SOS για τον ελληνικό χαμαιλέοντα
.jpg)
Με αφανισμό απειλείται η μοναδική στην Ευρώπη αποικία χαμαιλεόντων της Πύλου
Έχει τη μοναδική ικανότητα να προσαρμόζεται στις αποχρώσεις του περιβάλλοντος για να αποφεύγει τους διάφορους κινδύνους, δυστυχώς όμως, αυτό δεν είναι αρκετό για να τον προστατέψει και από τη μη βιώσιμη δραστηριότητα του ανθρώπου. Ο πληθυσμός του σπάνιου χαμαιλέοντα της Πύλου έχει πληγεί καθοριστικά τα τελευταία χρόνια, αριθμώντας πλέον μόλις 200 με 300 άτομα. Το ερπετό ανήκει εδώ και δύο χρόνια στα πλέον απειλούμενα είδη της ευρωπαϊκής πανίδας και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου καθώς η ανεξέλεγκτη τουριστική και αγροτική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής της Πύλου αλλά και η απουσία μηχανισμών παρακολούθησης και διαχείρισης του πληθυσμού του θέτουν σοβαρά εμπόδια στις προσπάθειες διάσωσής του.
Άγνωστος πριν το 1998
Μαζί με την Κύπρο, τη Μάλτα και τη νότια Ιβηρική, η Πύλος και συγκεκριμένα η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας είναι μία από τις ελάχιστες περιοχές της Ευρώπης όπου βρίσκουν καταφύγιο οι χαμαιλέοντες. Παρόλα αυτά, πρόκειται για το μοναδικό μέρος στη Γηραιά ήπειρο όπου κατοικεί ο σπάνιος αφρικανικός χαμαιλέοντας (chamaeleoafricanus), γεγονός που οι επιστήμονες διαπίστωσαν για πρώτη φορά μόλις το 1998. Την ίδια χρονιά ξεκίνησε και η δράση της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρίας για την προστασία του είδους. «Τα τελευταία χρόνια η τουριστική ανάπτυξη και η οδοποιϊα αύξησαν την κίνηση στην περιοχή. Αποτέλεσμα ήταν να έχουμε δεκάδες θανάτους χαμαιλεόντων από διερχόμενα οχήματα, ενώ έχει δημιουργηθεί σύγχυση όσον αφορά στο μέρος που θα επιλέξουν για να φωλιάσουν τη χειμερινή περίοδο», δηλώνει ο Ξενοφών Κάππας, διευθυντής της ΕΟΕ. Αιτία για την δραματική μείωση του πληθυσμού των χαμαιλεόντων αποτελεί επιπλέον και η επέκταση των καλλιεργειών, καθώς η χρήση φυτοφαρμάκων περιορίζει σημαντικά τα έντομα, το βασικό είδος διατροφής τους.
Η δράση της Ορνιθολογικής Εταιρίας, αφορά την τοποθέτηση κλωβών στα σημεία που οι χαμαιλέοντες εναποθέτουν τα αυγά τους, ενώ σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές έχουν τοποθετηθεί ανασχετικά ταχύτητας στους δρόμους και πινακίδες που ενημερώνουν τους τουρίστες για την ύπαρξη χαμαιλεόντων. Το έργο της διάσωσης όμως δυσχεραίνεται ακόμα και από την ίδια την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία του συγκεκριμένου ερπετού. «Υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν να δουν από κοντά αυτό το μοναδικό ζώο, κάτι τέτοιο όμως θα προκαλούσε τεράστιο πρόβλημα. Οι χαμαιλέοντες πάσχουν από αγχωτικές διαταραχές και ουσιαστικά υφίστανται σοκ μόλις αντιληφθούν την παρουσία ανθρώπων ή άλλων μεγαλύτερων ζώων. Συνεπώς, η ανάπτυξη οικοτουριστικών δραστηριοτήτων με επίκεντρο τον χαμαιλέοντα, όπως για παράδειγμα έχει γίνει με τη χελώνα καρέτα-καρέτα είναι αδύνατη», τονίζει ο κύριος Κάππας.
