Όσο αυξάνεται το μέγεθος μιας ομάδας τόσο μειώνεται η απόδοσή της, δημιουργώντας το φαινόμενο της κοινωνικής οκνηρίας ή, αλλιώς, λούφας. …
Τα οφέλη της συμμετοχής του ατόμου σε ομάδες
“Το άτομο είναι ένα ομαδικό ζώο σε πόλεμο τόσο με την ομάδα όσο και με αυτές τις πτυχές της προσωπικότητάς του που συνιστούν την ομαδικότητά του” (Wilfred Bion)
Ομάδα ονομάζουμε το σύνολο τριών ή περισσότερων ατόμων. Χαρακτηρίζεται από τον κοινό στόχο των μελών, τις διαπροσωπικές αλληλεπιδράσεις, τη συνοχή, ευελιξία ή ακαμψία, όρια, πεποιθήσεις και απόψεις, αλληλεξάρτηση και αναγνώριση της σημασίας της ύπαρξης του ενός μέλους από τα άλλα.
Από τα πρώιμα στάδια της ηλικίας μας συμμετέχουμε σε ομάδες, με πρωταρχική την οικογένεια, που βασικός της στόχος είναι η ανατροφή των παιδιών. Μέσα σε αυτή την ομάδα μαθαίνουμε να αλληλοεπιδρούμε με τα υπόλοιπα μέλη, να διερευνούμε τα όρια, να διεκδικούμε μέσω της αρνητικής ή θετικής συμπεριφοράς μας μια θέση στην ομάδα, να μοιραζόμαστε αλλά και να λειτουργούμε αυτόνομα.
Η σχέση συνεπώς που αναπτύσσεται με την οικογένεια βοηθάει το άτομο να έχει μια εμπειρία, ώστε να μπορέσει να προσαρμοστεί και στη μετέπειτα συμμετοχή του σε άλλες ομάδες με διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά και δυναμική.
Όλοι έχουμε αναμνήσεις από τα σχολικά μας χρόνια και τη συμμετοχή μας σε παρέες, τις οποίες συνήθως διατηρούμε για πολλά χρόνια. Τίποτα δε συγκρίνεται με το συναίσθημα να βγαίνεις διάλειμμα και να συζητάς με τις παρέες σου για τον «στραβό» καθηγητή ή για το τεστ που απέτυχες και τελικά παρατηρούσες ότι δεν ήσουν ο μόνος. Ακόμη και στην πρώτη ερωτική απογοήτευση, η παρέα σου ήταν η πρώτη που σκεφτόσουν να βρεθείς και να μιλήσεις, γιατί ένιωθες ότι σε καταλαβαίνουν. Βλέπετε, το άτομο μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση, με την αναζήτηση των κοινών σημείων με τα υπόλοιπα μέλη, αλλά και με τις κοινές εμπειρίες αισθάνεται ότι υπάρχει κάποιος που τον καταλαβαίνει και τον στηρίζει.
Τον ίδιο αντίκτυπο έχει και η συμμετοχή σε αθλητικές ομάδες, όπως βόλευ, μπάσκετ, ποδόσφαιρο κ.ά. Το άτομο γνωρίζει τον υγιή ανταγωνισμό, μαθαίνει να διεκδικεί σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη τον στόχο που είναι η νίκη ή κάποιο τρόπαιο. Επίσης, μαθαίνει να ενισχύει τα υπόλοιπα μέλη πριν αλλά και κατά την διάρκεια του αγώνα. Αν παρατηρήσετε τον πανηγυρισμό πολλών ομάδων θα δείτε ότι συσπειρώνονται όλοι μαζί και αγκαλιάζονται ή χοροπηδάνε πάνω κάτω. Πόσο συχνά βλέπουμε τέτοιες εικόνες στην κοινωνία μας; Τόσους ανθρώπους μαζί να αγκαλιάζονται; Λόγω των ημερήσιων και πολύωρων προπονήσεων και τη συνεχόμενη αλληλεπίδρασή τους με τα μέλη της ομάδας, τα άτομα αισθάνονται περισσότερο οικεία μεταξύ τους. Ξεκινάνε να μοιράζονται εμπειρίες, να εκμυστηρεύονται ο ένας στον άλλον διάφορα θέματα. Στη συνέχεια μπαίνουν τα θεμέλια για τη δημιουργία ισχυρών φιλιών.
Τα ίδια συναισθήματα αποκομίζουν και άνθρωποι μεγαλύτερων ηλικιών, όπως αυτών της τρίτης ηλικίας. Πρόσφατα συμμετείχα σε μια διαδικτυακή ομάδα ψυχοσυναισθηματικής υποστήριξης ατόμων τρίτης ηλικίας. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το πώς αυτοί οι άνθρωποι που θεωρούμε ότι δεν έχουν καμία σχέση με το διαδίκτυο προσπαθούν να συνδεθούν στη διαδικτυακή ομάδα με συνέπεια και ανυπομονησία, για να συμμετέχουν και να συζητήσουν με τα υπόλοιπα μέλη.
Οι συζητήσεις τους σε γεμίζουν θετικά συναισθήματα όταν παρατηρείς τα χαμόγελα που διαγράφονται στα πρόσωπά τους όταν η μια βλέπει την άλλη καθώς και η άνεση που έχουν να συζητούν μεταξύ τους για θέματα της επικαιρότητας. Πολλές από τις συμμετέχουσες κοινωνικοποιήθηκαν μέσω της ομάδας και έχουν χτίσει φιλίες μεταξύ τους.
Όταν γίνεσαι μέλος μιας ομάδας γνωρίζεις κι άλλους σημαντικούς ανθρώπους που σε ακούνε, μοιράζεσαι εμπειρίες και αυτοί τις δικές τους και δεν αισθάνεσαι μόνος. Είναι γεγονός ότι η σύσταση της ομάδας δίνει περισσότερη φυσική ενθάρρυνση, κίνητρα και συμβουλές από ότι θα μπορούσε να συμβεί σε ένα ραντεβού συμβουλευτικής και αυτό καθιστά την ομάδα ένα δυναμικό συστατικό στοιχείο που δίνει νόημα στη ζωή μας.
