Πότε είναι το παιδί έτοιμο να αφαιρέσει την πάνα

Μία από τις μεγάλες ανησυχίες των γονιών είναι πότε το παιδί θα καταφέρει να «κόψει» την πάνα. Ρωτώντας γονείς μπορεί να ακούσει κανείς πολλές απόψεις όπως: «Τα κατάφερε μόνο του!» ή «Ενός έτους, έλεγε ότι ήθελε τουαλέτα»! Κάθε παιδί είναι ξεχωριστό και κάθε παιδί θέλει τον χρόνο του. Παρακάτω αναλύουμε τα φυσιολογικά στάδια που περνάει ένα παιδί μέχρι να κατακτήσει τον απόλυτο έλεγχο των σφιγκτήρων. Πρώτα, λοιπόν, ελέγχουμε τα στάδια αυτά και στην πορεία ξεκινάμε την εκπαίδευση με σταθερότητα και αποφασιστικότητα.

Τυπικά επίπεδα ανάπτυξης

Η ανεξαρτητοποίηση στην τουαλέτα είναι ένα σημαντικό ορόσημο στην αυτοφροντίδα του κάθε ατόμου. Όμως, όπως συμβαίνει και στους άλλους τομείς αυτοσυντήρησης, έτσι και η φροντίδα της τουαλέτας είναι σύνθετη και αποτελείται από επιμέρους δραστηριότητες. Σε κάθε περίπτωση η εκπαίδευση των δραστηριοτήτων αρχίζει όταν το παιδί είναι έτοιμο σωματικά και ψυχολογικά.

Οι γονείς, επίσης, πρέπει να είναι έτοιμοι να αφιερώσουν χρόνο, να κάνουν υπομονή και προσπάθεια για την κατάκτηση του ελέγχου των σφικτήρων, αλλά και για την επίτευξη ενός ικανοποιητικού επιπέδου λειτουργικότητας.

Αρχικά, πρέπει να γίνει σαφές ότι:

• Ο έλεγχος του εντέρου επιτυγχάνεται πριν από τον έλεγχο της κύστης.
• Ο έλεγχος των σφιγκτήρων κατακτάται νωρίτερα στα κορίτσια από τα αγόρια, όπως έχουν αποδείξει σχετικές έρευνες (κατά 2,4 μήνες).

• Ο χρόνος εκπαίδευσης, ο οποίος απαιτείται, διαφέρει από παιδί σε παιδί.

Η λειτουργικότητα στην τουαλέτα περιλαμβάνει:

• Τη μετακίνηση του παιδιού προς και από τον χώρο της τουαλέτας.
• Την απόδυση και ένδυση των αντίστοιχων ρούχων.
• Την υγιεινή φροντίδα των συγκεκριμένων περιοχών.
• Την υγιεινή των άνω άκρων.

Τα τυπικά στάδια ανάπτυξης περιλαμβάνουν:

• 10 μηνών το παιδί υποδηλώνει με τις αντιδράσεις του ότι έχει βραχεί ή λερωθεί.
• 12 μηνών η αφόδευση εκδηλώνεται σε τακτικές ώρες.
• 15 μηνών το παιδί κάθεται στην τουαλέτα, όταν τοποθετηθεί και εποπτεύεται από τον γονιό.
• 18-21 μηνών επιτυγχάνεται η ομαλότητα στην ούρηση.
• 22 μηνών το παιδί ειδοποιεί όταν χρειάζεται να πάει τουαλέτα.
• 24 μηνών ελέγχονται πλέον οι σφιγκτήρες κατά τη διάρκεια της ημέρας με ενδεχόμενα «ατυχήματα». Το παιδί χρειάζεται συχνές υπενθυμίσεις για να πηγαίνει στην τουαλέτα.
• 30 μηνών το παιδί πηγαίνει στην τουαλέτα, αλλά ζητά βοήθεια.
• 34 μηνών πηγαίνει τελείως ανεξάρτητο στην τουαλέτα αν είναι απλά ντυμένο.

Εκπαίδευση απόκτησης ελέγχου των σφιγκτήρων

Η έλλειψη ελέγχου αυτών των σωματικών λειτουργιών μπορεί να αποφέρει αμηχανία και μείωση της αυτοεκτίμησης ιδιαίτερα κατά τη σχολική ηλικία, όπου το παιδί ενσωματώνεται στην ομάδα και επιθυμεί να είναι όμοιο και αρεστό από τους συνομηλίκους του.

Επίσης, η κατάκτηση του ελέγχου των σφιγκτήρων γίνεται επιτακτική όταν η χρήση πάνας είναι δύσκολη ή όταν πρέπει το παιδί να πάει σε σχολείο που δεν δέχονται παιδιά που φορούν πάνα.

