Πώς να καταλαβαίνω τα συναισθήματα των άλλων

Η ανθρώπινη αλληλεπίδραση είναι συνυφασμένη με συναισθήματα, όπου η κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων είναι ταυτόχρονα τέχνη και επιστήμη. Η εμπάθεια, η ικανότητα να κατανοείς και να μοιράζεσαι τα συναισθήματα ενός άλλου ατόμου, βρίσκεται στην καρδιά της δημιουργίας σημαντικών συνδέσεων και της διατήρησης των σχέσεων.

Η ουσία της εμπάθειας: Η εμπάθεια υπερβαίνει την απλή συμπάθεια. Περιλαμβάνει τη δυνατότητα να έρθει κάποιος στην θέση του άλλου, αναγνωρίζοντας και κατανοώντας τα συναισθήματά τους χωρίς κρίση. Αυτή η ικανότητα αποτελεί τη βάση της επιεικούς ανθρώπινης αλληλεπίδρασης.

Η επιστήμη της εμπάθειας: Επιστημονικά, η εμπάθεια περιλαμβάνει νευρολογικές διεργασίες. Μελέτες που χρησιμοποιούν σάρωση με λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) έχουν δείξει ότι, όταν άτομα παρατηρούν κάποιον να βιώνει συναισθήματα, ενεργοποιούνται παρόμοιοι νευρικοί δίαυλοι που σχετίζονται με αυτά τα συναισθήματα στα δικά τους τα μυαλά, προάγοντας μια κοινή συναισθηματική εμπειρία.

Ανάπτυξη συναισθηματικής νοημοσύνης και αναγνώριση συναισθημάτων: Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε και να κατανοούμε τα συναισθήματα, τόσο στον εαυτό μας όσο και στους άλλους. Περιλαμβάνει την αναγνώριση λεπτών σημάτων, όπως οι εκφράσεις προσώπου, η γλώσσα του σώματος και ο τόνος της φωνής.

Δημιουργία αντιδράσεων: Η πρακτική της εμπάθειας δεν περιορίζεται μόνο στην αναγνώριση των συναισθημάτων, αλλά και στην αντίδραση σε αυτά με εμπάθεια. Αυτό σημαίνει να επιβεβαιώνουμε τα συναισθήματα του άλλου, να εκφράζουμε κατανόηση και να προσφέρουμε υποστήριξη χωρίς να προσπαθούμε να “διορθώσουμε” τα συναισθήματά τους.

Ενεργή ακρόαση: Η προσεκτική ακρόαση και η ενεργή συμμετοχή σε συνομιλίες σας επιτρέπει να κατανοήσετε όχι μόνο τις λέξεις αλλά και τα συναισθήματα πίσω από αυτές. Το θέτετε διευκρινιστικές ερωτήσεις δείχνει γνήσιο ενδιαφέρον για την κατανόηση.

Βάλτε τον εαυτό σας στην θέση τους: Η νοητική τοποθέτηση του εαυτού σας στην κατάσταση του άλλου σας βοηθά να καταλάβετε τα συναισθήματά του. Αυτή η προοπτική επιτρέπει μια βαθύτερη κατανόηση των συναισθημάτων και των εμπειριών τους.

Πρακτικές εφαρμογές και παραδείγματα

Εμπάθεια στον χώρο εργασίας: Σε ένα επαγγελματικό περιβάλλον, η εμπάθεια προς ένα συνάδελφο που βιώνει άγχος μπορεί να επιτευχθεί με το να αναγνωρίζουμε τα συναισθήματά του και να προσφέρουμε υποστήριξη μπορεί να προάγει ένα ενιαίο εργασιακό περιβάλλον.

Μπορούμε να του μιλήσουμε με ήρεμο τόνο φωνής, να τον ακούσουμε ή να τον βοηθήσουμε να χαλαρώσει.

Προσωπικές Σχέσεις: Στις προσωπικές σχέσεις, η επιβεβαίωση των συναισθημάτων του συντρόφου κατά τη διάρκεια δύσκολων στιγμών και η προσφορά βοήθειας και ανακούφισης  χωρίς κρίση ενισχύουν το συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ των ατόμων.

Τι δυσκολεύει την κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων

Εστίαση στον εαυτό μας: Αν εστιάζετε στον εαυτό σας μόνο μπορεί συχνά να χάνετε ή να αγνοείτε τα συναισθήματα των άλλων. Η υπερβολική εστίαση στις προσωπικές ανησυχίες μπορεί να εμποδίσει την πλήρη εμπάθεια προς τους άλλους.

Κόπωση από συναισθηματική εξάντληση: Η συνεχής ένταση ή η συναισθηματική εξάντληση μπορεί να μειώσει την ικανότητα να συνδεθούμε με τα συναισθήματα των άλλων.

Συναισθηματικά εμπόδια: Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αναστολή ή καταπίεση συναισθημάτων. Άνθρωποι που δυσκολεύονται να επεξεργαστούν ή να εκφράσουν τα δικά τους συναισθήματα μπορεί να βρουν δυσκολία στην κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.

Γνωστικοί και κοινωνικοί παράγοντες: Προκατειλημμένες απόψεις ή στερεότυπα για συγκεκριμένες ομάδες ανθρώπων μπορούν να εμποδίσουν την γνήσια κατανόηση των συναισθημάτων τους. Από την άλλη πλευρά μερικές προκαταλήψεις μπορούν να οδηγήσουν και σε πλήρη αδιαφορία για το πώς νιώθει κάποιος.

Εμπόδια στην Επικοινωνία: Τα πιο χαρακτηριστικά είναι κακές δεξιότητες επικοινωνίας και έλλειψη ενεργής ακρόασης: Η έλλειψη ενεργής ακρόασης ή η έλλειψη προσοχής κατά τη διάρκεια των συνομιλιών μπορεί να οδηγήσει σε παρερμηνείες ή στην παράλειψη των συναισθημάτων των άλλων.

Δυσκολία στην έκφραση συναισθημάτων: Καμιά φορά μερικά συναισθήματα δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να τα εκφράσουμε. Η αδυναμία να εκφραστούν συναισθήματα με λόγια μπορεί να εμποδίσει την κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων.

Περιβαλλοντικοί παράγοντες: Οι πολιτιστικοί κανόνες και το περιβάλλον στο οποίο ζούμε και αλληλεπιδρούμε παίζει σημαντικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο αισθανόμαστε τα συναισθήματα των άλλων αλλά και τα δικά μας.   Οι διαφορές στους πολιτιστικούς κανόνες ή στις εκφράσεις συναισθημάτων μπορούν να δημιουργήσουν παρεξηγήσεις.

Επίσης το περιβάλλον μπορεί να μην μας στηρίζει ή να μας ωθεί στο να εκφραστούμε όπως επιθυμούμε και όπως πρέπει.

Προσωπικές προκαταλήψεις: Οι προσωπικές πεποιθήσεις και αξίες μας είναι το φίλτρο μέσα από το οποίο επεξεργαζόμαστε τον έξω κόσμο.  Η ισχυρογνωμοσύνη ή προκαταλήψεις μπορεί να σκοτεινιάσουν την κρίση και να εμποδίσουν την ανοιχτή κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων

Η κατανόηση των συναισθημάτων άλλων είναι μια λεπτή δεξιότητα που συνδυάζει τις νευρολογικές διεργασίες της εμπάθειας με την συναισθηματική νοημοσύνη που απαιτείται για γνήσια σύνδεση. Με το να ακούμε ενεργά και να βάζουμε τον εαυτό μας στην θέση του άλλου, μπορούμε να αναπτύξουμε μια βαθύτερη κατανόηση των συναισθημάτων των άλλων. Αυτή η ικανότητα όχι μόνο εμπλουτίζει τις σχέσεις, αλλά επίσης προάγει μια πιο συμπονετική και εμπαθή κοινωνία, τρέφοντας συνδέσεις βασισμένες στην κατανόηση και την υποστήριξη.

Συντάκτης: Αναστάσιος Χριστόπουλος,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.