Ανάλογα με τη διάθεση σου, ένας σκύλος που σε ακολουθεί παντού μπορεί να είναι ενοχλητικός ή αξιολάτρευτος. H συμπεριφορά του αυτή ίσως …
Πώς να επικοινωνώ σωστά με τον σκύλο μου;
Το πιο δύσκολο από όλα στην συμβίωση μας με έναν σκύλο, είναι να καταλάβει τι προσπαθούμε να του πούμε.
Φυσικά δεν φταίει ο σκύλος για αυτό το μικρό εμπόδιο στην επικοινωνία αλλά συνήθως φταίει ο τρόπος με τον οποίο προσπαθούμε να του μάθουμε ή να του ζητήσουμε κάτι. Είναι γεγονός πως οι περισσότεροι από εμάς παρασυρόμαστε δίνοντάς του εντολές που μοιάζουν με «όσα θα λέγαμε σε ένα μικρό παιδί στην προσπάθεια μας να του εξηγήσουμε πώς πρέπει να συμπεριφερθεί στο σπίτι της θείας Πόπης το βράδι»!
Ο σκύλος, όσο και να μοιάζει με ένα χαριτωμένο πιτσιρίκι, έχει τελείως διαφορετική αντίληψη απ’ ότι ένα παιδί. Δεν πρέπει να μπερδεύουμε την εξυπνάδα και την ανθρωπόμορφη συχνά συμπεριφορά του με τον τρόπο που πραγματικά σκέφτεται και κατανοεί τον κόσμο γύρω του.
Επίσης, ένας σκύλος έχει ένστικτα και συχνά καθοδηγείται από αυτά, είτε για να ανιχνεύσει κάτι είτε για να δράσει ως φύλακας της «αγέλης».
Για τους παραπάνω λόγους, εμείς είμαστε αυτοί που οφείλουμε να προσαρμοστούμε, δηλαδή να «μιλάμε» στον σκυλάκο μας έτσι ώστε να τον διευκολύνουμε στο να μας καταλάβει.
Συμβουλή 1 – Μικρές κοφτές ατάκες!
Μην πλημμυρίζετε τον μικρό σας φίλο με τεράστιες για το μυαλουδάκι του προτάσεις, με μεγάλες εντολές δηλαδή που αποτελούνται από πολλές στη σειρά λέξεις.
Τα κουτάβια αδυνατούν να συλλάβουν το νόημα μιας σειράς λέξεων (πρόταση) αλλά μπορούν να αναγνωρίσουν μία μικρή και κοφτή εντολή. Είναι προτιμότερη η εντολή «Κάτσε» από το «Κάτσε κάτω» και φυσικά είναι καλύτερο το «Εδώ» από το «Έλα εδώ σου λέω, Χάρη!»
Ακόμα πιο σημαντικό είναι η εντολή-λέξη να συνοδεύεται από μία χειρονομία ή μία συγκεκριμένη στάση σώματος ώστε ο σκυλάκος μας να λάβει και το οπτικό ερέθισμα που συνοδεύει αυτό που του ζητάμε. Ακόμα και σε μια δύσκολη κατάσταση, όπου η φωνή μας μπορεί να χάνεται μέσα στη βουή του δρόμου ή δεν θα θέλουμε να ακουστούμε, θα είναι συχνά αρκετή η χειρονομία μας για να καταλάβει τι του ζητάμε.
Για παράδειγμα η λέξη «κάτσε» μπορεί να εμπλουτιστεί με μια χειρονομία ως εξής:
Ενώ στεκόμαστε όρθιοι μπροστά από τον φίλο μας, κλείνουμε την γροθιά μας και τοποθετούμε το χέρι μας σε ορθή γωνία μπροστά από το στήθος μας.
Εναλλακτικά, μπορούμε να έχουμε το δείκτη μας υψωμένο αντί για μικρή γροθιά, αν και είναι πιθανότερο να θελήσουμε να συνδέσουμε αυτήν τη χειρονομία με μία άλλη λέξη όπως το «Μη», το «Όχι» ή το «Φρόνιμα».
Συμβουλή 2 – Διάλεξε μία σωστή μέθοδο εκπαίδευσης
Η αγάπη και η διάθεσή μας να εντάξουμε έναν σκύλο στην καθημερινότητα και την οικογένειά μας δεν είναι από μόνη της αρκετή. Για να είμαστε υπεύθυνοι και ευχάριστοι σκυλο-κηδεμόνες οφείλουμε να φροντίσουμε για την εκπαίδευσή του από την πρώτη κιόλας ημέρα γνωριμίας μας.
Η εκπαίδευση και η συνέπεια σε αυτήν από την πλευρά μας είναι το κλειδί της επιτυχίας για μία αρμονική συμβίωση, γεμάτη παιχνίδι και τρυφερές στιγμές με τον τετράποδο συγκάτοικό μας. Η σύγχρονη και αποδεδειγμένα αποτελεσματικότερη «σχολή» εκπαίδευσης είναι η λεγόμενη θετική εκπαίδευση σκύλων, όπου μαθαίνουμε στον φίλο μας πράγματα και συμπεριφορές χωρίς τιμωρία ή βία αλλά κυρίως με την χρήση της επιβράβευσης.
