Τα άτακτα παιδιά
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν τα παιδιά που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον με αγάπη, καλοσύνη και ευγένεια μπορούν να είναι «κακά παιδιά». Είναι προφανές πως αυτό μπορεί να συμβεί σε αρκετές περιπτώσεις, όπου πολλά παιδιά παρόλο που ανατράφηκαν σε ένα υγιές περιβάλλον, εκδηλώνουν παραβατική συμπεριφορά. Μία μορφή παραβατικής συμπεριφοράς είναι και το φαινόμενο της ενδοσχολικής βίας που μπορεί να φτάσει έως και τον ψυχολογικό ή σωματικό εκφοβισμό των μαθητών από άλλους συμμαθητές τους.
Διεθνείς έρευνες έχουν δείξει πως τουλάχιστον το 15 % των μαθητών έχουν βιώσει συμπεριφορές εκφοβισμού, οι οποίες παρατηρούνται συχνότερα στα σχολεία στις ηλικίες από 8 έως 15 χρόνων. Τα αγόρια ασκούν σε μεγαλύτερο ποσοστό σωματική βία, ενώ τα κορίτσια εμπλέκονται κυρίως σε περιστατικά λεκτικού εκφοβισμού. Στην ελληνική πραγματικότητα επιδημιολογικές έρευνες έχουν δείξει ότι το φαινόμενο του εκφοβισμού είναι ένα ζήτημα που πλήττει περίπου 1 στα 10 παιδιά. Τα καλά νέα είναι πως μπορούμε να μεγαλώσουμε παιδιά που θα έχουν ενσυναίσθηση, τα οποία θα αποτρέπουν τους συμμαθητές τους να ασκήσουν οποιαδήποτε μορφής βία.
Ας αναφέρουμε τέσσερα σημεία, τα οποία θα φανούν χρήσιμα στους γονείς ώστε να μπορέσουν να διδάξουν στα παιδιά τους την καλοσύνη, την ευγένεια και την δοτικότητα:
1. 
Οι πράξεις μας επηρεάζουν άλλους ανθρώπους: Συνήθως τα παιδιά που ασκούν βίαιη συμπεριφορά, ξέρουν πως κάνουν λάθος, χωρίς όμως να μπορούν να κατανοήσουν τις συνέπειες της συμπεριφοράς τους στο θύμα. Είναι καλό οι γονείς να δώσουν με παραδείγματα στα παιδιά τους να καταλάβουν πως κάποιες συμπεριφορές μπορεί να τραυματίσουν τις παιδικές ψυχές για χρόνια και να επηρεάσουν έτσι τη ζωή τους αρνητικά. Ας δώσουμε στα παιδιά μας την ευκαιρία να βοηθήσουν τον συνάνθρωπο, ειδικά στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, έτσι θα μπορέσουν να κατανοήσουν πως οι πράξεις τους μπορεί να έχουν και θετική επιρροή.
2. Κατανόηση των συναισθημάτων μας: Τα παιδιά πρέπει να ενθαρρυνθούν από τους γονείς και το σχολικό περιβάλλον να εκφράζουν ανοιχτά τα συναισθήματά τους, ακόμη και τα αρνητικά. Ένα παρατεταμένα θυμωμένο παιδί, θα ψάξει να βρει άλλους τρόπους να διοχετεύσει το θυμό του, δηλαδή μέσω σχολικών συμμοριών που έχουν ως στόχο τους εκβιασμούς. Υπάρχουν τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να διαχειριστούν το θυμό τους, όπως η τεχνική των αναπνοών (μέσω ψυχολογικής υποστήριξης), η ενασχόληση με ένα άθλημα, ακόμη και η φροντίδα ενός κατοικίδιου. Αυτό που θα πρέπει να προσέξουμε είναι πως τα κορίτσια όπως και τα αγόρια δικαιούνται να θυμώνουν και πρέπει να μπορούν να εκφράζουν το θυμό τους, φυσικά σε ένα προστατευμένο περιβάλλον πάντα και υπό την καθοδήγηση των ενηλίκων.
3. 
Απόκτηση θετικής ισχύος: Τα παιδιά και οι έφηβοι θέλουν να ξεχωρίζουν, να αποκτούν δύναμη και πολλές φορές να μπορούν να εξουσιάζουν τους συμμαθητές τους. Οι γονείς πρέπει να διδάξουν στα παιδιά τους πως μέσα από την κοινωνική προσφορά και τις καλές πράξεις μπορούν επίσης να αποκτήσουν ισχύ. Οι δάσκαλοι θα πρέπει να δίνουν αρμοδιότητες στα «κακά παιδιά», ώστε να θεωρήσουν τον εαυτό τους μοναδικό και απαραίτητο και έτσι να πάρουν την επιβεβαίωση της ισχύς που επιθυμούν.
4. Να φερόμαστε στους άλλους όπως επιθυμούμε να μας φέρονται: Τα παιδιά είναι ο καθρέφτης των γονέων τους, επομένως αν οι γονείς μιλούν με κακία και κατακρίνουν τον υπόλοιπο κόσμο, είναι φυσικό επακόλουθο τα παιδιά να μιμηθούν αυτή την συμπεριφορά. Ας είμαστε προσεκτικοί στις εκφράσεις και στους χαρακτηρισμούς μας για τους άλλους, ώστε τα παιδιά μας να μάθουν να σέβονται αρχικά τον εαυτό τους και κατ’ επέκταση τους άλλους ανθρώπους και τα ζώα.
Συνεπώς, την επόμενη φορά που θα ακούσετε μέσα στο σχολικό περιβάλλον την γνωστή «τα αγόρια δυστυχώς είναι απλά…αγόρια» όταν αυτά κάνουν κάποια αταξία, μην σας κάνεις εντύπωση πως εκεί κοντά θα βρίσκονται «κακά κορίτσια» που προσπαθούν να επιβιώσουν.
Νίνα Φ. Καραμολέγκου, MSc, Ψυχοθεραπεύτρια-Συμβουλευτική Ψυχολόγος
