Πρωτοχρονιά… για ποιους;
Σε λίγες μέρες όλος ο κόσμος θα εύχεται «Καλή Χρονιά»! Ολος; Υπερβάλλουμε μάλλον. Επειδή η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων καθορίζουμε τις ζωές μας γύρω από το Γρηγοριανό ημερολόγιο και τα περισσότερα χριστιανικά έθνη στον κόσμο κάνουν το ίδιο, δεν σημαίνει ότι το βράδυ της 31ης Δεκεμβρίου θα το περιμένουν όλοι με τόση ανυπομονησία όσο εμείς… Το Γρηγοριανό ημερολόγιο έχει ξεπεράσει πια τη θρησκευτική και ιδεολογική του σημασία και έχει καθιερωθεί ακόμα και σε μη χριστιανικές χώρες ως περισσότερο πρακτικό. Η αλήθεια, πάντως, για τους δύο στους τρεις κατοίκους του πλανήτη μας η δική μας αλλαγή του χρόνου δεν λέει απολύτως τίποτα!
Το Γρηγοριανό ημερολόγιο, το οποίο αποτελεί και το ντε φάκτο διεθνές σύστημα μέτρησης του χρόνου (αποτέλεσμα κυρίως πολιτικής επιρροής παρά θρησκείας, επειδή χρησιμοποιείται κυρίως στις δυτικοευρωπαΪκές χώρες και τις ΗΠΑ), είναι σχετικά νέος τρόπος υπολογισμού. Ο πάπας Γρηγόριος ΙΓ’ το επέβαλε μόλις το 1.582 μ.Χ., όμως με την εξάπλωση του χριστιανισμού, αλλά και την διεθνή ανάγκη για κοινά σημεία στη μέτρηση του χρόνου, χρησιμοποιείται πια και από μη χριστιανικά έθνη. Με μία διαφορά: Αντί για τα «χριστιανικά» σύμβολα BC (Before Christ, Προ Χριστού) και AD (Anno Domini, Μετά Χριστόν) χρησιμοποιούνται τα πιο «κοινά» BCE (Before Common Era, Πριν την Κοινή Εποχή) και CE (Common Era, Κοινή Εποχή)!
Πριν την καθιέρωση του Γρηγοριανού ημερολογίου οι χριστιανοί του κόσμου ακολουθούσαν το Ιουλιανό ημερολόγιο, μια «χριστιανική προσαρμογή» του σεληνιακού ημερολογίου του Ιούλιου Καίσαρα, που ξεκίνησε το 46 π.Χ.). Για λόγους πρακτικούς κυρίως όλα τα χριστιανικά έθνη έχουν υιοθετήσει πλέον το Γρηγοριανό, όμως αρκετές ανατολικές ορθόδοξες Εκκλησίες (με κυρίαρχη τη ρώσικη) χρησιμοποιούν ακόμα το Ιουλιανό για τον υπολογισμό των κινητών εορτών. Οι μόνες περιοχές της γης που μετρούν ακόμα το χρόνο στην καθημερινή τους ζωή με βάση το Ιουλιανό ημερολόγιο είναι το Αγιο Ορος και ορισμένες νομαδικές φυλές Βέρβερων της Βόρειας Αφρικής. Η διαφορά του Ιουλιανού είναι ότι βρίσκεται 13 ημέρες «πίσω» από το Γρηγοριανό, άρα η δική τους πρωτοχρονιά θα γίνει στις 13 Ιανουαρίου.
Το ισλαμικό ημερολόγιο ξεκινάει από τη στιγμή που ο προφήτης Μωάμεθ έφυγε κυνηγημένος από τη Μέκκα και μετακόμισε στη γειτονική Μεδίνα, όπου εξαπέλυσε την ολοκληρωτική του αντεπίθεση. Η «χίτζρα», έτσι λέγεται η κίνηση αυτή, έγινε το 622 μ.Χ. σύμφωνα με τη δική μας μέτρηση και σηματοδοτεί την αρχή του ισλαμικού κόσμου. Το ημερολόγιο έχει διάρκεια 354 ή 355 ημερών και οι μουσουλμάνοι όλης της γης βρίσκονται τώρα στο έτος 1.434. Από… τεχνικής άποψης οι μουσουλμάνοι δεν γιορτάζουν την πρωτοχρονιά, αλλά την έναρξη και το τέλος του μήνα Ραμαντάν (το γνωστό σ’ εμάς Ραμαζάνι), που είναι ο ένατος στη σειρά από τους 12. Ο χρόνος, πάντως, για τους μουσουλμάνους άλλαξε στις 14 Νοεμβρίου 2012 και θα ολοκληρωθεί στις 4 Νοεμβρίου 2013.
Το ινδουϊστικό ημερολόγιο, το οποίο έχει κι αυτό 12 μήνες αλλά 29 και 30 ημέρες (ώστε να συμβαδίζει με τις κινήσεις της Σελήνης) χρησιμοποιείται σε όλη την Ινδία και στις γειτονικές της χώρες που ασπάζονται αυτή τη θρησκεία (αν και το κράτος της Ινδίας έχει κάνει προσπάθειες να προσαρμόσει το ημερολόγιο με το Γρηγοριανό, ώστε να μην υπάρχουν διαφορές). Σύμφωνα με το Βικράμ Σαμβάτ, το ημερολόγιο που χρησιμοποιείται στα περισσότερα μέρη της Ινδίας, βρισκόμαστε στο χρόνο 2.068 κι αυτός θα αλλάξει στις 22 Μαρτίου.
Στο κινέζικο ημερολόγιο, το οποίο είναι και από τα πιο διαδεδομένα σε σχέση με τα υπόλοιπα (γιορτάζεται με ιδιαίτερη μεγαλοπρέπεια και παρελάσεις στην Κίνα, άσχετα αν η χώρα έχει υιοθετήσει και το Γρηγοριανό ημερολόγιο) η πρωτοχρονιά του έτους 4.709 είναι στις 23 Ιανουαρίου.
Αυτή τη στιγμή σε χρήση βρίσκονται πάνω από 30 διαφορετικά ημερολόγια για όλους τους λαούς της γης. Αν υπολογίσουμε και τα θρησκευτικά ημερολόγια τότε ξεπερνάμε τα 150! Το πιο… παλιό απ’ αυτά είναι το Ασσυριακό (διανύουμε ήδη το έτος 6.762) και το πιο νέο το λεγόμενο ημερολόγιο Τζουτσέ, που χρησιμοποιείται επισήμως στη Βόρεια Κορέα και βρίσκεται μόλις στο έτος 101 . Το σύστημα μέτρησης είναι το ίδιο με το Γρηγοριανό ημερολόγιο, όμως ως… απαρχή του κόσμου θεωρείται η ημερομηνία γέννησης του πρώτου δικτάτορα της χώρας Κιμ Ιλ Σουνγκ (15/4/1912)!
