Τι κάνει την αλλαγή δύσκολη;

Ως Coach πιστεύω ότι ο μεγαλύτερος λόγος που η αλλαγή είναι δύσκολη, για τους περισσότερους ανθρώπους, είναι η αβεβαιότητα. Ωστόσο, επιτρέψτε μου να σας πω ότι η πρόκληση με τις αλλαγές προέρχεται από την τάση μας να τις βλέπουμε ως προβλήματα και όχι ως ευκαιρίες για μάθηση και ανάπτυξη.

Στην πραγματικότητα, η αλλαγή είναι δύσκολη και αν κάποιος άλλος σας πει ότι είναι εύκολη, πρέπει να φύγετε αμέσως. Οι αλλαγές απαιτούν βαθιά αναγνώριση του εαυτού σας. Το ακούμε συχνά, το λέμε συχνά και καταλήγουμε να το πιστεύουμε.

Παρ’ όλ’ αυτά, η αλλαγή είναι κάτι που επίσης επιθυμούμε και προσπαθούμε να επιτύχουμε, είτε περιλαμβάνει την εγκατάλειψη μιας κακής συνήθειας, είτε την ανάπτυξη μιας νέας δεξιότητας, είτε την πραγματοποίηση μιας μεγάλης αλλαγής στη ζωή. Ενώ η αλλαγή απαιτεί προσπάθεια, αντοχή, προγραμματισμό και υποστήριξη, υπάρχουν μερικές προσεγγίσεις που την καθιστούν πιο δύσκολη.

1. Αλλαγή πάρα πολλών πραγμάτων ταυτόχρονα. Υπάρχουν πολλά μειονεκτήματα στην προσπάθεια αλλαγής πολλών μεταβλητών ταυτόχρονα, επειδή μπορεί να διασπαστεί η προσοχή σας. Η ταυτόχρονη αλλαγή σε πολλούς τομείς της ζωής σας απαιτεί προσεκτική διαχείριση. Μπορεί να σας κάνει να νιώθετε μπερδεμένοι και υπερφορτωμένοι.

Η αλλαγή απαιτεί την αντίσταση καλά καθιερωμένων συμπεριφορικών προτύπων, που σημαίνει ότι θα δουλεύετε ενάντια σε ασυνείδητες, αυτόματες διαδικασίες στον εγκέφαλο, που έχουν σχεδιαστεί για να κάνουν τη ζωή ευκολότερη. Η αντίσταση σε μια ήδη σχηματισμένη συνήθεια απαιτεί προσπάθεια, η οποία μπορεί να σας εξαντλήσει στο τέλος της ημέρας αν πρέπει να δουλέψετε σε πολλαπλά μέτωπα ταυτόχρονα.

Επιπλέον, όταν συνδέετε δύο ή περισσότερες αλλαγές μαζί, μια αποτυχία στη μία μπορεί να σας κάνει να εγκαταλείψετε την άλλη, ειδικά στην αρχή. Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι αποφασίζετε να χάσετε βάρος. Τι κάνετε λοιπόν; Η πιο δημοφιλής απάντηση είναι διατροφή και άσκηση. Ωστόσο, η αλλαγή του τρόπου που τρώτε και η προσθήκη άσκησης στην καθημερινή σας ρουτίνα είναι δύο διαφορετικά πράγματα, παρόλο που συνδέονται με τον ίδιο στόχο. Στοχεύοντας και στα δύο ταυτόχρονα αυξάνει την πιθανότητα πισωγυρισμάτων. Την ημέρα που θα παραλείψετε την άσκηση, μπορεί επίσης να βρεθείτε να απολαμβάνετε το αγαπημένο σας παγωτό.

2. Μία αλλαγή περιλαμβάνει άλλες αλλαγές. Η αλλαγή μιας συνήθειας περιλαμβάνει άλλες μικρής κλίμακας αλλαγές που πρέπει να γνωρίζετε και να είστε προετοιμασμένοι για αυτές. Ας επιστρέψουμε στο παράδειγμα της απώλειας βάρους. Αποφασίζετε να αλλάξετε τον τρόπο που τρώτε. Πρέπει να επιλέξετε ένα διατροφικό πρόγραμμα — να συμβουλευτείτε έναν διατροφολόγο, να περιορίσετε τις θερμίδες, να κάνετε διαλειμματική νηστεία, καθαρισμό, κετογονική διατροφή, παλαιοδιατροφή — υπάρχουν χιλιάδες επιλογές. Αφού κάνετε την επιλογή σας, πρέπει να κάνετε και άλλες αλλαγές. Για παράδειγμα, από πού ψωνίζετε τα τρόφιμα, τι αγοράζετε, πώς τα προετοιμάζετε, πώς τα σερβίρετε, πότε τα τρώτε και ούτω καθεξής. Η αποτυχία να δώσετε προσοχή σε όλες αυτές τις μικρής κλίμακας αλλαγές μπορεί να αποτρέψει τις προσπάθειές σας να αλλάξετε μια συνήθεια.

