Μετά από έναν χωρισμό, όλοι μας βιώνουμε συναισθήματα θλίψης, απογοήτευσης, πόνου, νιώθουμε ότι η ζωή μας καταρρέει και τίποτα δε …
Τι είναι τελικά αγάπη; Ο Πλάτων υποστήριζε πως δεν είναι συναίσθημα αλλά πράξη
Τι είναι, λοιπόν, αγάπη; Είναι απλά ένα συναίσθημα που προκαλείται από χημικές αντιδράσεις ή μήπως είναι κάτι παραπάνω;
Τι υποστηρίζει η νευροεπιστήμη για την αγάπη
Η νευροεπιστήμη μας λέει ότι η αγάπη προκαλείται από ορισμένες χημικές ουσίες στον εγκέφαλο. Για παράδειγμα, όταν συναντάτε κάποιον που σας ενδιαφέρει ερωτικά, οι ορμόνες ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης μπορούν να προκαλέσουν μια ανταπόκριση ανταμοιβής που σας κάνει να θέλετε να ξαναδείτε αυτό το άτομο. Όπως όταν δοκιμάζεις σοκολάτα, θέλεις κι άλλο.
Τα συναισθήματά σας είναι το αποτέλεσμα αυτών των χημικών αντιδράσεων. Όταν είστε δίπλα σε κάποιον που σας αρέσει ερωτικά ή τον κολλητό σας, πιθανότατα νιώθετε κάτι σαν ενθουσιασμό, έλξη, χαρά και στοργή. Λάμπετε όταν μπαίνουν στο χώρο. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να νιώσετε άνεση και εμπιστοσύνη. Η αγάπη ανάμεσα σε έναν γονέα και ένα παιδί διαφέρει, συχνά είναι κάποιος συνδυασμός στοργής και φροντίδας.
Ωστόσο, στην αγάπη εμπεριέχονται μόνο τα συναισθήματα εκείνα που προκαλούνται από χημικές αντιδράσεις στον εγκέφαλό σας; Αν ναι, τότε η αγάπη φαίνεται να είναι κάτι που σε μεγάλο βαθμό σας τυχαίνει. Θα είχατε τόσο έλεγχο στο να ερωτευτείτε όσο θα είχατε στο να πέσετε κατά λάθος σε μια λακκούβα – δηλαδή όχι και πολύ. Προσωπικά, με ενδιαφέρουν οι διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι έχουν κατανοήσει τον έρωτα κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Πολλοί στοχαστές θεωρούσαν ότι η αγάπη είναι κάτι παραπάνω από ένα συναίσθημα.
Κάτι παραπάνω από ένα συναίσθημα
Ο Πλάτωνας πίστευε ότι η αγάπη μπορεί να προκαλεί συναισθήματα όπως η έλξη και η ευχαρίστηση, τα οποία είναι εκτός του ελέγχου σας. Αλλά αυτά τα συναισθήματα είναι λιγότερο σημαντικά από τις σχέσεις αγάπης που επιλέγετε να δημιουργήσετε ως εκ τούτου: δεσμούς ζωής μεταξύ ανθρώπων που βοηθούν ο ένας τον άλλον να αλλάξει και να εξελιχθεί στην καλύτερη εκδοχή του.
Παρομοίως, ο μαθητής του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης υποστήριξε ότι, οι σχέσεις που βασίζονται σε συναισθήματα, όπως η ευχαρίστηση, αν και είναι συχνές, είναι λιγότερο επωφελείς για την ανθρωπότητα από τις σχέσεις που βασίζονται στην καλοσύνη και τις αμοιβαίες αξίες. Αυτό συμβαίνει επειδή ο Αριστοτέλης πίστευε ότι οι σχέσεις που βασίζονται στα συναισθήματα διαρκούν μόνο όσο διαρκούν τα συναισθήματα.
