Πανελλήνιες 2014: Διαχειριστείτε τη χαμηλή αυτοεκτίμηση και το άγχος

Φαντάσου ότι γράφεις εξετάσεις, και οι παλμοί της καρδιάς σου πάνε να σπάσουν. Ξαφνικά χάνεις τον έλεγχο της κατάστασης και δεν μπορείς να θυμηθείς τίποτα από αυτά που έχεις διαβάσει. Έχουν όλα σβηστεί, λες και κάποιος πάτησε delete! Αν αναγνωρίζεις την κατάσταση αυτή, σημαίνει ότι βίωσες μία παρόμοια κατάσταση. Πράγματι, οι εξετάσεις για αρκετούς μαθητές είτε αυτές είναι ενδοσχολικές είτε είναι Πανελλήνιες σηματοδοτούν έντονο άγχος. Βεβαίως, το άγχος μέχρι ενός σημείου είναι παραγωγικό και δημιουργικό. Όταν όμως αυτό ξεπεράσει τα όρια του φυσιολογικού, λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας κατά την προετοιμασία. Τότε ο παραγωγικός χρόνος για διάβασμα αντικαθίσταται από αδυναμία συγκέντρωσης, επιθετικότητα, θυμό, διαταραχές στον ύπνο, ανησυχία, ταχυκαρδία, τάση λιποθυμίας. Η Hanne Leth Andersen, πρώην πρύτανης, και καθηγήτρια στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου Roskilde στη Δανία, προβαίνει σε μία ενδιαφέρουσα ανάλυση του άγχους φωτίζοντας τους λόγους εκείνους που το αναζωπυρώνουν.

Η χαμηλή αυτοεκτίμηση επιφέρει έντονο άγχος

Σύμφωνα λοιπόν με την καθηγήτρια Hanne Leth Andersen «το άγχος κατά τις εξετάσεις συνδέεται στενά με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση, αλλά και με τον φόβο ως απόρροια της ανησυχίας ορισμένων μαθητών ότι δεν είναι αρκετά καλοί». Μάλιστα, οι μαθητές που πάσχουν από έντονο άγχος έχουν βιώσει κατά το παρελθόν την αποτυχία είτε εν ώρα μαθήματος καθώς ένιωσαν ότι δεν διαθέτουν επαρκείς ικανότητες είτε σε εξετάσεις κατά τις οποίες απέτυχαν παταγωδώς. Αυτό το συναίσθημα τους συνοδεύει, και είναι δύσκολο σε ορισμένες περιπτώσεις να αποβληθεί.

Η υψηλή αυτοπεποίθηση αποτρέπει την αποτυχία στις εξετάσεις

Παρακάτω εξηγεί ότι οι μαθητές που δεν αγχώνονται είναι ουσιαστικά πιο σίγουροι για τον εαυτό τους ότι δεν θα αποτύχουν. «Είναι πεπεισμένοι ότι είναι εφοδιασμένοι με ό, τι χρειάζεται, ενώ πιστεύουν ακράδαντα στον εαυτό τους και στην ικανότητά τους» επισημαίνει η Leth Andersen. Δεν αποκλείεται πάντως οι μαθητές με υψηλή αυτοπεποίθηση να έχουν σημειώσει στο ιστορικό τους κάποια αποτυχία σε εξετάσεις, χωρίς όμως να επηρεάζονται από αυτήν.

Ορισμένοι πάλι μαθητές είναι ιδιαίτερα συγκεντρωμένοι στις εξετάσεις τη στιγμή που κατά τις καθημερινές δραστηριότητές τους πάσχουν από διάσπαση προσοχής. «Στην πραγματικότητα μερικοί άνθρωποι βλέπουν τις εξετάσεις ως μία ευκαιρία να συζητήσουν για θέματα που βρίσκουν εξαιρετικά ενδιαφέροντα. Με βάση λοιπόν μία προσέγγιση όπως αυτή, προφανώς αναμένουμε υψηλή επίδοση» τονίζει η πρώην πρύτανης.

Αυτοεκτίμηση και προσδοκίες

«Όταν έχετε χαμηλή ακαδημαϊκή αυτοεκτίμηση, πρέπει να προετοιμαστείτε κατάλληλα προκειμένου να αποφευχθεί η αποτυχία. Αν έχετε υψηλή αυτοεκτίμηση και θετικές προσδοκίες ότι θα πετύχετε, τότε θα σημειώσετε καλύτερη απόδοση. Η αυτοεκτίμηση σχετίζεται στενά με τις προσδοκίες ενός μαθητή που έχει για τον εαυτό του. Με άλλα λόγια, ένας μαθητής με θετικές προσδοκίες δεν θα αντιληφθεί την αποτυχία ως κάτι που θα επαναληφθεί» τονίζει η Leth Andersen αναφερόμενη στις κοινωνικογνωστικές θεωρίες για τα κίνητρα.

