Τι είναι τελικά το χιούμορ και πόσα είδη υπάρχουν;

Ποιος δεν αγαπάει να ακούει χιουμοριστικές ατάκες, βγαλμένες μέσα από την πραγματικότητα της ζωής ή της στιγμής; Ατάκες που φέρνουν χαμόγελο και ενεργοποιούν τη θετική μας διάθεση. Κι όμως, το να δώσουμε ορισμό στο χιούμορ αποδεικνύεται αρκετά δύσκολο!

Ένα από τα πιο όμορφα χαρακτηριστικά του ανθρώπινου χαρακτήρα είναι το χιούμορ. Αν κάποιος διαθέτει χιούμορ, αυτόματα γίνεται περισσότερο συμπαθής, μας φαίνεται ομορφότερος και εμπνέει περισσότερη εμπιστοσύνη και οικειότητα. Το χιούμορ μπορεί να λύσει παρεξηγήσεις, να διευθετήσει αμήχανες καταστάσεις με όμορφο τρόπο, να δώσει λύσεις σε προβλήματα που μοιάζουν άλυτα και το κυριότερο να μας χαρίσει πολλά χαμόγελα.

Τι είναι όμως στην πραγματικότητα αυτή η μικρή λεξούλα που όλοι τόσο αγαπάμε να βλέπουμε ως χαρακτηριστικό στους άλλους; Η έννοια του χιούμορ, δεν  έχει ξεκάθαρη ετυμολογία αν και είναι ένα εύκολα αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό που διαθέτει κάποιος. Αν μπορούμε να δώσουμε έναν ορισμό στη λέξη χιούμορ θα ήταν ο εξής:

Χιούμορ είναι μία μορφή επικοινωνίας που προκαλεί γέλιο, και που συμπεριλαμβάνει άκακη ειρωνεία, συμπαθή σαρκασμό και αστεϊσμό ή διακωμώδηση καταστάσεων.

Γιατί δεν γελάμε όλοι με όλα τα αστεία;

Το ότι κάποιος έχει χιούμορ και τηρεί τις παραπάνω ιδιότητες της συμπεριφοράς αυτής, δε σημαίνει πως αυτόματα θα είναι αρεστός σε όλους και πως το χιούμορ του θα είναι αποδεκτό σε κάθε ακροατήριο. Στο πώς θα εκλάβει κάποιος το χιούμορ έχει να κάνει κυρίως με την ηλικιακή ομάδα στην οποία ανήκει, την εθνικότητα, το φύλο, την παιδεία, τα βιώματα και άλλους παράγοντες

Κάτι που μπορεί να φαίνεται αστείο σε έφηβα αγόρια από την Σουηδία, ίσως να μην φαίνεται το ίδιο αστείο σε υπερήλικες γυναίκες από την Αïτή. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε κοινωνική ομάδα έχει τους δικούς της κώδικες και τα δικά της βιώματα. Τα αστεία που θα πούμε με την παρέα μας, στο αυτί κάποιου τρίτου ίσως φαντάζουν κρύα και επιτηδευμένα.

Παρόλα αυτά οι ειδικοί έχουν καταφέρει να κατηγοριοποιήσουν το χιούμορ σε διάφορα είδη.

• Το ξερό χιούμορ. Το είδος του ξερού χιούμορ, το συναντάμε σε ανθρώπους που διακωμωδούν καταστάσεις και εκφράζουν τα αστεία τους κυνικά και ανέκφραστα, χωρίς κωμική χροιά.
• Το καυστικό χιούμορ. Το χιούμορ αυτό συναντάται συνήθως σε κωμωδίες ή γελοιογραφίες και σαν σκοπό έχει τον ερεθισμό και το «πείραγμα» -καλοπροαίρετο τις περισσότερες φορές-  ατόμων ή καταστάσεων. 
• Το μαύρο χιούμορ (black humor). Σε αυτό το είδος ο επιχειρούμενος αστεϊσμός ή σάτιρα ανάγεται σε θλιβερά γεγονότα ή καταστάσεις. Το είδος αυτό χρήζει ιδιαίτερης προσοχής ως περισσότερο ευάλωτο σε απόρριψη.
• Η παρωδία. Στην παρωδία, μία μορφή ή ένα έργο τέχνης προβάλλεται μιμητικά με διαθλασμένο τρόπο με σκοπό τη γελοιοποίησή του. Στο είδος αυτό ανάγεται και η μίξη αληθινών γεγονότων όχι όμως ομοίων κατά τόπο και χρόνο.
• Η σάτιρα. Η σάτιρα είναι μια λογοτεχνική ή καλλιτεχνική μορφή που εκθέτει τις αδυναμίες του θέματός της με στόχο τον εμπαιγμό, συχνά με την προσδοκία της βελτίωσής του. Η αρχαία ελληνική σάτιρα ήταν η πρώτη διαδεδομένη μορφή χιούμορ.
• Ο αυτοσαρκασμός. Με τον αυτοσαρκασμό, το άτομο σαρκάζοντας τον εαυτό του προσπαθεί να περάσει ένα μήνυμα στους συνομιλητές του. Θεωρείται δείγμα προηγμένου χιούμορ.
• Πηγαίο χιούμορ. Είναι ο τρόπος να κάνει κάποιος τους άλλους να γελούν χωρίς προσπάθεια.
• Σουρεαλιστικό χιούμορ. Χιούμορ στο οποίο χρησιμοποιούνται οι φόρμες τουυπερρεαλισμού.
• Το χιούμορ μέσω της μορφής του λόγου. Χρησιμοποιείται ως μορφή του λόγου ώστε η πρόταση να καταστεί αστεία. Άριστοι ομιλητές που αναγνωρίζουν την αξία του χιούμορ χρησιμοποιούν αυτό ως διάλειμμα ιδιαίτερα σε μακρές ομιλίες τους για να μη καταστούν βαρετοί ή αντίθετα προκειμένου απ΄ αρχής να τύχουν της ιδιαίτερης προσοχής των ακροατών τους.

Στην πλάκα λέγονται τα πιο σοβαρά πράγματα

Το χιούμορ για να είναι επιτυχημένο, πρέπει πάντα να έχει μία δόση αλήθειας. Αν αναλογιστούμε πόσες φορές είπαμε κάτι σαν αστείο, ώστε να μην προσβάλουμε τον συνομιλητή μας και στην πραγματικότητα εννοούσαμε κάθε μας λέξη, τότε θα  γίνει σαφές, πως εκτός από μέσο διασκέδασης, το χιούμορ έχει και μεγάλη επικοινωνιακή αξία.

Επίσης το χιούμορ είναι ό,τι καλύτερο μπορεί να προσφέρει ο άνθρωπος σε κάποιον άλλον, ειδικά σε δύσκολες καταστάσεις. Δίνει δύναμη, εκμηδενίζει σημαντικά πράγματα που μας φαίνονται βουνό, διώχνει τον φόβο και μας κάνει στο τέλος να κατανοήσουμε πως αν στη ζωή τα παίρνουμε όλα λίγο πιο ανάλαφρα, τότε θα έχουμε και μια πιο ανάλαφρη ζωή, απαλλαγμένη από περιττά βάρη και ψυχαναγκασμούς.

Συντάκτης: Βασιλική Γεωργαντά,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.