Χαμαιλέοντες των νησιών
.jpg)
Οι άλλες περιοχές της χώρας μας όπου κατοικούν χαμαιλέοντες (ανήκοντες στο ευρωπαϊκό είδος chamaeleochamaeleon) είναι τα νησιά της Χίου και της Σάμου. Παλιότερες αναφορές κάνουν λόγο για παρουσία και στην Κρήτη, πλέον όμως πιστεύεται ότι οι χαμαιλέοντες έχουν εξαφανιστεί από το μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας. «Στα νησιά, οι πληθυσμοί των χαμαιλεόντων είναι πολύ περιορισμένοι, υπολογίζονται στους 2 ανά 10 στρέμματα», δηλώνει η Παναγιώτα Μαραγγού, ερπετολόγος και υπεύθυνη του τμήματος επιστημονικής τεκμηρίωσης της WWF, προσθέτοντας πως επιπρόσθετη απειλή για τους χαμαιλέοντες εγείρουν και οι κλιματικές αλλαγές. «Ουσιαστικά, με τη σημερινή κατάσταση, οποιοδήποτε τυχαίο γεγονός, όπως μια πυρκαγιά θα μπορούσε να αφανίσει μια για πάντα τους χαμαιλέοντες από την Ελλάδα»…
Αγνοείται η τύχη των απειλούμενων ερπετών
Η λιμνοθάλασσα της Γιάλοβας αποτελούσε εμπορικό λιμάνι την εποχή των ρωμαϊκών χρόνων και οι ερευνητές πιστεύουν πως ο αφρικανικός χαμαιλέοντας εγκαταστάθηκε εκεί από τους Ρωμαίους που τους είχαν ως κατοικίδια. Έπειτα από χιλιάδες χρόνια παρουσίας στην περιοχή, θεωρείται μέρος της ελληνικής πανίδας και δυστυχώς αντιμετωπίζει το ίδιο πρόβλημα με όλα σχεδόν τα απειλούμενα ερπετά που κατοικούν στην Ελλάδα, την έλλειψη μηχανισμών παρατήρησης και διαχείρισης του πληθυσμού του. «Η Ελλάδα έχει τη μεγαλύτερη βιοποικιλότητα ερπετών σε όλη την Ευρώπη, μιλάμε για 64 ενδημικά είδη, από τα οποία τα εννέα δεν συναντώνται πουθενά αλλού στον κόσμο. Ωστόσο έχουμε μείνει πολύ πίσω όσον αφορά τα μέτρα για την παρακολούθησή τους. Εκτός από τα είδη της λεγόμενης μεγαπανίδας (αρκούδες, λύκοι κτλ), έχουμε περιορισμένη γνώση για την πληθυσμιακή κατάσταση των υπολοίπων ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση», επισημαίνει η κυρία Μαραγγού. Οι δηλώσεις της επιβεβαιώνονται δυστυχώς και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Ιούλιο, η χώρα μας κατέχει μια θλιβερή πρωτιά μεταξύ των 27 χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς για το 63% των προστατευόμενων ειδών που κατοικούν στην Ελλάδα υπάρχουν πολύ περιορισμένα ή καθόλου στοιχεία.
Ο Χαμαιλέοντας της Πύλου
– Διαπιστώθηκε ότι ανήκει σε διαφορετικό είδος από τον ευρωπαϊκό χαμαιλέοντα μόλις το 1998.
– Πιστεύεται ότι εγκαταστάθηκε στην περιοχή της Πύλου από τους Ρωμαίους, που είχαν τους χαμαιλέοντες ως κατοικίδια.
– Με μήκος που φτάνει τα 47 εκατοστά, είναι σχεδόν διπλάσιος από τα υπόλοιπα είδη που κατοικούν στην Ευρώπη.
– Λαμβάνει οποιαδήποτε απόχρωση υπάρχει στο φυσικό κόσμο αλλά το κανονικό του χρώμα είναι πράσινο, με δύο κίτρινες ρίγες στα πλευρά.
– Η γλώσσα του «πετάγεται» με ταχύτητα 3 εκατοστών του δευτερολέπτου, μία από τις γρηγορότερες κινήσεις του φυσικού κόσμου.
– Ο πληθυσμός του έχει περιοριστεί στα 200 με 300 άτομα, τα οποία κατοικούν σε μια πολύ περιορισμένη έκταση λίγων στρεμμάτων.
