Προάγουμε την υγεία, εμποδίζουμε την ασθένεια
Ορίζοντας την Υγεία
Για όλους τους ανθρώπους, το μέγιστο, το βασικότερο αγαθό αποτελεί η Υγεία. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), αυτή ορίζεται ως «η κατάσταση της πλήρους σωματικής, πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας, και όχι απλώς η απουσία ασθένειας ή αναπηρίας».
Η σύγχρονη προσέγγιση του όρου, θεωρεί πως πρόκειται για μια συνεχώς εξελισσόμενη έννοια, ένα πολυδιάστατο φαινόμενο με πολλές προεκτάσεις, που καλύπτει ένα φάσμα υγείας:
- Σωματικής
- Ψυχικής
- Συναισθηματικής
- Κοινωνικής &
- Πνευματικής
Η Υγεία λοιπόν, άρχισε να προσεγγίζεται θετικά, αντιμετωπίζοντας το άτομο ως «όλον», απομακρυνόμενη ολοένα από το κλασικό μοντέλο της ασθένειας. Τώρα πλέον, χαρακτηρίζεται από την παρουσία συγκεκριμένων αξιών, που ως μόνο σκοπό έχουν την οικοδόμηση της ενδυνάμωσης (empowerment), την αύξηση των διαθέσιμων πόρων και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας, ώστε να εξασφαλισθεί η όσο το δυνατόν καλύτερη διαβίωση των ατόμων.
Τι ονομάζουμε όμως Προαγωγή Υγείας; Τι καινούριο εισάγει ο σχετικά νέος αυτός όρος;
Η «προαγωγή υγείας», αποτελεί έναν σχετικά σύγχρονο όρο (τουλάχιστον για τα ελληνικά δεδομένα). Ο πιο διαδεδομένος ορισμός, προέκυψε από το Συνέδριο για την Προαγωγή Υγείας στην Οτάβα του Καναδά στις 21 Νοεμβρίου 1986. Όρισε ως «Προαγωγή της Υγείας», τη διαδικασία που παρέχει τη δυνατότητα στους ανθρώπους να αυξήσουν τον έλεγχο πάνω στην υγεία τους και να τη βελτιώσουν, και αναφέρεται σε μια ολική ευημερία του ατόμου. Στο συνέδριο αυτό, διατυπώθηκε πως η ειρήνη, η στέγη, η εκπαίδευση, η διατροφή, το εισόδημα, η εξασφάλιση των βασικών πόρων, η σταθερότητα του περιβάλλοντος, η κοινωνική δικαιοσύνη και η ισότητα, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την προαγωγή της υγείας, και πως η μείωση των ανισοτήτων στην υγεία, η εξασφάλιση ίσως ευκαιριών σε όλους τους ανθρώπους, η προστασία του ατόμου και του περιβάλλοντος από καθετί που το απειλεί και η συντονισμένη δράση ατόμων, φορέων, ομάδων για την προάσπιση της υγείας από συμφέροντα που την απειλούν, αποτελούν τους άμεσους στόχους της προαγωγής υγείας.
Προαγωγή Υγείας Vs. Αγωγή Υγείας
Προκειμένου να επιτευχθούν οι προαναφερθέντες στόχοι της Προαγωγής Υγείας, είναι απαραίτητη η ύπαρξη κατάλληλων μεθοδολογιών και εργαλείων, για τη βελτίωση και την προστασία της υγείας του ατόμου και της κοινωνίας. Η «Αγωγή Υγείας», αποτελεί μια από τις βασικότερες εκφράσεις της «Προαγωγής Υγείας», και ένα από τα αρτιότερα μεθοδολογικά εργαλεία, που οι επαγγελματίες υγείας μπορούν να αξιοποιήσουν στα πλαίσια της καθημερινής τους πρακτικής, ώστε να προάγουν τελικά την υγεία του πληθυσμού. Η Αγωγή Υγείας, μπορεί να πραγματοποιηθεί στο σχολείο, στην κοινότητα, στο χώρο εργασίας, στα πλαίσια των υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Εν ολίγοις, η Αγωγή Υγείας, περιλαμβάνει τις συνειδητά κατασκευασμένες ευκαιρίες μάθησης, οι οποίες αξιοποιούν μορφές επικοινωνίας, σχεδιασμένες να βελτιώνουν τα επίπεδα γνώσης για την υγεία, και να αναπτύσσουν τις δεξιότητες εκείνες που συμβάλλουν στην υγεία του ατόμου και της κοινότητας. Δεν αφορά μόνο στη διάδοση των πληροφοριών, αλλά και στην ενδυνάμωση των κινήτρων, των ικανοτήτων, και της αυτό-αποτελεσματικότητας, που είναι απαραίτητα για τη βελτίωση της υγείας μας.
