Ψυχικές ασθένειες: πόσο μακριά από εμάς βρίσκονται;
Η 10η Οκτωβρίου έχει καθιερωθεί από το 1994 ως Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, όταν η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανέλαβαν τη σχετική πρωτοβουλία. Για τους περισσότερους από εμάς, οι ψυχικές παθήσεις φαντάζουν σαν κάτι ξένο και μακρινό. Κανείς μας δεν πιστεύει ότι μπορεί να τύχει σε αυτόν ή την οικογένειά του. Είναι όμως έτσι στην πραγματικότητα; Δυστυχώς στις μέρες μας, οι ψυχικές νόσοι αναδεικνύονται σε μια παγκόσμια «επιδημία», με τα κρούσματα να αυξάνονται συνεχώς τα τελευταία χρόνια. Παράλληλα, αξιοπρόσεκτο είναι το γεγονός ότι η οικονομική κρίση έχει κάνει ιδιαίτερα αισθητές τις συνέπειές της και στην ψυχική υγεία των ανθρώπων, με τους ειδικούς να επισημαίνουν την επικίνδυνη αύξηση των ασθενών στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας.
Τα χρόνια της κρίσης φέρνουν… κατάθλιψη
Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη ξεπερνά παγκοσμίως τα 154 εκατομμύρια, ενώ έως το 2020 η κατάθλιψη θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου! Κι όμως, ενώ τα στοιχεία γύρω μας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ψυχική ισορροπία του παγκόσμιου πληθυσμού, οι ψυχικές διαταραχές εξακολουθούν να θεωρούνται θέμα «ταμπού» για μία κοινωνία, μιας και οι ασθενείς εχούν να αντιμετωπίσουν, πέρα από το πρόβλημά τους, και τον στιγματισμό από τον περίγυρό τους. Για του λόγου το αληθές, στην Ελλάδα, λιγότερο από το 50% όσων πάσχουν από κατάθλιψη αναζητούν βοήθεια και προσφεύγουν στη στήριξη ιατρού.
Αν και οι ψυχικές παθήσεις βρίσκονταν πάντα ψηλά στα στατιστικά στοιχεία ενός πληθυσμού, σήμερα φαίνεται να έχουν λάβει διαστάσεις επιδημίας, και όχι άδικα αν αναλογιστεί κανείς τις συνθήκες της σημερινής κοινωνίας. Το άγχος της καθημερινότητας σε συνδυασμό με τον συνεχή αγώνα για επιβίωση και κοινωνική καταξίωση, η δυσκολία που διακατέχει τις σημερινές ανθρώπινες σχέσεις, η αγωνία για ένα καλύτερο μέλλον, η θλίψη όταν αυτό δεν έρχεται και φυσικά η συνεχής απαξίωση των ικανοτήτων της παραγωγικής γενιάς από την ίδια την κοινωνία, είναι μερικοί από τους λόγους που οδηγούν τους ανθρώπους του σήμερα σε διαταραχή της ψυχικής τους ισορροπίας. Μάλιστα, σύμφωνα με το Τμήμα Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ένα ποσοστό της τάξεως του 10 έως 12% του συνόλου του πληθυσμού όλων των ηλικιών πάσχει από ψυχικές ασθένειες. Φυσικά, η συμβολή της οικονομικής κρίσης σε αυτό το ποσοστό είναι μεγάλη, μιας και η ύφεση έχει οδηγήσει στην αύξηση των ψυχικά ασθενών, αλλά και στην αδυναμία των οικογενειών τους να τους προσφέρουν αποτελεσματική θεραπεία.
Όταν οι ψυχικές ασθένειες σωματοποιούνται
Πολλοί από εμάς ίσως να έχουμε παρατηρήσει πως κάτω από καταστάσεις άγχους και έντονου στρες, πιθανόν να παρουσιάσουμε συμπτώματα όπως ακμή, φούσκωμα στο στομάχι κ.α. Όπως εξηγούν οι επιστήμονες, όταν ο οργανισμός βιώνει έντονες ψυχικές καταστάσεις, είναι πολύ πιθανόν να παρουσιάσει και σωματικά συμπτώματα, τα οποία αργά ή γρήγορα θα τον οδηγήσουν στον γιατρό, ο οποίος θα εντοπίσει τη συναισθηματική πίεση του ασθενούς και όχι κάποιο οργανικό αίτιο. Κάποια συμπτώματα που οφείλονται κυρίως σε ψυχολογικούς παράγοντες είναι:
- Εκζέματα
- Δερματίτιδες
- Ψωρίαση
- Λεύκη
- Αλωπεκία
- Πόνος στο στομάχι
- Σωματική κούραση
- Υπνηλία κ.α.
Ψυχικά νοσήματα στην Ελλάδα του σήμερα
Είναι αναμφισβήτητο γεγονός πως τα ψυχικά νοσήματα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα, στις μέρες μας. Όπως αναφέρει ο Νίκος Τζαβάρας, ψυχίατρος, καθηγητής Ψυχιατρικής και πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας, «Όποτε υπάρχει οικονομική κρίση, κόβονται τα κονδύλια για την ψυχική υγεία. Παράδοξο, τη στιγμή που το σύνολο του πληθυσμού είναι ευάλωτο και κινδυνεύει να αναπτύξει ψυχοπαθολογία». Πιο αναλυτικά, στον ελληνικό πληθυσμό τα κρούσματα που παρουσιάζουν αύξηση είναι:
- Άγχος
- Πανικός
- Ήπια κατάθλιψη
- Δυσθυμία
- Φοβίες
Όλα αυτά τα περιστατικά μπορούν να οδηγήσουν σε πολύ νοσηρές καταστάσεις, αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα και θεωρούνται καταστάσεις υψηλού κινδύνου, σύμφωνα με τον Βασίλη Κονταξάκη, καθηγητή, πρόεδρο του τμήματος Προληπτικής Ψυχιατρικής της Παγκόσμιας Ψυχιατρικής Εταιρείας.
