Ψυχικό Τραύμα: Η θεραπεία του και η επανασύνδεση με τη ζωή
Όταν έρθουμε αντιμέτωποι με μια εξαιρετικά στρεσσογόνο εμπειρία, όπως είναι μια φυσική καταστροφή, ένα σοβαρό ατύχημα, ένας ξαφνικός θάνατος και μια δύσκολη γέννα, κινητοποιούνται όλες μας οι δυνάμεις για να την ξεπεράσουμε. Είναι πιθανό να βιώσουμε και τραυματικές εμπειρίες όπως η απώλεια εργασίας και το επαναλαμβανόμενο βίωμα ενός περιβάλλοντος από το οποίο απουσιάζει η αγάπη ή κυριαρχεί η απόρριψη. Αν οι προσπάθειές μας για να ξεπεράσουμε τα βιώματα αυτά δεν επαρκούν, τότε δημιουργούνται εσωτερικά τραύματα. Οι εμπειρίες εγγράφονται ανεξίτηλα στη μνήμη μας και προκαλούν «ψυχικά τραύματα».
Ποιά είναι τα συμπτώματα του μετατραυματικού στρες;
- Ακούσιες αναδρομές (flashbacks) στο τραυματικό γεγονός μέσω εικόνων, σκέψεων, σωματικών αισθήσεων και συναισθημάτων.
- Πλήρης ή μερική αμνησία που σχετίζεται με τη τραυματική εμπειρία
- Υπερδιέγερση
- Δυσκολία συγκέντρωσης
- Δυσκολία στον ύπνο
- Εφιάλτες
- Κατάθλιψη
- Ψυχοσωματικές αντιδράσεις και συμπτώματα
- Αποφυγή ερεθισμάτων που θυμίζουν το γεγονός
Αποδιοργάνωση των λειτουργιών του εγκεφάλου
Υπό κανονικές συνθήκες, τα δυο ημισφαίρια του εγκεφάλου συνεργάζονται. Το αριστερό ημισφαίριο είναι υπεύθυνο για τις λειτουργίες της γλώσσας, της ανάλυσης και της λογικής, ενώ το δεξί ημισφαίριο είναι υπεύθυνο για την κατανόηση μεταφορικών εννοιών, τα αισθήματα, τη δημιουργικότητα, τη φαντασία και την καλλιτεχνική έκφραση. Μετά από ένα τραυματικό γεγονός, τα ημισφαίρια φαίνεται να χάνουν την ικανότητα να συνεργάζονται και λειτουργούν ξεχωριστά. Ένα από τα συμπτώματα που παρουσιάζουν πολλοί που έχουν βιώσει ένα τραυματικό γεγονός είναι η γνωστική ασυμφωνία που αναφέρεται στο ότι κάποιος που έχει βιώσει ένα τραύμα μπορεί να έχει καλές ιδέες, αλλά να μην μπορεί να τις λεκτικοποιήσει.
Οι περισσότερες θεραπευτικές μέθοδοι σε χρήση σήμερα έχουν δημιουργηθεί με σκοπό να συνδεθούν με τη λειτουργία του αριστερού ημισφαιρίου, ενώ λίγες θεραπείες επικεντρώνονται στην ενσωμάτωση εκ νέου των ημισφαιρίων. Η Simington αναφέρει πως Γιουγκιανοί θεραπευτές υπογραμμίζουν τη σημασία της σύνδεσης με το δεξί ημισφαίριο εάν θέλουμε να απευθυνθούμε στην ψυχή του ανθρώπου που έχει τραυματιστεί.
Στάδια της θεραπείας του τραύματος
H Simington ανέφερε πως οι βασικές αρχές της θεραπείας τραύματος είναι η δημιουργία ενός αισθήματος ασφάλειας και η ενδυνάμωση του ατόμου. Τόνισε ότι ο ίδιος χρειάζεται να είναι ο δημιουργός και ρυθμιστής της θεραπείας του. Ο Kardiner και ο Spiegel θεωρούν ότι «ο ρόλος του θεραπευτή είναι να είναι βοηθός του ασθενούς, με στόχο να τον βοηθήσει να ολοκληρώσει το έργο που προσπαθεί να κάνει ενστικτωδώς και να αποκτήσει ξανά ‘τον έλεγχο’».
Η θεραπεία του τραύματος περιλαμβάνει:
- Παροχή πληροφοριών – για το τραύμα και πως επηρεάζει το σώμα, τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά και την ψυχή.
-
Βιωματικές δραστηριότητες – όπως ο διαλογισμός, η θεραπεία ως τέχνη, καθοδηγούμενη νοερή απεικόνιση - Συλλογισμός και συγγραφή ημερολογίου οι οποίες είναι διαδικασίες που βοηθούν την κίνηση μεταξύ του δεξιού και του αριστερού ημισφαιρίου η οποία ενθαρρύνει τη θεραπεία.
- Επεξεργασία της βιωματικής διαδικασίας μέσω της έκφρασης ιδεών και εικόνων που αναδύθηκαν από μια δραστηριότητα και της λήψης ανατροφοδότησης από το συντονιστή και τα μέλη της ομάδας. Αυτή η επεξεργασία ενισχύει τη διαδικασία της επανασύνδεσης των δυο ημισφαιρίων καθώς το αριστερό ημισφαίριο προσδίδει νόημα στις εμπειρίες που αναδύθηκαν από το δεξί ημισφαίριο.