Ταξινόμηση της Αγωγής Υγείας σύμφωνα με τα επίπεδα πρόληψης
Τα προγράμματα που εφαρμόζονται στα πλαίσια της διάδοσης και εφαρμογής της Αγωγής Υγείας ταξινομούνται στα εξής επίπεδα:
1. Πρωτοβάθμια αγωγή υγείας
Απευθύνεται σε άτομα υγιή με στόχο την πρόληψη της εμφάνισης κινδύνων που απειλούν την υγεία και τη ζωή. Σκοπός είναι η μετατροπή της συμπεριφοράς ατόμων και κοινοτήτων για την πρόληψη κάθε είδους νόσου.
2. Δευτεροβάθμια αγωγή υγείας
Απευθύνεται τόσο σε άτομα τα οποία χαρακτηρίζονται ως υγιή όσο και σε άτομα που χαρακτηρίζονται ως άρρωστα και βρίσκονται στο πρώτο στάδιο εκδήλωσης μιας νόσου ή διαταραχής. Σκοπός είναι η πρώιμη διάγνωση και αντιμετώπιση των κινδύνων, που δεν κατέστη δυνατό να αντιμετωπιστούν και αποφευχθούν πρωτογενώς. Εδώ, σημαντικό ρόλο παίζει η ενημέρωση και εκπαίδευση των ατόμων σχετικά με την κατάσταση της υγείας τους και τις διαθέσιμες επιλογές προκειμένου να τη βελτιώσουν. Αφορούν στην αλλαγή της συμπεριφοράς του ασθενούς π. χ. προγράμματα διακοπής καπνίσματος, περιορισμού του στρες, ανάπτυξη δεξιοτήτων που επιτρέπουν την αυτό-φροντίδα και αυτοεξυπηρέτηση
3. Τριτοβάθμια αγωγή υγείας
Απευθύνεται αποκλειστικά σε άτομα τα οποία νοσούν, και των οποίων η κακή υγεία δε μπόρεσε να αναστραφεί (π. χ. περιπτώσεις χρόνιων νοσημάτων). Σε αυτή την κατηγορία επίσης εντάσσονται που βιώνουν μια μόνιμη ανικανότητα ή αναπηρία. Σκοπός του τελευταίου αυτού είδους αγωγής υγείας, είναι η διευκόλυνση της επαγγελματικής και κοινωνικής προσαρμογής των ατόμων, καθώς και η επανένταξή τους.
Κλείνοντας, αυτό που πρέπει να έχει ο σύγχρονος άνθρωπος κατά νου, είναι πως πρέπει να υιοθετεί σε καθημερινή και μόνιμη βάση, μια καλή «ρουτίνα» για τη ζωή του. Αυτό σημαίνει υιοθέτηση υγιεινών συμπεριφορών υγείας, που τον κάνουν να έχει τον πλήρη έλεγχο για την κατάσταση της υγείας του. Ας μη ξεχνάμε ποτέ, πως μοναδικοί υπεύθυνοι για το αν θα έχουμε μια καλή ή κακή ποιότητα ζωής, είμαστε μοναχά εμείς.
«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την κα Πήττα. Για περισσότερα κείμενα της συγκεκριμένης αρθρογράφου πατήστε εδώ»
