Οι παιδικές ζωγραφιές και τα σκίτσα έχουν αποτελέσει αντικείμενο έρευνας τα τελευταία εκατό χρόνια, και νέες θεωρίες αναπτύσσονται συνεχώς για …
Παιδικές ζωγραφιές ή μηνύματα των παιδιών
Πόσες φορές έχει έρθει το παιδί σας σαν ένας άλλος Pablo Picasso να σας εκθέσει όλο περηφάνια τα έργα του; Με το σχέδιο το παιδί εκφράζεται πιο ειλικρινά απ’ ότι με το λόγο (προφορικό- γραπτό) αλλά ποιες από αυτές τις «ζωγραφιές» είναι πραγματικά αθώες και πότε πρέπει να αρχίσετε να ανησυχείτε;
Μέσω των απλών ζωγραφιών μπορούμε να πάρουμε πολλά στοιχεία για τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα πράγματα γύρω του, αλλά και για τη συναισθηματική κατάστασή του.
Για να εισπράξουμε τα σωστά αποτελέσματα αποφεύγοντας τις παρερμηνείες, οφείλουμε να λάβουμε υπόψιν μας δύο σημαντικά χαρακτηριστικά.
ΗΛΙΚΙΑ
2 ετών και κάτω κυριαρχεί το άμορφο σχέδιο και οι μουτζούρες.
3-4 ετών το παιδί προσπαθεί να αναπαράγει σχέδια ενηλίκων.
5 ετών τα σχέδια γίνονται πιο ρεαλιστικά και στα σχέδια αναπαριστάται πλέον αυτό που γνωρίζει.
10 ετών και άνω τα σχέδια απεικονίζουν την πραγματικότητα που βιώνει.
ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΧΕΔΙΟΥ
Χρειάζεται να μελετήσουμε πολλά σχέδια του παιδιού, τα οποία έγιναν σε διαφορετικές στιγμές για να έχουμε μία ολοκληρωμένη εικόνα. Με τη μελέτη ενός και μόνο σχεδίου κινδυνεύουμε να καταλήξουμε σε φανταστικά ή εσφαλμένα συμπεράσματα σχετικά με την προσωπικότητα του παιδιού, γιατί κάθε ζωγραφιά είναι προϊόν μιας εκδήλωσης συναισθημάτων σε μια ορισμένη και συγκεκριμένη κατάσταση. Για να είναι σωστό το συμπέρασμά μας πρέπει να συνδέουμε το σχέδιο με ένα πλήθος άλλων εκδηλώσεων και να μην αγνοούμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δημιουργήθηκε, τα πρόσωπα που ήταν κοντά του, την πρόσκαιρη ψυχική του διάθεση κ.λ.π. Τέλος, πρέπει να γνωρίζουμε πως οι πληροφορίες που θα συλλέξουμε με την παρατήρηση δεν μπορεί να είναι πλούσιες, παρά ύστερα από μακρόχρονη παρατήρηση.
Τι αξιολογούμε;
- Τις γραμμές
Οι καμπύλες και οι ελικοειδείς γραμμές μας δείχνουν ένα πιο ευαίσθητο παιδί, ενώ οι κάθετες γραμμές και οι ορθές γωνίες προδίδουν έναν χαρακτήρα πιο εγωκεντρικό και επιθετικό.
Οι κομμένες γραμμές και το δυνατό «πάτημα» του μολυβιού που σκίζει το χαρτί συχνά μαρτυρούν κάποια συναισθηματική διαταραχή. Οι καθαρές, ομαλές γραμμές με φυσική συνέχεια δείχνουν συναισθηματική σταθερότητα.
- Την επιλογή των χρωμάτων
Η πολυχρωμία μαρτυρά τη χαρά του παιδιού που πηγάζει από μέσα του.
Η επικράτηση κόκκινου χρώματος είναι κάτι που βλέπουμε συχνά σε παιδιά μικρότερης ηλικίας. Το κόκκινο χρώμα δηλώνει δυναμισμό, ζωηρές συγκινήσεις και ενστικτώδεις παρορμήσεις, ενώ η συνεχής χρήση του από τα παιδιά ίσως υποδηλώνει και κάποια νευρωτική συμπεριφορά.
Το μαύρο χρώμα το προτιμούν κυρίως τα εσωστρεφή παιδιά, συμβολίζει τον φόβο, την ανησυχία και την επιθυμία περιθωριοποίησης.
Το κίτρινο και το πράσινο χρώμα δείχνουν δυναμισμό, φιλοδοξία, έντονη δράση και επιθυμία για διάκριση καθώς και στροφή στον εαυτό του.
Το ροζ χρώμα χρησιμοποιείται κυρίως από τα κορίτσια και δηλώνει την γυναικεία φύση και την αίσθηση ηρεμίας, ενώ το μπλε δείχνει ανεπτυγμένη λογική και ρυθμιζόμενη συναισθηματική συμπεριφορά.
- Την κατανομή του σχεδίου στο χώρο
Στο κέντρο της επιφάνειας του χαρτιού: Χαρακτηρίζεται από ασφάλεια και συναισθηματική σταθερότητα.
Στο αριστερό μισό του χαρτιού: Αντιπροσωπεύει την μητρική έλξη και συμβολίζει την στροφή προς το παρελθόν.
Στο δεξί μισό του χαρτιού: Εκφράζει την λογική και αντιπροσωπεύει τον πατρικό πόλο. Αντικείμενα τοποθετημένα στο δεξί μέρος του χαρτιού δείχνουν εξωστρέφεια και δυναμισμό.
Το παιδικό σχέδιο ξεκινά με απλές φόρμες (κύκλος, τετράγωνο, τρίγωνο) που συνδυάζονται και σημαίνουν την αφετηρία για τη δημιουργία παραστάσεων. Σε ένα δεύτερο στάδιο μπορούμε να αξιολογήσουμε τον αυθορμητισμό και την πρωτοτυπία του παιδιού στα σύμβολα που χρησιμοποιεί και να το βοηθήσουμε να βελτιώσει τη φαντασία του με σκοπό να την εντάξει και στον γραπτό λόγο.