Πώς διαμορφώνονται οι προτιμήσεις και η προσωπική μας ταυτότητα;

Συντάκτης: Εύα Αρβανίτη

Οι τελευταίες επιστημονικές έρευνες αποδεικνύουν ότι εκτός από το περιβάλλον μας, τα γονίδιά μας είναι υπεύθυνα για τη διαμόρφωση του γούστου μας από την τροφή, μέχρι και την επιλογή συντρόφων ή και πολιτικής παράταξης.

Δεν υπάρχει τίποτα που να προσδιορίζει την ταυτότητά μας περισσότερο από τα γούστα μας. Είτε αφορά την τροφή, το ποτό, τους συντρόφους μας ή την επιλογή πολιτικής ψήφου, τα γούστα μας αντιπροσωπεύουν την ταυτότητά μας.

Σύμφωνα με τις μελέτες των επιστημόνων στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ιντιάνα, ένα μονοκύτταρο παράσιτο, το Toxoplasma Gondii μπορεί να αλλάξει τη συμπεριφορά του ξενιστή που μολύνει. Μπορεί για παράδειγμα να κάνει τους αρουραίους να μην φοβούνται τις γάτες ή να προκαλέσει αλλαγές στην προσωπικότητα (όπως αυξημένο άγχος) στους ανθρώπους.

Πέραν όμως από τα ιατρικά ευρήματα, υπάρχουν και άλλα πράγματα που συμβαίνουν και που θα μπορούσαν να διαμορφώσουν το ποιοι είμαστε, να ρυθμίσουν τις προτιμήσεις και τις αντιπάθειές μας. Η επιστημονική βιβλιογραφία επιβεβαιώνει μια εκπληκτική και ανησυχητική αλήθεια: οι πράξεις μας διέπονται από κρυφές βιολογικές δυνάμεις, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι έχουμε λίγο ή καθόλου έλεγχο των προσωπικών μας γούστων και επιλογών. Οι συμπεριφορές και οι προτιμήσεις μας επηρεάζονται βαθιά από τη γενετική μας σύνθεση, από παράγοντες που επηρεάζουν τα γονίδιά μας, αλλά και από άλλα γονίδια που εντοπίζονται στο ανθρώπινο σύστημα.

Πώς διαμορφώνονται οι προτιμήσεις και η προσωπική μας ταυτότητα;

Έχουμε διδαχθεί ότι μπορούμε να είμαστε ό,τι θέλουμε και να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Διαισθητικά, είναι σαν να επιλέγουμε το φαγητό που μας αρέσει, ποιον ερωτευόμαστε ή ποιον επιλέγουμε ως καταλληλότερο να κυβερνήσει τη χώρα μας. Και εδώ τίθεται το ερώτημα: Ποια άλλα πράγματα που καθορίζουν το ποιοι είμαστε, είναι πέρα από το έλεγχό μας; Ποιο «ποσοστό» του εαυτού μας οφείλεται πραγματικά σε μας;

Για παράδειγμα, γιατί μας προσελκύουν άτομα του αντίθετου ή του ίδιου φύλου; Τα γενετικά συστατικά για την ανθρώπινη σεξουαλικότητα είναι ακόμα υπό εξέταση, αλλά είναι σαφές ότι δεν είναι επιλογή μας. Ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό μας προσανατολισμό, φαίνεται ότι έχουμε μια έμφυτη αίσθηση των χαρακτηριστικών που θεωρούμε επιθυμητά σε έναν σύντροφο. Χαρακτηριστικά όπως ένα όμορφο στόμα, τα λαμπερά μάτια και τα πλούσια μαλλιά θεωρούνται ευρέως ως ελκυστικά.

Οι εξελικτικοί ψυχολόγοι μας υπενθυμίζουν ότι σχεδόν όλα όσα κάνουμε προέρχονται από μια υποσυνείδητη επιθυμία για επιβίωση και αναπαραγωγή των γονιδίων μας ή για υποστήριξη σε άλλους (όπως η οικογένεια) που φέρουν γονίδια όπως τα δικά μας.

Η αλήθεια είναι ότι κάθε ανθρώπινη συμπεριφορά συνδέεται με μια γενετική άγκυρα. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι είμαστε προορισμένοι να είμαστε σκλάβοι του DNA μας. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος σε συνδυασμό με την έλευση των γονιδίων, εξηγεί γιατί έχουμε γίνει το πρώτο είδος, ικανό να αναθεωρήσει τις γενετικές οδηγίες του.

Η επιστήμη έχει δείξει ότι δεν είμαστε αυτοί που νομίζουμε ότι είμαστε. Υπάρχουν βιολογικά στοιχεία που καθορίζουν κάθε ενέργεια και χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς μας, την οποία αρχικά υποθέτουμε ότι ήταν της δικής μας επιλογής. Αυτή η διαπίστωση είναι φυσικά απογοητευτική στην αρχή, αλλά ως γνωστόν η γνώση είναι δύναμη. Η γνώση της μοριακής βάσης των δυσμενών συμπεριφορών μας, θα πρέπει να μας βοηθήσει να τις περιορίσουμε ή να τις επανορθώσουμε.

Γι’ αυτό θα πρέπει να αναθεωρήσουμε την άποψη που διαμορφώνουμε για τα άτομα που μας περιβάλλουν· η αποδοχή του ότι άλλοι άνθρωποι έχουν λίγες επιλογές για το πώς καταλήγουν να είναι αυτοί που είναι, θα πρέπει να μας προκαλεί περισσότερη ενσυναίσθηση και συμπόνια. Ίσως, με την πεποίθηση ότι δεν είμαστε απόλυτοι κύριοι του εαυτού μας, να μπορέσουμε να αντισταθούμε στην επιθυμία να επαινέσουμε ή να κατηγορήσουμε, και να επιδιώξουμε αντ’ αυτού την κατανόηση.

Συντάκτης: Εύα Αρβανίτη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.