που νιώθουν μεγαλύτερης ηλικίας από ό,τι πραγματικά είναι, επιδίδονται σε «περίεργες» συμπεριφορές. Συμπεριφορές που είναι χαρακτηριστικές για μεγαλύτερους εφήβους, ή και νεαρούς ενήλικες. Φυσικά, μπορεί να ισχύει και το αντίθετο.

Οι ψυχολόγοι έχουν απαξιώσει εδώ και πολύ καιρό την αξία της χρονολογικής ηλικίας ως καίριο παράγοντα στις έρευνές τους. Δεν είναι μια «ανεξάρτητη» μεταβλητή, επειδή δεν μπορεί να ελεγχθεί πειραματικά. Οι ερευνητές δεν μπορούν να πουν σε έναν 30χρονο συμμετέχοντα: «Θα ήθελα να είστε 60 ετών σήμερα για το πείραμά μας στη γήρανση και να έχετε μια πάθηση μεσήλικα».

Οι μελέτες σχετικά με τη γήρανση δεν μπορούν ποτέ να είναι πειραματικές. Κυρίως επειδή δεν υπάρχει τρόπος σύγκρισης της «θεραπείας» με την ομάδα ελέγχου. Δεν μπορούν, δηλαδή, να εκχωρήσουν τυχαία συγκεκριμένες παθήσεις σε συγκεκριμένα άτομα. Επομένως, δεν είναι δυνατόν να προσδιορίσουν την αιτία και το αποτέλεσμα.

Διαφορετικά άτομα στην ίδια ηλικιακή ομάδα μπορεί να ενεργούν διαφορετικά, επειδή έχουν διαφορετικές εμπειρίες, διαφορετικό επίπεδο ωριμότητας. Έχουν, επομένως, διαφορετική ψυχολογική ηλικία.

Η ψυχολογική ηλικία μπορεί να κατανεμηθεί σε γνωστική λειτουργία (η ικανότητά σας να μαθαίνετε και να θυμάστε) και συναισθηματική λειτουργία (η ικανότητά σας να διαχειρίζεστε τα συναισθήματά σας). Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, τείνουν να έχουν περισσότερες δυσκολίες με ορισμένες πτυχές της μνήμης. Οπότε το να διατηρήσουν μια μικρότερη ψυχολογική ηλικία απαιτεί να υπερβούν αυτά τα προβλήματα μνήμης. Από την άλλη πλευρά, οι ικανότητες των ανθρώπων να διαχειρίζονται αρνητικά συναισθήματα βελτιώνονται όσο μεγαλώνουν. Για να παραμείνετε νεότεροι θα έχετε περισσότερες συναισθηματικές μεταπτώσεις, που μπορούν να κάνουν τη ζωή σας πιο χαοτική.

Σε γενικές γραμμές, όλοι θέλουμε η ψυχολογική ηλικία μας να είναι μικρή, αναφορικά με την μνήμη. Αλλά όταν πρόκειται για τα συναισθήματά μας, είναι πιο αποτελεσματικό να έχουμε μεγαλύτερη ψυχολογική ηλικία.

Συντάκτης: Ευαγγελία Μποζαντζόγλου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.