Τηλεφωνικές κλήσεις – φάντασμα: Είναι μία ψυχολογική παραίσθηση;
Η αίσθηση πλασματικών τηλεφωνικών δονήσεων είναι μία παράξενη κοινή εμπειρία. Περίπου το 80% από εμάς έχουμε φανταστεί να δονείται το τηλέφωνο στην τσέπη μας, όταν στην πραγματικότητα είναι ακίνητο. Σχεδόν το 30% από εμάς έχουμε ακούσει επίσης μία ανύπαρκτη κλήση. Είναι αυτές οι ψευδαισθήσεις δυσοίωνα σημάδια της επικείμενης τρέλας που προκαλείται από τον ψηφιακό πολιτισμό;
Σύμφωνα με τον Tom Stafford η κατάσταση αυτή αποδίδεται σε ένα φυσιολογικό και αναπόφευκτο μέρος της υγιούς λειτουργίας του εγκεφάλου. Επομένως, σε καμία περίπτωση δεν έχουμε τρελαθεί. Στην πραγματικότητα, οι δονήσεις – φάντασμα και οι ήχοι – φάντασμα απεικονίζουν μία θεμελιώδη αρχή στην ψυχολογία.
Θεωρία Ανίχνευσης Σημάτων
Οι ψυχολόγοι χρησιμοποιούν μία έννοια που ονομάζεται Θεωρία Ανίχνευσης Σημάτων για να προσεγγίσουν το πρόβλημα της αντίληψης αποφάσεων. Όσον αφορά το παράδειγμα των φανταστικών τηλεφωνικών δονήσεων, μπορούμε να δούμε πώς αυτή η θεωρία εξηγεί γιατί είναι ένα κοινό και αναπόφευκτο μέρος της υγιούς ψυχικής λειτουργίας.
Όταν το τηλέφωνό σας βρίσκεται στην τσέπη σας, ο κόσμος βρίσκεται σε μία από τις δύο πιθανές καταστάσεις: το τηλέφωνο είτε χτυπάει είτε όχι. Παράλληλα, υπάρχουν δύο πιθανές καταστάσεις του νου: είτε να λάβει την απόφαση ότι χτυπάει το τηλέφωνο είτε την απόφαση ότι δεν χτυπάει. Οι αληθινές δονήσεις θα πρέπει να συνοδεύονται με το «χτυπάει» και οι μη δονήσεις πρέπει να συνοδεύονται με το «δεν χτυπάει». Η Θεωρία ανίχνευσης σημάτων αποκαλεί αντίστοιχα αυτές τις καταστάσεις ως «χτύπημα» και ως «σωστή απόρριψη».
Αλλά υπάρχουν δύο άλλοι πιθανοί συνδυασμοί: θα μπορούσατε να αντιστοιχήσετε λάθος τις πραγματικές δονήσεις με το «δεν χτυπάει» ή να αντιστοιχήσετε λάθος την απουσία δονήσεων με το «χτυπάει». Αυτό το δεύτερο είδος της αναντιστοιχίας λοιπόν είναι αυτό που πραγματικά συμβαίνει όταν φαντάζεστε μία τηλεφωνική δόνηση.
Αντιμετώπιση των κλήσεων – φάντασμα
Η Θεωρία Ανίχνευσης Σημάτων ορίζει ότι υπάρχουν δύο τρόποι αλλαγής του ποσοστού της αναντιστοιχίας. Ο καλύτερος τρόπος είναι είτε να αυξήσετε τη δόνηση στο τηλέφωνό σας είτε ίσως να τοποθετήσετε το τηλέφωνό σας σε ένα πιο ευαίσθητο μέρος του σώματός σας.
Τελικά, μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι άνθρωποι θέλουν να ακούνε το τηλέφωνό τους και ότι οι περισσότεροι δυσαρεστούνται όταν χάνουν κάποια κλήση. Αυτό σημαίνει ότι τα αντιληπτικά τους συστήματα έχουν προσαρμόσει τις προκαταλήψεις τους σε επίπεδο που καθιστά τις κλήσεις απίθανες να χαθούν. Το αναπόφευκτο κόστος αυτής της κατάστασης επιφέρει την αίσθηση ενός υψηλού ποσοστού πλασματικών τηλεφωνικών κλήσεων και δονήσεων.
Πάντως, η αίσθηση μίας κλήσης – φάντασμα δεν συνιστά κάποιο είδος παθολογικής παραίσθησης. Απλά αντανακλά σχεδόν τέλεια τα αντιληπτικά μας συστήματα τα οποία προσπαθούν αποδώσουν τα βέλτιστα μέσα σε έναν αβέβαιο και θορυβώδη κόσμο.
