Περισσότερο αίμα, του Jο Nesbo
Το μεγάλο πλήθος που συγκεντρώθηκε πριν λίγες μέρες (18 Σεπτεμβρίου) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών αποδεικνύει τον εθισμό του ελληνικού αναγνωστικού κοινού με τις ιστορίες ενός από τους γνωστότερους σύγχρονους αστυνομικούς συγγραφείς, του Jo Nesbo (Νορβ. Γιου Νεσμπε). Ο διάσημος Νορβηγός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων, που τα βιβλία του με ήρωα τον ιδιόρρυθμο επιθεωρητή Χάρι Χόλε απολαμβάνουν παγκόσμιας αναγνώρισης και επιτυχίας, συνάντησε τους πολυάριθμους Έλληνες φίλους του πριν μεταβεί, όπως κάθε φθινόπωρο, στην Κάλυμνο για την καθιερωμένη αναρρίχηση του στους βράχους του νησιού. Η επίσκεψη του Nesbo στην Ελλάδα συνέπεσε χρονικά με την κυκλοφορία του δεύτερου μέρους της πρόσφατης διλογίας του με τίτλο Περισσότερο Αίμα (Εκδόσεις Μεταίχμιο, μτφρ. Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη).
Οι ιστορίες του Nesbo λειτουργούν προς επίρρωση της πλούσιας σκανδιναβικής παράδοσης στο χώρο του αστυνομικού μυθιστορήματος. Βιβλία σκοτεινά, πλασμένα με μια αλλόκοτη φαντασία, με ευφάνταστη πλοκή που βρίθει από σασπένς και ανατροπές (βλ. Η Νυχτερίδα, Το Αστέρι του Διαβόλου, Ο Χιονάνθρωπος, Η Αστυνομία κ.α). Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον οι περιπέτειες του χαρισματικού αντιήρωα επιθεωρητή Χάρι Χόλε μεταφράστηκαν σε δεκάδες γλώσσες σημειώνοντας ρεκόρ πωλήσεων και ετοιμάζονται πάραυτα να κατακτήσουν και τον κινηματογράφο. Το διάλειμμα που πραγματοποιεί ο Nesbo τα τελευταία δύο χρόνια από την συνέχεια της σειράς του αγαπημένου του ντετέκτιβ του έδωσε την ευκαιρία να αναλάβει κάποια νέα συγγραφικά εγχειρήματα, ανάμεσά τους και μια διλογία σε δύο αυτόνομα σκέλη, που φέρουν τους τίτλους Αίμα στο Χιόνι και Περισσότερο Αίμα.
Αίσθηση προκαλεί στα παραπάνω βιβλία η αλλαγή στρατοπέδου από τον Nesbo, καθώς οι ήρωες του δεν είναι πλέον εκπρόσωποι του δικαίου, αλλά εγκληματίες που ζουν στο σκοτάδι της παρανομίας. Το μυθιστόρημα Περισσότερο Αίμα αναφέρεται στην ιστορία ενός μυστηριώδους άντρα που τον Αύγουστο του 1977 αποβιβάζεται σε ένα μικροσκοπικό χωριό στον Νορβηγικό Βορρά, κοντά στον αρκτικό κύκλο. Ο ίδιος ισχυρίζεται πως το όνομά του είναι Ούλφ και ότι έχει έρθει για να κυνηγήσει, όμως ούτε καραμπίνα διαθέτει ούτε και είναι η κατάλληλη εποχή.
Ερχόμενος σε επαφή με τους κατοίκους ―ένα κράμα φρενιασμένων γηγενών Λαπώνων και Χριστιανών οπαδών του υπερσυντηρητικού δόγματος του Λασταντιανισμού― γνωρίζει έναν πολιτισμό φιλόξενο και παράξενο συνάμα. Η όμορφη χήρα Λέα, κόρη του ιερέα της εκκλησίας, και ο γιος της Κνουτ θα εκδηλώσουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον “Νότιο”. Οχυρωμένος στο τοπικό κυνηγετικό καταφύγιο και με συντροφιά την μονότονη έκταση του Νορβηγικού Βορρά, τον λαμπερό ήλιο του μεσονυκτίου και έναν μοναχικό τάρανδο, περιμένει την τιμωρία για το συμβόλαιο που δεν εκτέλεσε σωστά. Εν τέλει γίνεται αντιληπτό ότι ο ξένος δεν είναι ο κυνηγός αλλά το θήραμα και οι διώκτες του είναι καθ’ οδόν.
