Παραπληροφόρηση στο διαδίκτυο και πώς να την αποφύγετε

Η λεγόμενη αναζήτηση στο διαδίκτυο για την οποία μερικά κλικ αρκούν, οδηγεί πάντα σε αξιόπιστες απαντήσεις; Ας δούμε με πιο τρόπο μπορούμε να ξεχωρίσουμε τα fake news και να κάνουμε το μάτι μας πιο έμπειρο στο να αναγνωρίζει πότε να προσπεράσει μια ιστοσελίδα.

Το Ίντερνετ είναι για την ανθρωπότητα ένα μεγάλο δώρο. Η χρησιμότητά του έχει αποδειχθεί τεράστια και έχει βοηθήσει στην κυριολεξία, εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Μέσα από αυτό μπορούμε να εμπλουτίσουμε τις γνώσεις μας με άπειρες εμπειρίες άλλων που προσφέρονται απλόχερα. Να μάθουμε πράγματα τα οποία στο παρελθόν δεν θα μπορούσαμε και α δούμε εικόνες και καταστάσεις που θα μας δημιουργήσουν νέα ερεθίσματα.

Τι γίνεται όμως με το «κακό ίντερνετ» και την λανθασμένη πληροφόρηση;

Τι γίνεται με όλες εκείνες τις ψευδείς πληροφορίες που είναι σε μεγάλα αλλά και μικρά sites και επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή μας δίνοντάς μας κακές συμβουλές και αναληθείς πληροφορίες;Μπορούμε να προστατεύσουμε τη γνώση μας από αυτά; Και αν ναι, πως μπορεί να γίνει αυτό; Παλιότερα τα πράγματα έμοιαζαν απλούστερα καθώς είχες λίγες πηγές πληροφόρησης, όμως είναι το ίδιο επιζήμιο τελικά να έχεις υπερβολικά πολλές πηγές πληροφόρησης και να μην γνωρίζεις ποιες απ’όλες είναι αξιόπιστες.

Πώς θα καταφέρουμε να φιλτράρουμε σωστά τις πληροφορίες στο διαδίκτυο;

Πρόκειται για το φαινόμενο της υπερπληροφόρησης που συνδέεται βέβαια με την παραπληροφόρηση, σημεία των καιρών της διαδικτυακής μας ενημέρωσης. Ο εντοπισμός των αξιόπιστων πηγών πληροφόρησης είναι μια ικανότητα που σε μεγάλο βαθμό καλλιεργείται με εξάσκηση, εμπειρία και διασταύρωση πληροφοριών.

Η λύση σίγουρα δεν είναι απλή και απαιτεί πολλή μελέτη, από την άλλη όμως υπάρχουν πολλοί που μπορούν να αναγνωρίζουν πότε μία είδηση είναι προïόν μυθοπλασίας και πότε είναι πραγματική.

Σύγκριση τωρινής εποχής με την προ Internet εποχή.

Πριν τη δεκαετία ’00 οι περισσότεροι ενημερωνόμασταν από βιβλία, εφημερίδες, εκπομπές και ειδήσεις. Οι πηγές ενημέρωσής μας ήταν μετρημένες στα δάχτυλα και αν για παράδειγμα έπεφτε στα χέρια μας ένα ιατρικό άρθρο, προκειμένου να πιστοποιήσουμε την ορθότητά του, έπρεπε να ρωτήσουμε έναν γιατρό ή να μοιραστούμε τις εμπειρίες μας με άλλους ανθρώπους. Αυτό φυσικά απαιτούσε χρόνο και κόπο και το αποτέλεσμα που θα προσκομίζαμε από την ερασιτεχνική αυτή έρευνά μας θα ήταν και πάλι αμφισβητούμενο.

Τώρα πια μπορούμε να μπούμε σε σελίδες μεγάλων πανεπιστημίων να διαβάσουμε όποια ιατρική μελέτη μάς κινεί την περιέργεια και ταυτόχρονα να δούμε σχόλια ανθρώπων με αντίστοιχες εμπειρίες και με ποιο τρόπο βοηθήθηκαν, για παράδειγμα από μία συγκεκριμένη θεραπεία. Είναι αυτό όμως ασφαλές 100%; Η απάντηση είναι πως όχι. Το ότι υπάρχουν πολλές μαζεμένες πηγές ταυτόχρονα που μας παρέχουν την πληροφόρηση που θέλουμε δεν σημαίνει καθόλου πως είναι όλες είναι ορθές και τεκμηριωμένες. Μην ξεχνάμε πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας.

Ο σωστός τρόπος αναζήτησης στο διαδίκτυο.

Ας υποθέσουμε ότι αναζητάμε κάτι στο διαδίκτυο. Μπορεί αυτό να είναι μία πολιτική εξέλιξη, ή μία συμβουλή για ποιότητα ζωής ή μία ερώτηση που έχουμε και ντρεπόμαστε να την κάνουμε σε φίλους και γνωστούς. Το πρώτο και αυθόρμητο βήμα που όλοι κάνουμε είναι να «γκουγκλάρουμε» την ερώτησή μας και να επισκεπτόμαστε τις δύο-τρεις πρώτες σελίδες που θα μας εμφανιστούν.

