Το δραματικό τρίγωνο Κάρπμαν – σχέσεις περίεργης εξάρτησης!

Είναι γνωστό πως οι ανθρώπινες σχέσεις είναι πολύ δύσκολες και χρειάζεται μεγάλη ευαισθησία για να τις προσεγγίσει κανείς και να τις αναλύσει. Το 1968 ο κλασικός λόγιος της συναλλακτικής ανάλυσης, Στήβεν Κάρπμαν περιέγραψε για πρώτη φορά ένα δυσάρεστο φαινόμενο που παρατηρείται σε διαπροσωπικές σχέσεις,  ένα «δραματικό τρίγωνο»  που πήρε το όνομά του.

Το τρίγωνο αυτό αποτελεί τη σχηματοποίηση του γεγονότος ότι οι άνθρωποι χειραγωγούν ο ένας τον άλλον, δημιουργούν δηλαδή σχέσεις εξάρτησης ο ένας από τον άλλον και αυτό το γεγονός, το μόνο που έχει ως αποτέλεσμα είναι πολύ κούραση και καθόλου ευτυχία.

Μέσα σε ένα τρίγωνο μπορεί να έχουμε δύο, τρία ή και περισσότερα πρόσωπα, αλλά οι ρόλοι είναι πάντα τρεις. Ποιοι είναι αυτοί; Ο ρόλος του θύματος, Ο ρόλος του θύτη και τέλος Ο ρόλος του Σωτήρα.

Οι ρόλοι αυτοί δεν είναι σταθεροί, καθώς όλοι όσοι συμμετέχουν σε μία σχέση, κατά συνέπεια σε ένα δραματικό τρίγωνο κατά  Κάρπμαν, εναλλάσσονται στους ρόλους, ανάλογα με τις συνθήκες που διαμορφώνονται κάθε φορά. Το κοινό στοιχείο που ενώνει αυτούς τους τρεις ρόλους είναι το χειριστικό. Τι σημαίνει αυτό; Όλοι χειρίζονται όλους, ακόμα και τον εαυτό τους και προκαλούν πόνο ο ένας στον άλλον.

Ας δούμε ξεχωριστά κάθε ένα από αυτούς  τους ρόλους.

1. Το θύμα

Για έναν άνθρωπο, που ντύνεται αυτόν το ρόλο, η ζωή  είναι ένας συνεχής πόνος και μία ατελείωτη ταλαιπωρία. Ο κόσμος φαίνεται σκληρός και δύσκολος για να τον αντιμετωπίσει το θύμα.

Τα συναισθήματα που κατακλύζουν τον άνθρωπο – θύμα  είναι ο φόβος, η ντροπή, η προσβολή.

Αδυνατεί  να δώσει χρόνο, δυνάμεις και επιθυμία για το καλύτερο στη ζωή του και το μόνο που θεωρεί ότι μπορεί να του φέρει η ζωή του είναι αναπάντεχο κακό.

2. Ο θύτης

Ο άνθρωπος σε αυτό το ρόλο ασκεί έλεγχο και επικρίνει τους κοντινούς του ανθρώπους. Είναι συνεχώς σε υπερένταση, έχει θυμό, πολλές φορές εκνευρισμό, αλλά και φόβο και το μόνο που βλέπει στο μέλλον του είναι προβλήματα. Η έλλειψη θετικής σκέψης έχει σαν αποτέλεσμα την έλλειψη οποιασδήποτε θετικής ενέργειας.

3. Ο σωτήρας

Τα συναισθήματα του ανθρώπου όταν μπαίνει σε αυτό το ρόλο, είναι οίκτος για το θύμα και θυμός για τον θύτη. Παράλληλα όμως έχει την αίσθηση μιας σημαντικότητας για τον εαυτό του και μιας αναγκαιότητας να σώσει κάποιον, το θύμα, αν και κανείς δεν του το έχει ζητήσει. Όλα αυτό είναι μια ψευδαίσθηση, που δημιουργεί ο ίδιος στον εαυτό του και δεν έχει στόχο την βοήθεια του θύματος, αλλά την προσωπική του επιβεβαίωση.

Ας δούμε τώρα πως λειτουργεί αυτό το δραματικό τρίγωνο.

• Το θύμα προσπαθεί πολύ, χωρίς αποτέλεσμα και εξαντλείται.
• Ο σωτήρας δίνει έναν ώμο στο θύμα για να κλάψει και ο θύτης ξεσπά πάνω στο θύμα όλο του το θυμό.
• Ο σωτήρας χαίρεται το ρόλο του και το θύμα τον αντιμετωπίζει ως ήρωα.

(διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου στην επόμενη σελίδα)

Συντάκτης: Θωμάς Κυργιόπουλος,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr