Πώς να αντιμετωπίσετε το Σύνδρομο του Απατεώνα και να ξεπεράσετε την αυτοαμφισβήτηση

Αν ανήκετε σε εκείνους που παρότι έχουν πετύχει πολλά, αλλά συνεχίζουν να αμφισβητούν την αξία τους, ίσως πάσχετε από το Σύνδρομο του Απατεώνα. Διαβάστε παρακάτω για να μάθετε πώς να το ξεπεράσετε.

Τι είναι το Σύνδρομο του Απατεώνα;

Το Σύνδρομο του Απατεώνα (Impostor Syndrome – IS) χαρακτηρίζεται από τη συνεχή αμφισβήτηση της αξίας του ατόμου, παρά τα εμφανή επιτεύγματά του. Άτομα που βιώνουν το σύνδρομο, συχνά νιώθουν ότι δεν ανήκουν εκεί που βρίσκονται, ότι δεν αξίζουν τις επιτυχίες τους και ότι αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθεί η «ανικανότητά» τους.

Η ψυχολογία αποδίδει το σύνδρομο αυτό σε προσωπικές εμπειρίες που αναπτύσσονται μέσα από οικογενειακές επιρροές και κοινωνικές προσδοκίες. Αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να στερήσει από τους ανθρώπους τη χαρά των επιτευγμάτων τους.

Πώς αναπτύσσεται το Σύνδρομο του Απατεώνα

Το σύνδρομο αυτό περιγράφηκε πρώτη φορά το 1978 από τις ερευνήτριες Pauline Rose Clance και Suzanne Ament Imes που παρατήρησαν ότι πολλές γυναίκες που είχαν πετύχει σημαντικά πράγματα, συνέχιζαν να αμφισβητούν την αξία τους. Παρότι αρχικά το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε περισσότερο στις γυναίκες, σήμερα γνωρίζουμε ότι αφορά άνδρες και γυναίκες, σε διάφορους τομείς και επαγγελματικά περιβάλλοντα.

Οι επαγγελματίες με σύνδρομο απατεώνα έχουν την τάση να υπερλειτουργούν, να αμφισβητούν τις θετικές κριτικές και να απορρίπτουν τα κομπλιμέντα. Όπως επισημαίνει η ψυχολόγος Lisa Orbé-Austin, οι αντιδράσεις αυτές μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά και τις σχέσεις τους.

Ποιοι βιώνουν το Σύνδρομο του Απατεώνα;

Πολλοί άνθρωποι, ανεξαρτήτως φύλου ή επαγγέλματος, μπορεί να βιώσουν συναισθήματα «απατεώνα». Σύμφωνα με τη Susan David, PhD, το σύνδρομο του απατεώνα είναι αρκετά κοινό, ακόμα και μεταξύ ατόμων που έχουν αποδεδειγμένες ικανότητες.

Αντιδράσεις ανδρών και γυναικών

Οι άνδρες που λαμβάνουν αρνητική κριτική συχνά βιώνουν αυξημένο άγχος, ενώ οι γυναίκες με το Σύνδρομο του Απατεώνα συνήθως προσπαθούν πιο σκληρά. Γενικότερα, οι γυναίκες τείνουν να επιδιώκουν να βελτιώνονται παρά τις αυτοαμφιβολίες, ενώ οι άνδρες επικεντρώνονται περισσότερο στην επιτυχία και λιγότερο στην αναζήτηση νέων προκλήσεων.

Αίτια του Συνδρόμου του Απατεώνα

Η αιτία του συνδρόμου δεν είναι ενιαία και μπορεί να αποδοθεί σε διάφορους παράγοντες, όπως οι οικογενειακές σχέσεις και τα πολιτιστικά πρότυπα. Πολλά άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο αυτό προέρχονται από οικογένειες που είχαν υπερβολικές απαιτήσεις ή τα συνέκριναν συνεχώς με άλλους.

Οι επιπτώσεις του Συνδρόμου στη ζωή μας

Η συναισθηματική επιβάρυνση που επιφέρει το σύνδρομο μπορεί να είναι σημαντική, επηρεάζοντας τις προσωπικές σχέσεις και την καριέρα. Άτομα με το Σύνδρομο του Απατεώνα είναι πιθανότερο να υποφέρουν από άγχος, να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και να βιώνουν επαγγελματική εξουθένωση.

Θεραπείες για το Σύνδρομο του Απατεώνα

Ψυχοθεραπεία

Η ψυχοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει άτομα που πάσχουν από το σύνδρομο να επανεκτιμήσουν τις πεποιθήσεις τους και να αναπτύξουν υγιέστερους τρόπους σκέψης. Μέσω της ομαδικής ψυχοθεραπείας, μπορούν να ακούσουν παρόμοιες εμπειρίες από άλλους και να αισθανθούν ότι δεν είναι μόνοι.

Γνωστική Επεξεργασία

Η Γνωστική Επεξεργασία (CPT), μια μορφή γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική στην αντιμετώπιση του Συνδρόμου του Απατεώνα. Βοηθά τους ανθρώπους να αναγνωρίσουν τις αρνητικές τους σκέψεις και να τις αντικαταστήσουν με νέες, πιο ρεαλιστικές.

5 Συμβουλές για να αντιμετωπίσετε το Σύνδρομο του Απατεώνα

1. Ανοιχτείτε
Μιλήστε για τις αμφιβολίες σας με ανθρώπους που εμπιστεύεστε.

2. Αποδεχτείτε τα κομπλιμέντα
Η θετική ανατροφοδότηση μπορεί να σας ενισχύσει.

3. Κρατήστε ημερολόγιο
Καταγράψτε τις επιτυχίες σας και δείτε τα επιτεύγματά σας.

4. Αγκαλιάστε τη θετική αυτοσυζήτηση
Επικεντρωθείτε σε ρεαλιστικές και θετικές σκέψεις.

5. Βγείτε από τη ζώνη άνεσής σας
Το Σύνδρομο του Απατεώνα μπορεί να σας αποθαρρύνει από νέες εμπειρίες—μην του το επιτρέψετε!