Οι βασικές αρχές οι οποίες διέπουν την εκπαίδευση απόκτησης ελέγχου σφιγκτήρων εμπεριέχουν:

• Την αρχική εξοικείωση του παιδιού με τον χώρο και τα αντικείμενα.
• Την ενημέρωση του παιδιού σε ό, τι αφορά τη διαδικασία, αλλά και στις προσδοκίες του γονιού.
• Την επιλογή κατάλληλου βοηθήματος και θέσης του παιδιού.
• Την αφαίρεση της προστατευτικής πάνας.
• Την τοποθέτησή του στη λεκάνη ή στο δοχείο σε τακτά χρονικά διαστήματα, όχι περισσότερο των δύο ωρών και για τον απόλυτα καθορισμένο χρόνο των 15 λεπτών.
• Τη διατήρηση σταθερής συμπεριφοράς από κάθε ενήλικα ο οποίος φροντίζει το παιδί.
• Την ενσωμάτωση των αρχών τροποποίησης της συμπεριφοράς με την παροχή θετικής ενίσχυσης για κάθε επιτυχή προσπάθεια.

Με μια πρόχειρη έρευνα στο διαδίκτυο υπάρχουν πολλές τεχνικές για να καταφέρει κάποιος να αφαιρέσει την πάνα, συνηθέστερα, όμως, ξεκινάμε με τον παρακάτω τρόπο:

1. Τις πρώτες εβδομάδες βάλτε το να κάθεται με τα ρούχα πάνω στο δοχείο, τη στιγμή που θα του εξηγείται τι είναι, ποιο σκοπό εξυπηρετεί και πότε χρησιμοποιείται.
2. Μόλις αρχίσει να κάθεται με τη θέλησή του, αφήστε το να δοκιμάσει να καθίσει χωρίς να φοράει την πάνα του. Δείξτε του πώς να κρατάει τα πόδια του σταθερά στο πάτωμα. Κάντε το δοχείο μέρος της καθημερινότητας βάζοντάς το να κάθεται όλο και περισσότερο μέσα στην ημέρα.
3. Όταν αρχίσει να συνηθίζει τη διαδικασία, προσπαθήστε να αδειάσετε το περιεχόμενο της πάνας στο δοχείο έτσι ώστε να αντιληφθεί τη χρήση του σε περίπτωση που δεν το έχει καταλάβει.
4. Από τη στιγμή που θα αντιληφθεί την όλη διαδικασία, είναι πιθανό να ενδιαφερθεί να μάθει να χρησιμοποιεί το δοχείο σωστά. Αν θέλετε να το ενθαρρύνετε, αφήστε το να παίζει γυμνό κοντά στο δοχείο και υπενθυμίστε του να το χρησιμοποιήσει μόλις το χρειαστεί. Το πιθανότερο είναι ότι τις πρώτες φορές θα το ξεχάσει ή θα αποτύχει, εσείς, όμως, δεν θα πρέπει να δείξετε απογοήτευση. Κάντε υπομονή και μόλις τα καταφέρει παινέψτε το με ενθουσιασμό.
5. Όταν θα έχει πλέον μάθει ποια είναι η χρήση του δοχείου, αφαιρέστε την πάνα μέσα στη μέρα και είτε αφήστε το γυμνό από κάτω είτε με ένα βρακάκι για να είναι πιο εύκολα τα πράγματα σε περίπτωση ατυχήματος.
6. Από τη στιγμή που θα αφαιρέσετε εντελώς την πάνα δεν υπάρχει γυρισμός, παρά μόνο αν το παιδί συνεχίζει να έχει πολλά ατυχήματα μέσα στη μέρα για περισσότερο από 2 βδομάδες. Τότε το παιδί δεν είναι έτοιμο. Επαναλάβετε τη διαδικασία σε δυο μήνες πάλι.

Στον Παναγιώτη χρειάστηκε να προσπαθήσω με διάφορους τρόπους, αυτό που χρησιμοποίησα τελικά και φαίνεται να πιάνει, μιας και ακριβώς τώρα κάνει την εκπαίδευση αφαίρεσης πάνας, είναι ο πίνακας επιβράβευσης. Περισσότερα αναλυτικά σε λίγο καιρό στο ΕργοΔέσποινα! Ευχηθείτε καλή επιτυχία στην αφαίρεση πάνας. Είμαστε πολύ κοντά.

«Το κείμενο αποτελεί μια συνεργασία του flowmagazine.gr με την κ. Κατσούλα. Για περισσότερα κείμενα της συγκεκριμένης αρθρογράφου πατήστε εδώ»

Συντάκτης: Δέσποινα Κατσούλα, Εργοθεραπεύτρια

Influence:

Είμαι απόφοιτος του τμήματος Εργοθεραπείας ΣΕΥΠ Αθηνών. Έχω εκπαιδευτεί εκτενώς στην Αισθητηριακή Ολοκλήρωση…