Κατόπιν της γρήγορης αυτής ενέργειας, συνήθως καταλήγουμε στο φαινομενικά ασφαλές συμπέρασμα πως ό,τι διαβάσαμε είναι αξιόπιστο και δεν νιώθουμε την ανάγκη να ψάξουμε παραπέρα. Γιατί είναι λάθος αυτό; Μα διότι οι πρώτες σελίδες που εμφανίζονται στο διαδίκτυο δεν είναι οι πιο έγκυρες αλλά οι πιο ακριβοπληρωμένες. Το google searching σε κάθε θέμα που πληκτρολογούμε εμφανίζει τουλάχιστον 15 σελίδες γεμάτες αντίστοιχα άρθρα. Εκτός αυτού υπάρχουν και άλλες μηχανές αναζήτησης εκτός του google που μπορεί να είναι λιγότερο γνωστές αλλά είναι το ίδιο σοβαρές και πετυχημένες ως προς τον σκοπό τους.

Κάνετε μία ενδελεχή έρευνα, μην αγνοείται μικρά blogs

Πρέπει δηλαδή, αν πραγματικά θέλουμε να εντρυφήσουμε σε κάτι, να κάνουμε μία διεξοδική μελέτη ακόμη και στα μικρά blogs που εμφανίζονται γιατί εκεί μπορεί πραγματικά κάποιος άνθρωπος με ειδική γνώση στο αντικείμενο όπου αναζητάμε, να έχει εκφράσει την άποψή του και μάλιστα χωρίς κερδοσκοπική διάθεση.

Το ότι λοιπόν η απόψεις αυτές γράφονται σε μη δημοφιλή blogs ή sites δεν σημαίνει ότι είναι αναληθείς και μη έγκυρες. Για αυτό όταν αρχίζουμε μία αναζήτηση καλό θα είναι να επισκεπτόμαστε όλες τις σελίδες που αναφέρονται σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Στην τελική αυτό είναι και το όφελος της πολυφωνίας και της δημοκρατίας.

Πώς θα αναγνωρίσουμε τη σωστή απάντηση;

Εδώ δυσκολεύουν λίγο τα πράγματα καθώς κανείς δεν μπορεί πραγματικά να μας εγγυηθεί αν οι απόψεις που διαβάσαμε ή τα νέα ήταν πραγματικά έγκυρα. Το καλύτερο είναι να προτιμήσουμε να διαβάζουμε γνώμες ειδικών πάνω στο αντικείμενο που μας αφορά και να συγκρίνουμε τις απόψεις μεταξύ τους. Έπειτα θα κάνουμε ό,τι και στην πραγματική ζωή, δηλαδή θα ακολουθήσουμε τη φωνή της πλειοψηφίας ή τη φωνή που μας ενέπνευσε περισσότερο.

Αν για παράδειγμα κάποιος ψάχνει για ένα γεγονός που έγινε στον πολιτικό τομέα θα πρέπει να σεβαστεί και να αναγνώσει, τις απόψεις όλων των ιδεολογικών τάξεων. Αν αναζητούμε κάτι πιο ανάλαφρο, όπως για παράδειγμα πως θα κάνουμε σωστή διατροφή, καλό θα είναι να διαβάζουμε sites με εξειδικευμένους διαιτολόγους και φυσικά τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα ανθρώπων που ακολούθησαν την ίδια συμβουλή.

Ακούγεται κουραστικό και πολύπλοκο, όμως, στην πραγματικότητα είναι κρίμα να μην προβαίνουμε στις παραπάνω ενέργειες ώστε να έχουμε πραγματικά και τεκμηριωμένα αποτελέσματα, από τη στιγμή που έχουμε στα χέρια μας ένα τόσο μεγάλο οπλοστάσιο γνώσεων.

Σε κάποια ζητήματα τα πράγματα είναι υποκειμενικά

Ένα πολύ όμορφο παράδειγμα αποτελεί η αναζήτηση καλλιτεχνικών παραστάσεων ή ταινιών. Σχεδόν πάντα οι περισσότεροι θα μπούμε να διαβάσουμε κριτικές και απόψεις, τόσο επαγγελματιών του θεάματος, όσο και ανθρώπων που είναι απλοί θεατές. Πολλές φορές δεν θα ταυτιστούμε απολύτως με τις παραπάνω απόψεις αλλά παρόλα αυτά αν τις διαβάσουμε πριν αποκτήσουμε τη δική μας εμπειρία στο θέμα αυτό θα μας επηρεάσουν άλλες φορές αρνητικά και άλλες θετικά. Το ζητούμενο όμως είναι να δούμε κάτι που επιλέξαμε, με καθαρό μυαλό και να έχουμε τη δική μας άποψη.

Η γνώμη είναι κάτι που έχουν όλοι. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου. Η ψευδής πληροφόρηση όμως είναι μία μάστιγα που επηρεάζει δυστυχώς τους πάντες και μάλιστα αρνητικά. Ειδικά όταν αυτή η παραπληροφόρηση γίνεται μεθοδευμένα τότε αποτελεί μεγαλύτερη απειλή και από την πλήρη άγνοια.

Συντάκτης: Βασιλική Γεωργαντά,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.