Παρά τον τίτλο του, το βιβλίο δεν αποτελεί ένα splatter μυθιστόρημα λουσμένο στο αίμα. Ο Nesbo καταφέρνει εύστοχα να αναδιπλώσει ρεαλιστικά σύνθετους χαρακτήρες αποκαλύπτοντας αντιθέσεις και εσωτερικές συγκρούσεις. Είναι πολύ ενδιαφέρων, εν προκειμένω, ο συγκερασμός της σκοτεινής και της ευαίσθητης (ρομαντικής, μελαγχολικής, έως και δειλής) πλευράς ενός πληρωμένου δολοφόνου που προσπαθεί εναγωνίως να διαχειριστεί τη διαρκή απειλή της ζωής του ή ο συνδυασμός του δυναμικού χαρακτήρα και της συμμόρφωσης με το περιοριστικό κοινωνικό και θρησκευτικό περιβάλλον στην περίπτωση της Λέας. Το ίδιο ωστόσο δεν συμβαίνει με την απόδοση των ανθρώπινων σχέσεων που παραμένουν σε ένα απλουστευμένο επίπεδο χωρίς να αποφεύγονται τα κλισέ.
Το μυθιστόρημα, από την άλλη, προσφέρεται για ανάγνωση σε διαφορετικά επίπεδα. Ο Νesbo δεν παραλείπει αναφορές στο ευρύτερο κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο της Νορβηγίας, εντός του οποίου η ιστορία του εντάσσεται αρμονικά. Ασκείται με τον τρόπο αυτό έμμεσα κριτική σε κοινωνικά φαινόμενα ταξικών διαφορών, φτώχειας και σε σύγχρονες μάστιγες όπως τα ναρκωτικά, η μαφία και το trafficking, ενώ παράλληλα θίγονται και ευαίσθητα ζητήματα της επίσημης εθνικής ιστορίας. Ομοίως, στο στόχαστρο βρίσκεται και η θρησκεία, ενώ μέσα από τον τρόπο σκέψης του Ουλφ αντικατοπτρίζονται εν μέρει οι απόψεις του ίδιου του συγγραφέα για σχετικά ανθρώπινα ζητήματα.
Το αφιλόξενο έδαφος του σκανδιναβικού Βορρά, ανάμεσα στα νορβηγικά φιόρδ και τον αρκτικό ωκεανό, λουσμένα από ένα αδιάκοπο καλοκαιρινό φως, συνθέτει ένα ιδανικό σκηνικό για θρίλερ, όπου η αγάπη για ζωή αντιμάχεται την παράδοση στον θάνατο. Διαβάζοντας κανείς το Περισσότερο Αίμα είναι δύσκολο να μην νιώσει συμπάθεια για τον ήρωα, που μάχεται να κρατηθεί ζωντανός και να μην συμπαρασυρθεί από το αίσθημα καταδίωξης που τον κατακλύζει. Οι κινηματογραφικές σκηνές δράσης, η κλιμακούμενη ένταση και η απρόσμενη εξέλιξη συνιστούν ένα εκρηκτικό μείγμα που εκτοξεύει το ενδιαφέρον με τρόπο εντυπωσιακό. Και ο Nesbo είναι σίγουρα από τους ανθρώπους που έχει δώσει τα διαπιστευτήριά του σε τέτοιες προκλήσεις πολύ καιρό τώρα.
Απόσπασμα:
Τα πράγματα έμοιαζαν σκούρα. Ίσως όχι τόσο σκούρα όσο πριν από τρία λεπτά, που καθόμουν μ’ ένα τουφέκι στο στόμα, αλλά τώρα είχαν αλλάξει τα δεδομένα. Ο καθαρός, λεπτός ήχος απ’ τις καμπάνες δεν μαρτυρούσε μόνο ότι έρχονταν οι κακοί, αλλά κι ότι είχα πολλά να χάσω. Ήταν λες και μου είχαν χώσει δυο μαχαίρια μαζί μες το κορμί, ένα ζεστό κι ένα παγωμένο, το ένα ήταν η χαρά, το άλλο η αγωνία του θανάτου. Διαβολικό πράγμα η ελπίδα.
Κοίταξα γύρω μου.
Το βλέμμα μου έπεσε στο μαχαίρι του Κνουτ. Χαρά και αγωνία. Ελπίδα.