Τα καλά νέα είναι ότι μπορείτε να αλλάξετε την προσέγγισή σας κατά την προετοιμασία σας, αλλά και κατά τη διεξαγωγή των εξετάσεων αποφεύγοντας έτσι το άγχος και κατ’ επέκταση την αποτυχία.

Καταρτίζοντας ένα πρόγραμμα μελέτης

1. Ο προγραμματισμός και η οργάνωση της ύλης επιφέρουν ένα παραγωγικό διάβασμα.
2. Προβείτε στον χωρισμό της ύλης σε μικρότερες ενότητες, ώστε να μπορείτε να τη διαχειριστείτε καλύτερα.
3. Κρατάτε σημειώσεις και τονίστε με μαρκαδόρο τα πιο βασικά ή πιο δύσκολα σημεία, ώστε στην επανάληψη να επικεντρωθείτε σε αυτά.

Λίγο πριν τις εξετάσεις

1. Αποφεύγετε να ξενυχτάτε, καθώς το βασικό διάβασμα έχει προηγηθεί και τώρα είναι η περίοδος των επαναλήψεων. Οι εξαντλητικοί ρυθμοί μειώνουν την απόδοση.
2. Η έλλειψη συγκέντρωσης και η μειωμένη διάθεση για διάβασμα ορισμένες ημέρες είναι φυσιολογική συνθήκη. Δεν αφήνουμε όμως να εμποδίσουν το έργο μας, αλλά προσπαθούμε ακόμη περισσότερο.
3. Εστιάστε σε σημεία που σας δυσκολεύουν και όχι σε αυτά που ήδη γνωρίζετε. Πράγματι, πολλοί μαθητές ξαναδιαβάζουν αυτά που έχουν αφομοιώσει για λόγους επιβεβαίωσης, κάτι που είναι λάθος.
4. Εντάξτε στο πρόγραμμά σας διαλείμματα αξιοποιώντας ποιοτικά τον χρόνο που έχετε ορίσει.
5. Η υγιεινή διατροφή, ο καλός ύπνος, η ξεκούραση και η άσκηση λειτουργούν βοηθητικά στη σωστή διαχείριση χρόνου, αλλά και στην επίδοσή σας.

Κατά τη στιγμή των εξετάσεων

1. Την ημέρα πριν τις εξετάσεις, προβείτε σε μία γρήγορη επανάληψη όλων των σημειώσεών σας και κοιμηθείτε νωρίς.
2. Ξυπνήστε το πρωί και κάντε έναν μικρό περίπατο. Αυτό θα σας χαλαρώσει και θα σας αποφορτίσει.
3. Όταν επιστρέψετε κοιτάξτε και πάλι τις σημειώσεις σας.
4. Όταν φτάσετε στο σχολείο, απλά χαλαρώστε. Αν δεν θυμάστε τίποτα, δεν πειράζει, αυτό σημαίνει ότι είστε νευρικοί.
5. Να έχετε αυτοπεποίθηση, επειδή ξέρετε ότι έχετε διαβάσει τα πάντα.
6. Πιστέψτε στον εαυτό σας. Θα πρέπει να επαναλαμβάνετε: «Μπορώ να το κάνω! Τίποτα δεν είναι αδύνατο».
7. Αναπνεύστε κανονικά. Εάν σας πιάσει ταχυκαρδία, πάρτε βαθιά αναπνοή, καθώς βοηθά να χαλαρώσετε.
8. Σκεφτείτε θετικά.
9. Με προσοχή διαβάστε τις εκφωνήσεις των ζητημάτων. Απαντήστε σε ό, τι σας ζητείτε και μην πλατειάζετε.
10. Εάν δεν γνωρίζετε μία ερώτηση, προχωρήστε στην επόμενη χωρίς να χάνετε χρόνο και χωρίς να σκέφτεστε την αποτυχία.
11. Μην εγκαταλείψετε, παλέψτε μέχρι τέλους.

Συμβουλές

• Η μελέτη ενός κεφαλαίου σε μία νύχτα απαγορεύεται. Διαχειριστείτε τον χρόνο σας σωστά, για να μην βρεθείτε σε μία παρόμοια κατάσταση, εξοντωτική.
• Διευκρινίστε όλες τις απορίες σας πριν από τις εξετάσεις.
• Καταρτίστε ένα χρονοδιάγραμμα μελέτης, καθώς θα ενισχύσει την αυτοπεποίθησή σας.

Συντάκτης: Σάννα Νάνου, Φιλόλογος και Επιμελήτρια – Διορθώτρια Κειμένων

Influence:

Η Σάννα Νάνου γεννήθηκε στην Κοζάνη το 1983. Σπούδασε στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης…