Το άλλοτε ευδιάθετο παιδάκι σας βρίσκεται τώρα σε μια κατάσταση υποτονική, κακοδιάθετη και δυσφορίας; Μήπως φταίει η υπερβολική και συνεχόμενη …
Τι προκαλεί την ευερεθιστότητα;
Η ευερεθιστότητα είναι ένα συνηθισμένο συναίσθημα, όπου ένα άτομο μπορεί να αισθάνεται λιγότερο ανεκτικό από το συνηθισμένο. Παράγοντες όπως το στρες, η έλλειψη ύπνου και οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να συμβάλλουν στην εμφάνισή της.
Τι είναι η ευερεθιστότητα;
Η ευερεθιστότητα είναι ένα συναίσθημα κατά το οποίο ένα άτομο νιώθει μεγαλύτερη ευαισθησία και ανησυχία, αντιδρώντας πιο έντονα ακόμα και σε μικρά γεγονότα που υπό άλλες συνθήκες δεν θα το ενοχλούσαν. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένταση, κάνοντας τα άτομα λιγότερο ανεκτικά σε αγχωτικές καταστάσεις.
Ωστόσο, παρατεταμένη ευερεθιστότητα ή υπερβολική ένταση μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποκείμενης κατάστασης, όπως μια λοίμωξη, σακχαρώδης διαβήτης, ή ψυχική νόσο, όπως άγχος ή κατάθλιψη.
Συχνά συμπτώματα που συνοδεύουν την ευερεθιστότητα:
-
Σύγχυση ή δυσκολία συγκέντρωσης
-
Υπερβολική εφίδρωση
-
Ταχυκαρδία
-
Γρήγορη ή ρηχή αναπνοή
Στρες και συναισθηματική εξάντληση
Η περίοδος έντονου στρες μπορεί να αυξήσει την ευερεθιστότητα. Στρεσογόνα γεγονότα, όπως προβλήματα στη δουλειά ή το σχολείο, τραύματα ή πένθος, ενδέχεται να κάνουν τα άτομα πιο ευάλωτα.
Αν το στρες παραμείνει για μεγάλο διάστημα, μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση και πιθανό burnout. Η αναγνώριση των πρώιμων σημείων του στρες και η λήψη μέτρων για την ανακούφισή του μπορεί να προλάβει την επιδείνωση της κατάστασης.
Κατάθλιψη και ευερεθιστότητα
Η κατάθλιψη συχνά συνδέεται με συναισθήματα όπως επίμονη θλίψη, κόπωση και ευερεθιστότητα. Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας, συμπτώματα όπως:
-
Αίσθημα ενοχής, αναξιότητας ή απελπισίας
-
Απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
-
Κόπωση
-
Προβλήματα συγκέντρωσης ή μνήμης
μπορεί να διαρκέσουν για 2 εβδομάδες ή περισσότερο, υποδεικνύοντας κατάθλιψη.
Άγχος και ευερεθιστότητα
Το άγχος μπορεί να εμφανιστεί σε καταστάσεις όπως εξετάσεις, εργασιακές προκλήσεις ή σημαντικές αλλαγές στη ζωή. Όταν είναι έντονο και διαρκές (π.χ., περισσότερο από 6 μήνες), μπορεί να σχετίζεται με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή (GAD), της οποίας συμπτώματα περιλαμβάνουν:
-
Ευερεθιστότητα
-
Ταχυπαλμία
-
Μυϊκή ένταση
-
Δυσκολία συγκέντρωσης
Οι κρίσεις πανικού, αν και συχνές, μπορεί να προκαλέσουν επιπρόσθετο άγχος και αποφυγή καταστάσεων.
Έλλειψη ύπνου και διαταραχές ύπνου
Η έλλειψη ύπνου συχνά οδηγεί σε ευερεθιστότητα και συναισθηματική αστάθεια. Ενήλικες χρειάζονται 7-8 ώρες ύπνου καθημερινά, ενώ τα παιδιά και οι έφηβοι ακόμη περισσότερες. Συμβουλές για καλύτερο ύπνο περιλαμβάνουν:
-
Αποφυγή καφεΐνης και βαριών γευμάτων πριν τον ύπνο
-
Δημιουργία ενός ήσυχου και σκοτεινού περιβάλλοντος
-
Σταθερό πρόγραμμα ύπνου και άσκηση
Ορμονικές ανισορροπίες
Ορμονικές διαταραχές μπορεί να προκαλέσουν ευερεθιστότητα. Καταστάσεις όπως υπερθυρεοειδισμός, διαβήτης ή σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS) συχνά συνδέονται με ψυχολογικά συμπτώματα.
Ευερεθιστότητα στα παιδιά
Τα παιδιά εμφανίζουν ευερεθιστότητα ως μέρος της φυσιολογικής ανάπτυξης. Ωστόσο, επίμονα συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με διαταραχές όπως:
-
Άγχος
-
ΔΕΠΥ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας)
-
Κατάθλιψη
Τρόποι διαχείρισης της ευερεθιστότητας
Για να μειωθεί η ευερεθιστότητα, προτείνονται:
-
Τακτική άσκηση
-
Ισορροπημένη διατροφή
-
Τεχνικές χαλάρωσης, όπως διαλογισμός
-
Υποστήριξη από φίλους, οικογένεια ή επαγγελματίες ψυχικής υγείας
Η αναγνώριση των αιτίων της ευερεθιστότητας είναι το πρώτο βήμα προς τη βελτίωση της ψυχικής μας υγείας. Με μικρές αλλαγές στη ρουτίνα μας, μπορούμε να αισθανθούμε πιο ήρεμοι και ισορροπημένοι.
Μετάφραση-Επιμέλεια από το πρωτότυπο: Σιαφίλιου Θεοδώρα