3. Το status quo είναι άνετο. Ένας άλλος σημαντικός λόγος που κάνει την αλλαγή δύσκολη είναι ότι δεν είσαστε έτοιμοι και πρόθυμοι για αλλαγή. Μπορεί να νιώθετε άνετα εκεί που είσαστε και ακόμη να φοβόσαστε να βγείτε στο άγνωστο. Όσο η τρέχουσα κατάσταση σας παρέχει άνεση και ασφάλεια, η αλλαγή θα είναι δύσκολη.

Το να μιλάτε για αλλαγή και το να κάνετε κάτι γι’ αυτό είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Στο μοντέλο τους για την αλλαγή, οι Prochaska και DiClemente περιγράφουν τα διάφορα στάδια που περνούν οι άνθρωποι που επιδιώκουν την αλλαγή (προ-σκέψη, σκέψη, προετοιμασία, δράση, συντήρηση, τερματισμός) για να καταδείξουν τη διαφορά μεταξύ του να θέλουμε την αλλαγή και του να κάνουμε κάτι γι’ αυτό.

4. Ασαφής αντίληψη των ωφελειών της αλλαγής. Μια αλλαγή μπορεί να φαίνεται δύσκολη, είτε επειδή νοιώθετε υπερβολικά άνετοι εκεί που είστε, είτε υπερβολικά φοβισμένοι, είτε επειδή δεν έχετε πειστεί για το πόσο καλύτερη θα είναι η ζωή σας μετά από αυτή. «Αξίζει όλη αυτή η προσπάθεια; Πώς θα βελτιωθεί η ζωή μου; Πώς θα βελτιωθούν οι σχέσεις μου;» Η έλλειψη σαφών οφελών καθιστά δύσκολο να πείσετε τον εαυτό σας να καταβάλει προσπάθεια για κάτι του οποίου η ελκυστικότητα δεν είναι εμφανής.

5. Μπορεί να μην σας αρέσει η τρέχουσα κατάσταση, αλλά αν δεν υπάρχει μια επιθυμητή κατάσταση για να επιδιώξετε, η αλλαγή γίνεται περιττή. Η ανικανότητα να οραματιστείτε πώς θα είναι η ζωή μετά τη μεταμόρφωση, μειώνει το κίνητρό σας.

6. Η αλλαγή είναι ευρεία και ασαφής. Ας προσδιορίσουμε τέσσερις βασικές κατηγορίες πραγμάτων που οι άνθρωποι εκφράζουν την επιθυμία να αλλάξουν: Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει “συμπεριφορικές υπερβολές.” Αυτές οι αλλαγές στοχεύουν ανεπιθύμητες συνήθειες που οδηγούν σε υπερκατανάλωση, όπως η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, η υπερβολική παρακολούθηση τηλεόρασης ή η υπερβολική σπατάλη χρημάτων σε διαδικτυακές αγορές.

Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει “συμπεριφορικές βελτιώσεις.” Αυτές οι αλλαγές περιλαμβάνουν την ανάπτυξη νέων δεξιοτήτων ή την προσθήκη νέων πρακτικών στη ζωή σας. Παραδείγματα αυτής της κατηγορίας αλλαγής περιλαμβάνουν την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου, την άσκηση περισσότερο ή την τακτική πρακτική του διαλογισμού.

Η τρίτη κατηγορία περιλαμβάνει αλλαγές στις διαπροσωπικές σχέσεις, μια προσπάθεια για βελτίωση των σχέσεων. Αυτές οι αλλαγές μπορεί να κυμαίνονται από το να έχετε καλύτερη σχέση με το σύντροφό σας μέχρι τη διεύρυνση του κοινωνικού σας δικτύου.

Η τελευταία κατηγορία αλλαγής είναι, αυτό που θα ονόμαζα, μια αναβάθμιση ποιότητας ζωής. Αυτές είναι υψηλότερου επιπέδου, ευρύτερες και λιγότερο καθορισμένες αλλαγές που αντικατοπτρίζονται σε στόχους αυτοβελτίωσης ή στόχους για μια καλύτερη ζωή. Η αλλαγή του τρόπου που τρώτε μπορεί να είναι προκλητική. Αλλά τουλάχιστον στοχεύει σε μια συγκεκριμένη, παρατηρήσιμη συμπεριφορά. Μπορείτε να κοιτάξετε το πιάτο σας και να προσδιορίσετε αν κάνατε καλές επιλογές, σύμφωνα με την επιθυμία σας για αλλαγή.