Οperant conditioning
Στα ελληνικά θα λέγαμε «συντελεστική οροεξάρτηση» αλλά για όνομα του Θεού, ας μείνουμε στον αγγλικό όρο.
Το operant conditioning συνδέει κάθε συμπεριφορά του σκυλάκου μας με μια συνέπεια. Αν ο σκύλος φερθεί με έναν τρόπο Α και έπειτα ή κατά τη διάρκεια συμβεί κάτι ευχάριστο, μετά από επαναλήψεις, θα συνδεθεί η Α συμπεριφορά με το ευχάριστο επακόλουθο, και έτσι θα την υιοθετήσει σιγά σιγά. Αν η συμπεριφορά του ακολουθηθεί από μία δυσάρεστη εμπειρία, είναι πιθανότερο να μη θέλει να την επαναλάβει. Αν ακολουθήσουμε την προσέγγιση της Θετικής Εκπαίδευσης, πρέπει να θυμόμαστε πως δεν πρέπει, για κανέναν λόγο, να προκαλέσουμε εσκεμμένα μία δυσάρεστη εμπειρία πχ. τιμωρία ή βία για να καθιερώσουμε ένα μοτίβο συμπεριφοράς στον σκυλάκο μας.
Σε γενικές γραμμές, να θυμόμαστε ότι:
Θετική ενίσχυση είναι η πρόσθεση ενός ευχάριστου ερεθίσματος μετά από/σε μια συμπεριφορά με σκοπό να αυξήσουμε τις πιθανότητες επανάληψής της στο μέλλον.
Παραδείγματα εφαρμογής θετικής εκπαίδευσης:
Επιβράβευση του σκύλου μας: με μία λιχουδιά, ή με χάδι, ή με παιχνίδι, μόλις κάνει κάτι που θέλουμε να μάθει πχ. να κάθεται ή να ξαπλώνει. Ενδυναμώνουμε αυτή την συμπεριφορά του προκειμένου να του δείξουμε ότι θέλουμε να την επαναλάβει.
Αρνητική επίπτωση: με σκοπό τη μείωση των πιθανοτήτων να επαναληφθεί μια «κακή« συμπεριφορά στο μέλλον, αφαιρούμε το ευχάριστο ερέθισμα π.χ. σταματάμε το παιχνίδι κάθε φορά που ο σκύλος δαγκώνει και σιγά σιγά κατανοεί ότι είναι κάτι που δεν πρέπει να κάνει.
Προσοχή:
- Και οι δύο παραπάνω εφαρμογές απαιτούν απόλυτη συνέπεια από πλευράς μας!
- Συχνά ο κόσμος μπερδεύει τη θετική εκπαίδευση με την συνεχόμενη επιβράβευση μέσω –μόνο– πολλών λιχουδιών. Ναι, δίνουμε treats για να είσαγουμε μία νέα συμπεριφορά ή εντολή γρήγορα και ευχάριστα, αλλά με την πάροδο του χρόνου μειώνουμε σταδιακά και όσο μπορούμε την ποσότητα και την συχνότητά τους και τις αντικαθιστούμε με χάδια και λεκτικές επιβραβεύσεις.
Classical conditioning
Βασισμένη στον I. Pavlov, η κλασική εξαρτημένη μάθηση δεν περιλαμβάνει καμία μορφή πίεσης στα κατοικίδια και βοηθάει ιδιαίτερα τον σκύλο μας να ξεπεράσει προβλήματα επιθετικότητας ή τυχόν φοβίες. Εφαρμόζοντας μία ακούσια ανταπόκριση, συνδέουμε καταστάσεις με ευχάριστες εμπειρίες.
Παράδειγμα: Αν ο σκυλάκος μας φοβάται να του φορέσουμε το στηθόλουρό του, τότε μπορούμε να καθιερώσουμε ένα μοτίβο, χωρίς πίεση ή καταναγκασμό, όπου θα του φοράμε το στηθόλουρο έχοντας μόλις σερβίρει μπροστά του το φαγητό του. Έτσι δημιουργούμε έναν συσχετισμό: όταν εμφανίζεται το στηθόλουρο, θα ακολουθήσει φαγητό!
Συμπέρασμα
Η θετική εκπαίδευση είναι μια φιλοζωική μέθοδος εκπαίδευσης που ακονίζει τον εγκέφαλο του κατοικιδίου μας ενώ ταυτόχρονα είναι ευχάριστη, τόσο για το ζώο όσο και για τον ιδιοκτήτη. Αν δεν το έχετε ήδη κάνει, ξεκινήστε αυτήν την στιγμή, οπλισμένοι με ήρεμη φωνή, χαμόγελο και αγάπη!