Φανταστείτε ότι δημιουργείτε μια σχέση με κάποιον με τον οποίο έχετε ελάχιστα κοινά και αυτό που σας συνδέει κυρίως είναι οτι και οι δύο σας αρέσκεστε να παίζετε βιντεοπαιχνίδια. Σε περίπτωση που κάποιος από τους δύο δεν θα απολαμβάνει πλέον το gaming, τίποτα δεν θα μπορούσε να διατηρήσει τη μεταξύ σας σχέση. Επειδή η σχέση είναι χτισμένη πάνω στην ευχαρίστηση, θα ξεθωριάσει μόλις χαθεί η ευχαρίστηση.
Συγκρίνετε το τώρα αυτό με μια σχέση όπου θέλετε να είστε μαζί όχι λόγω μιας κοινής ευχαρίστησης, αλλά επειδή θαυμάζετε ο ένας τον άλλον για αυτό που είστε. Θέλετε το καλύτερο για τον άλλον. Αυτού του είδους η φιλία που βασίζεται σε κοινές αξίες και στην καλοσύνη θα έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια. Αυτού του είδους οι φίλοι θα στηρίζουν ο ένας τον άλλον καθώς αλλάζουν και αναπτύσσονται.
Τόσο ο Πλάτωνας όσο και ο Αριστοτέλης πίστευαν ότι η αγάπη είναι κάτι περισσότερο από ένα συναίσθημα. Είναι ένας δεσμός μεταξύ ανθρώπων που θαυμάζουν ο ένας τον άλλον και γι’ αυτό επιλέγουν να στηρίξουν ο ένας τον άλλον με την πάροδο του χρόνου.
Ίσως, λοιπόν, η αγάπη να μην είναι εντελώς εκτός του ελέγχου σας
Ο σύγχρονος φιλόσοφος J. David Velleman πιστεύει επίσης ότι η αγάπη μπορεί να αποσυνδεθεί από «τις προτιμήσεις και τους πόθους» που τη συνοδεύουν – αυτές τις πεταλούδες στο στομάχι σας. Αυτό συμβαίνει επειδή η αγάπη δεν είναι απλώς ένα συναίσθημα. Είναι ένα ιδιαίτερο είδος προσήλωσης, το οποίο εξυμνεί την ιδιαιτερότητα ενός ατόμου.
Ο Velleman λέει ότι ο Dr. Seuss περιέγραψε πολύ καλά τι σημαίνει να εξυμνείς την ιδιαιτερότητα ενός ατόμου όταν έγραψε: «Ελάτε! Ανοίξτε το στόμα σας και φωνάξτε προς τον ουρανό! Φωνάξτε δυνατά και με όλη σας τη δύναμη, “ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ! ΕΓΩ! Εγώ είμαι εγώ!”» Όταν αγαπάτε κάποιον, τον εξυμνείτε επειδή εκτιμάτε το “ΕΙΜΑΙ ΕΓΩ” που είναι.
Μπορείτε επίσης να βελτιωθείτε στην αγάπη. Ο κοινωνικός ψυχολόγος Erich Fromm πιστεύει ότι το να αγαπάς είναι μια δεξιότητα που χρειάζεται εξάσκηση: αυτό που αποκαλεί «επιλέγεις την αγάπη». Όταν επιλέγετε την αγάπη, ενεργείτε με συγκεκριμένους τρόπους απέναντι σε ένα άτομο. Μπορείς να γίνεις καλύτερος στην αγάπη με υπομονή, συγκέντρωση και πειθαρχία, ακριβώς όπως συμβαίνει, όταν μαθαίνεις να παίζεις ένα μουσικό όργανο. Όταν αγαπάς, λοιπόν, μαθαίνεις να ακούς προσεκτικά και να είσαι παρών. Αν γίνετε καλύτεροι σε αυτές τις δεξιότητες, μπορείτε να γίνετε καλύτεροι στην αγάπη.
Εάν ισχύει αυτό, τότε η αγάπη και η φιλία διαφέρουν από τα συναισθήματα που τα συνοδεύουν. Η αγάπη και η φιλία είναι δεσμοί που σχηματίζονται από δεξιότητες που επιλέγετε να εξασκήσετε και να βελτιώσετε.