Αλλά οι αλλαγές τύπου αναβάθμισης ποιότητας ζωής είναι ευρείες και απροσδιόριστες. Πώς αλλάζω τον τρόπο που σκέφτομαι, πώς γίνομαι καλύτερος άνθρωπος, πώς αλλάζω τη ζωή μου; Αν όμως τις σπάσετε σε συγκεκριμένα μετρήσιμα στοιχεία, οι αλλαγές δεν θα παραμείνουν ακατόρθωτες.

4. Εγκατάλειψη προσπαθειών πολύ γρήγορα. Ένας άλλος λόγος που κάνει την αλλαγή να φαίνεται δύσκολη είναι η ανυπομονησία. Όταν δεν βλέπετε αποτελέσματα γρήγορα, δεν έχετε κίνητρο να συνεχίσετε την προσπάθεια για αλλαγή. Και χωρίς προσπάθεια, δεν υπάρχει αποτέλεσμα.

Η γρήγορη εγκατάλειψη είναι ο λόγος που πολλές δίαιτες δεν λειτουργούν, γιατί πολλοί δεν ασκούνται τακτικά και γιατί πολλοί άνθρωποι νιώθουν παγιδευμένοι στη ζωή. Μια σταθερή, βιώσιμη αλλαγή είναι πιθανό να ακολουθήσει πολλές αποτυχημένες προσπάθειες, πολλές στιγμές απογοήτευσης. Γι’ αυτό η αντοχή είναι σημαντική.

Προετοιμαστείτε για αποτυχίες εκ των προτέρων, δημιουργήστε εναλλακτικά σχέδια για να αντιμετωπίσετε την αποτυχία και θυμηθείτε συχνά ότι αυτό είναι μέρος της διαδικασίας της αλλαγής.

4. Αλλαγή άλλων ανθρώπων. Αν θέλετε να αποτύχετε, προσπαθήστε να αλλάξετε κάποιον άλλον. Η ικανότητά μας να αλλάξουμε κάποιον άλλο είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Όταν η εστίαση είναι στο να αλλάξουμε το πώς αισθάνεται, σκέφτεται ή ενεργεί κάποιος άλλος, μπορεί να καταλήξουμε απογοητευμένοι, θυμωμένοι και πληγωμένοι. Παρά τις καλύτερες προθέσεις μας, τις πιο πειστικές προσεγγίσεις μας ή τις πιο σκοτεινές χειραγωγήσεις μας, ένα άτομο δεν θα αλλάξει απλά επειδή το είπαμε.

Το μόνο που μπορούμε να αλλάξουμε είναι το πώς συνδεόμαστε και σχετιζόμαστε με άλλους ανθρώπους. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να προσφέρουμε βοήθεια, καθοδήγηση ή γνώμη όταν μας ζητηθεί. Αλλά η ίδια η αλλαγή είναι ατομικό και συλλογικό καθήκον. Μπορείτε να οδηγήσετε ένα άλογο στο νερό, αλλά δεν μπορείτε να το κάνετε να πιει. Έτσι, αν βρίσκετε δύσκολο να αλλάξετε άλλους ανθρώπους, αλλάξτε την εστίασή σας στο να αλλάξετε εσάς.

Είστε στη φάση να κάνετε μια μεγάλη αλλαγή στη ζωή σας και δεν ξέρετε πώς; Ας το συζητήσουμε και θα σας βοηθήσω να το πραγματοποιήσετε, επικοινωνώντας μαζί μου.

Bio Εύη Ξυραφά

Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας. Δημιουργός του Believe In You, που διοργανώνει σεμινάρια προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης για το ευρύ κοινό.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2106128281, 6937524688

Website: http://www.believeinyou.gr/

Email: info@believeinyou.gr

Facebook: https://www.facebook.com/BelieveInYou.gr

Βιβλίο: “Θέλω Πιστεύω Μπορώ: Τα 3 κλειδιά της ζωής”

Online πρόγραμμα δεξιοτήτων ζωής: Life Skills Academy

Αν ενδιαφέρεστε για ατομικές συναντήσεις coaching από κοντά, τηλεφωνικά ή μέσω internet, επικοινωνήστε μαζί μου. Θα χαρώ να σας βοηθήσω σε κάθε βήμα!

Συντάκτης: Εύη Ξυραφά, Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης

Influence:

Σύμβουλος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης, Εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας…