Πώς να διαχειριστώ τα δύσκολα οικονομικά του σπιτιού
Ανεξάρτητα από το ύψος εισοδήματος, τα έξοδά μας είναι πάντα περισσότερα. Φροντίζουν για αυτό οι εταιρείες που δημιουργούν διαρκώς νέες τεχνικές ανάγκες. Κάθε τόσο βγαίνουν καινούργια γκάτζετς, σνακς, ποτά με «θεϊκή γεύση», αυτοκίνητα νέας τεχνολογίας, ρεστοράν με «ψαγμένα» πιάτα, καλλυντικά που κάνουν θαύματα, και πάει λέγοντας… Για να πειστούμε ότι η ζωή μας θα είναι αφόρητη χωρίς αυτά, μας βομβαρδίζουν με διαφημίσεις. Κι αν δεν έχουμε λεφτά, δεν πειράζει. Δέχονται την πιστωτική μας κάρτα με πολλές δόσεις. Χώρια τα «διακοποδάνεια» που διαλαλούσαν κάποτε, λες και δεν μας έφτανε το επίδομα αδείας του μισού μισθού.
Έτσι, πάντα οι τελευταίες ημέρες του μήνα είναι στριμωγμένες. Κι ύστερα σκέφτεσαι: «Μα, πού ξοδεύτηκαν τόσα λεφτά;». Το πρόβλημα γίνεται οξύτερο έως οξύτατο με την οικονομική κρίση που έκοψε ή εξαφάνισε εισοδήματα και αύξησε τους φόρους.
Γεννήθηκα σε προσφυγική οικογένεια και μεγάλωσα σε μια χώρα κατεστραμμένη από τον πόλεμο και τον εμφύλιο που ακολούθησε. Έμαθα, τότε, πως ο άνθρωπος ζει και με τα πολλά και με τα λίγα. Τόσο λίγα, που τα σημερινά τσεκουρωμένα εισοδήματα φαντάζουν πλούσια σε σύγκριση με εκείνα. Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε ικανοποιημένοι με τη σημερινή κατάσταση; Ασφαλώς όχι. Μέχρις ότου, όμως, επέλθει η οικονομική ανάκαμψη, πρέπει να προσαρμοστούμε στις τωρινές συνθήκες. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
Αντιλαμβάνομαι την οικονομική δυσκολία πολλών νοικοκυριών. Αφού τα έσοδα δεν αυξάνονται, αναγκαστικά θα περικοπούν οι υποχρεώσεις. Κατανοώ και τη δυσκολία ψυχολογικής προσαρμογής, όταν στο παρελθόν είχαμε μάθει σε άλλο επίπεδο διαβίωσης. Μα πάνω απ’ όλα, νιώθω την απελπισία των ανέργων και τα προβλήματα, ψυχολογικά και επιβίωσης, που αντιμετωπίζουν. Από την αρχή της κρίσης, περισσότερο σκιαζόμουν την επερχόμενη ανεργία.
«Εσείς που είσαστε οικονομολόγοι, πώς διαχειρίζεστε τα οικονομικά του σπιτιού;» ρώτησε μια ξαδέλφη μου τη γυναίκα μου και εμένα, όντας πελαγωμένη με τα έξοδά της. «Με φακελάκια» της απάντησα. Έμεινε εμβρόντητη. «Αλλά όχι από αυτά που φαντάζεσαι», συμπλήρωσα για να τη συνεφέρω. «Δηλαδή;», με ξαναρώτησε απορημένη. Άρχισα να της εξηγώ…
Καταρχήν, δεν υπάρχει καμιά επιστημοσύνη στη διαχείριση των οικονομικών του σπιτιού. Υπάρχει μόνο κοινός νους που λέει ότι τα έξοδά σου να είναι οπωσδήποτε ίσα ή λιγότερα από τα έσοδα. Μολονότι αυτό είναι αυτονόητο, συχνά δεν ακολουθείται.
– Γράψε σε ένα κομμάτι χαρτί τα μηνιαία έσοδά σου και από κάτω τα είδη των εξόδων ανά κατηγορία: νοίκι, φως, νερό, τηλέφωνο, διατροφή, ένδυση, θέρμανση κλπ. Επιμέρισε τα έξοδά σου ανά κατηγορία, ώστε το άθροισμα τους να μην υπερβαίνει τα έσοδα. Δύσκολη διαδικασία, αλλά αναγκαία. Σε φακελάκια γράψε την κατηγορία του εξόδου (π.χ. θέρμανση) και το ποσό που έχεις υπολογίσει για αυτό. Όταν εισπράξεις το μισθό σου, βάλε σε κάθε φακελάκι το αντίστοιχο ποσό. Με αυτό θα πορευτείς, δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
– Το σκηνικό στο σούπερ μάρκετ είναι στημένο από ειδικούς επαγγελματίες, με στόχο να σε πείσουν να πάρεις πράγματα που δεν χρειάζεσαι. Γι’ αυτό, αγόραζε μόνο τα πράγματα που έχεις ήδη σημειώσει στο χαρτάκι σου. Προτίμησε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Είναι εφάμιλλα των αντίστοιχων «επώνυμων» και τιμώνται 30%-50% φθηνότερα. Στην Ελλάδα της κρίσης, η ιδιωτική ετικέτα αντιπροσωπεύει μόνο το 20% των αγορών έναντι του 35% στην πλούσια Γερμανία, του 42% στην Ισπανία και του 50% στην Αγγλία. Προφανώς σε εμάς περισσεύουν λεφτά…
– Δεν είναι ντροπή να πηγαίνεις στον τσαγκάρη και τη μοδίστρα, που έχει πλέον κάθε γειτονιά, για επιδιόρθωση του παπουτσιού ή ρούχου, αντί να το πετάξεις και να αγοράσεις καινούργιο.
– Μην χρησιμοποιείς πιστωτική κάρτα. Δεν λύνεις αλλά μεταθέτεις χρονικά και διογκώνεις το πρόβλημα με τα ληστρικά επιτόκια (20% ετησίως έναντι 2% κατάθεσης).
– Πριν αγοράσεις κάτι, κάνε έρευνα αγοράς, π.χ. διάλεξε βενζινάδικο με χαμηλή τιμή. Κλείσε τα φώτα του σπιτιού που δεν είναι απαραίτητα. Μαγείρευε σπιτικά, αντί να παίρνεις έτοιμα. Επισκέψου τις λαϊκές αγορές, έχουν φρέσκα και φτηνά προϊόντα. Τα πολλά μικρά κάνουν το μεγάλο.
Τις υπόλοιπες ιδέες για περιορισμό των εξόδων θα τις βρεις εσύ. Και είναι, σε διαβεβαιώνω, πολλές ακόμη.
