Rosa Parks – Πώς ένα δρομολόγιο λεωφορείου οδήγησε στη διεκδίκηση δικαιωμάτων των Αφροαμερικάνων

Συντάκτης: Σταυρίνα Κούτρη

Η 1η Δεκεμβρίου του 1955 είναι από τις πιο καθοριστικές ημερομηνίες στη νεότερη  αφροαμερικάνικη ιστορία. Η Rosa Parks αρνείται να παραχωρήσει τη θέση της σε έναν λευκό επιβάτη και ξεκινά ένα κίνημα διεκδίκησης πολιτικών δικαιωμάτων των Αφροαμερικάνων.

Η Rosa Louise McCauley Parks γεννήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου του 1913 στην Αλαμπάμα των Η.Π.Α.. Το 1932 παντρεύτηκε τον Raymond Parks, ο οποίος την ενθάρρυνε να τελειώσει το λύκειο σε μία περίοδο όπου ούτε το 10% των Αφροαμερικανών δεν είχε καν απολυτήριο γυμνασίου. Έτσι κι έγινε, και η Rosa αποφοίτησε από το λύκειο το 1933. Δέκα χρόνια αργότερα, το 1943, δραστηριοποιήθηκε στο Κίνημα Πολιτικών Δικαιωμάτων και έγινε μέλος του NAACP (National Association for the Advancement of Colored People – Εθνική Ένωση για την Πρόοδο των Έγχρωμων Ανθρώπων).

Μια στιγμή αξιοπρέπειας και αντίστασης

Το σκηνικό στο οποίο πρωταγωνίστησε και την έκανε να μείνει στην ιστορία έλαβε χώρα την 1η Δεκεμβρίου του 1955 στο Μοντγκόμερι της Αλαμπάμα. Αφού επιβιβάστηκε στο λεωφορείο, αντί να πάει στο πίσω μέρος του λεωφορείου το οποίο προοριζόταν για τους Αφροαμερικανούς, η Rosa κάθισε μπροστά. Όταν το λεωφορείο άρχισε να γεμίζει με λευκούς επιβάτες, ο οδηγός της ζήτησε να αλλάξει θέση – κάτι το οποίο αρνήθηκε να κάνει και για αυτό και συνελήφθη. Η αντίστασή της αυτή ήταν ο λόγος για να ξεκινήσει ένα από τα μεγαλύτερα κοινωνικά κινήματα στην ιστορία, το μποϋκοτάζ των λεωφορείων του Μοντγκόμερι (Montgomery Bus Boycott).

Το μποϋκοτάζ: περπατούσαν μίλια για πάνω από ένα χρόνο

Τρεις ημέρες αργότερα, στις 4 Δεκεμβρίου του 1955, ανακοινώθηκαν τα σχέδια για μποϋκοτάζ λεωφορείων στις εκκλησίες αφροαμερικάνων στο Μοντγκόμερι, ενώ την επομένη, στις 5 Δεκεμβρίου του 1955, την ημέρα που η Rosa βρισκόταν στο δικαστήριο για απείθαρχη συμπεριφορά και παραβίαση του τοπικού διατάγματος, περίπου 40.000 Αφροαμερικάνοι μποϋκόταραν τα λεωφορεία του Μοντγκόμερι.

Rosa Parks - Πώς ένα δρομολόγιο λεωφορείου οδήγησε στη διεκδίκηση δικαιωμάτων των Αφροαμερικάνων

Το μποϋκοτάζ διήρκεσε μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου 1956. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι εγκατέλειπαν τα λεωφορεία και περπατούσαν μίλια για πάνω από ένα χρόνο. Αυτό οδήγησε στο να τεθεί σε ισχύ μια ομοσπονδιακή απόφαση που οδήγησε σε απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ να κηρύξει αντισυνταγματικούς τους νόμους περί διαχωρισμού λεωφορείων της Αλαμπάμα και του Μοντγκόμερι.

Κατά τη διάρκεια του μποϋκοτάζ, η Rosa απολύθηκε από τη δουλειά της και δεχόταν απειλές θανάτου για πολλά χρόνια. Μετά το τέλος του μποϋκοτάζ, αυτή και ο σύζυγός της μετακόμισαν στο Ντιτρόιτ, όπου εργάστηκε για λίγο ως μοδίστρα. Από το 1965 έως το 1988, υπηρέτησε ως γραμματέας του John Conyers, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής. Έγραψε πολλά βιβλία, συμπεριλαμβανομένης μιας αυτοβιογραφίας της με τίτλο Rosa Parks: My Story. Δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της το 1977, η Parks ίδρυσε το Rosa and Raymond Parks Institute for Self-Development προκειμένου να εκπαιδεύσει τους νέους σχετικά με τα πολιτικά δικαιώματα. Το 1979 έλαβε από το NAACP το μετάλλιο Spingarn, ενώ το 1996 της απένειμε το Προεδρικό Μετάλλιο Ελευθερίας ο τότε πρόεδρος των Η.Π.Α. Bill Clinton. 

Rosa Parks - Πώς ένα δρομολόγιο λεωφορείου οδήγησε στη διεκδίκηση δικαιωμάτων των Αφροαμερικάνων

H Rosa Parks πέθανε σε ηλικία 92 ετών στις 24 Οκτωβρίου του 2005. Τις ημέρες πριν την κηδεία της, τα μπροστινά καθίσματα των αστικών λεωφορείων στο Ντιτρόιτ και το Μοντγκόμερι ήταν στολισμένα με μαύρες κορδέλες. Πενήντα χιλιάδες άνθρωποι επισκέφτηκαν το φέρετρό της, το οποίο παρέμεινε για δύο ημέρες στο Καπιτώλιο των Ηνωμένων Πολιτειών. Μάλιστα, αυτό αποτελεί μεγάλη τιμή και ήταν η πρώτη γυναίκα η οποία την έλαβε. Η κηδεία της διήρκησε επτά ώρες και την διαδέχθηκε μία πομπή στην οποία συμμετείχαν χιλιάδες άνθρωποι για να την τιμήσουν.

H Rosa Parks αποτελεί μία από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του 20ου αιώνα και όχι άδικα – η γενναιότητά της ενέπνευσε και συνεχίζει να εμπνέει ανθρώπους να παλέψουν για ένα καλύτερο αύριο. Όπως είχε πει και η ίδια: You must never be fearful about what you are doing when it is right (μτφρ: Ποτέ δεν πρέπει να φοβάσαι για αυτό που κάνεις όταν είναι σωστό).

Συντάκτης: Σταυρίνα Κούτρη,

Influence:

Γεννημένη και μεγαλωμένη στην πολύπλευρη πρωτεύουσα, διανύοντας την δεκαετία των ρίσκων και των μεγάλων αλλαγών για την ώρα…