Η χοληστερόλη είναι μια έννοια που έχει απασχολήσει όλους μας, τουλάχιστον μετά την ηλικία των 40. Έχουμε κάνει εξετάσεις για …
Παιδιά και χοληστερίνη
Υψηλή χοληστερίνη μπορεί να εμφανίσουν και τα παιδιά. Μάλιστα, σχετικά πρόσφατα έγινε γνωστό ότι η διαδικασία αλλοίωσης των αγγείων (αθηροσκλήρωση) ξεκινά πολύ νωρίς, ήδη από την παιδική ηλικία, και γίνεται εμφανής αργότερα στην ενήλικη ζωή. Η υψηλή χοληστερίνη είναι ένας από τους εχθρούς των αγγείων και όσο παραμένει ανεξέλεγκτη συμβάλλει καθοριστικά στην αθηροσκλήρωση.
Όπως έχουμε αναφέρει σε παλαιότερες δημοσιεύσεις, η χοληστερόλη είναι ένα βιοχημικό μόριο με ποικίλες λειτουργίες μέσα στον ανθρώπινο οργανισμό. Αποτελεί βασικό συστατικό σε πολλά όργανα, όπως οι κυτταρικές μεμβράνες ενώ είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη και λειτουργία τόσο του εγκεφάλου όσο και σημαντικών ορμονών, όπως είναι η κορτιζόλη και οι ορμόνες του φύλου. Παρόλα αυτά, αν βρεθεί σε υψηλές συγκεντρώσεις μέσα στο αίμα, τότε πιθανόν να υπάρχει πρόβλημα, καθώς κατηγορείται για καρδιαγγειακές παθήσεις και άλλες μεταβολικές νόσους.
Χοληστερίνη και παιδί
Όταν σκεφτόμαστε «υψηλή χοληστερίνη και παιδί» συνήθως έρχεται στο νου η εικόνα ενός υπέρβαρου παιδιού που δεν ασκείται και καταναλώνει κακής ποιότητας φαγητό (junk food). Ωστόσο υπάρχουν και παιδιά που είναι αδύνατα, γυμνάζονται συστηματικά, τρώνε υγιεινά και σε μια τυχαία εξέταση παρουσιάζουν υπερβολικά υψηλή τιμή χοληστερίνης, που εύλογα προκαλεί ερωτήματα στους γονείς σχετικά με την προέλευσή της. Πρόκειται συνήθως για την οικογενή υπερχοληστερολαιμία, μια κατάσταση γνωστή ευρέως και ως «κληρονομική χοληστερίνη». Η πάθηση αφορά 1 στα 500 παιδιά και συνδέεται με θετικό οικογενειακό ιστορικό για υψηλή χοληστερίνη και καρδιαγγειακά νοσήματα σε μικρή ηλικία. Συνήθως δεν συνοδεύεται από κάποιο εξωτερικό σημείο (ιδιαίτερα στα Ελληνόπουλα) που να παραπέμπει σε υψηλή χοληστερίνη, οπότε οδηγεί αθόρυβα σε βλάβες στα αγγεία που σταδιακά επιδεινώνουν τη λειτουργία τους, την ανατομία τους και τελικά οδηγούν σε κάποιο σημαντικό καρδιαγγειακό συμβάν σε μικρή ηλικία.
Αιτίες της αυξημένης χοληστερίνης στα παιδιά
Πέρα από την «κληρονομική χοληστερίνη», υπάρχουν κι άλλες αιτίες που μπορούν να προκαλέσουν υψηλή χοληστερίνη στα παιδιά. Κάποιες από αυτές είναι:
- Διατροφή γεμάτη με κορεσμένα λιπαρά, junk food, fast food
- Η παχυσαρκία
- Ο σακχαρώδης διαβήτης, ο υποθυρεοειδισμός, νοσήματα ήπατος και νεφρών
- Ο καθιστικός τρόπος ζωής, με πολλές ώρες διάβασμα, τηλεόραση, ενασχόληση με υπολογιστή και βίντεο games
Ποια παιδιά πρέπει να κάνουν εξέταση για χοληστερίνη;
Η εξέταση χοληστερίνης είναι απαραίτητη για παιδιά:
- 9-11 ετών και ξανά 17-21 ετών
- Παιδιά >2 ετών που ο ένας γονιός τους έχει χοληστερίνη μεγαλύτερη από 240.
- Παιδιά που ένας από τους γονείς τους έχει παρουσιάσει καρδιακά προβλήματα όπως στηθάγχη, έμφραγμα, αιφνίδιο καρδιακό θάνατο, εγκεφαλικό επεισόδιο, σε ηλικία μικρότερη των 55 χρόνων.
- Παχύσαρκα
- Παιδιά με χρόνια νοσήματα π.χ διαβήτη, αυτοάνοσα, πολυκυστικές ωοθήκες
- Έφηβοι που καπνίζουν
- Παιδιά που λαμβάνουν θεραπεία με κορτιζόνη ή για επιληψία
Ποια είναι τα όρια τιμών για τα άτομα παιδικής ηλικίας;
Ολική χοληστερίνη (mg/dL)
Επιθυμητά κάτω από 170
Οριακά από 170 -199
Υψηλά πάνω από 200
LDL cholesterol (mg/dL)
Επιθυμητά κάτω από 110
Οριακά από 110 -129
Υψηλά πάνω από 130
______________________
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ποιες τροφές να προτιμήσω αν έχω υψηλή χοληστερίνη;
______________________
Πως αντιμετωπίζεται ένα παιδί με υπερλιπιδαιμία;
Παιδιά με χοληστερόλη πάνω από αυτά τα επίπεδα, θα πρέπει παρακολουθούνται από παιδο-διατροφολόγο και να λαμβάνονται μέτρα για την μείωσή της. Πιο συγκεκριμένα, είναι σημαντικό να αποφεύγεται:
- Η συχνή κατανάλωση τροφών με υψηλή συγκέντρωση κορεσμένων λιπαρών (τηγανητά, κόκκινο κρέας, τυρί) και ιδιαίτερα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως trans, δηλαδή τα φαγητά κυρίως των Fast Foods.
- Τροφές με υπερβολικά πολλές θερμίδες και απλά σάκχαρα
- Είναι καλό να προτιμώνται τροφές με πολλά ωφέλιμα λιπαρά (π.χ. ψάρι, ελαιόλαδο)
Από την άλλη πλευρά, η σωστή διατροφή θα πρέπει κυρίως να εστιάζεται σε φρούτα και χυμούς πάσης φύσεως, εμπλουτισμένη με λαχανικά και γενικότερα φυτικά προϊόντα, ενώ οι έφηβοι με υψηλή χοληστερίνη δεν θα πρέπει να καπνίζουν ή να είναι υπέρβαροι. Τέλος, οι γονείς πρέπει να θέσουν ως πρώτη προτεραιότητα την αλλαγή καθιστικών συνηθειών και την ενασχόληση του παιδιού με γυμναστική και αθλητική δραστηριότητα. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία αν το παιδί είναι υπέρβαρο ή παχύσαρκο.
Με απλά λόγια, η βάση του διαιτολογίου των παιδιών με υψηλή χοληστερίνη θα πρέπει να είναι η Μεσογειακή διατροφή με τα λαδερά και τα όσπρια.
Σε μερικές μόνο περιπτώσεις μεγαλύτερων παιδιών με έντονη διαταραχή υπερλιπιδαιμίας που δεν ανταποκρίνεται στις αλλαγές στη διατροφή και στον τρόπο ζωής, μπορεί να χρειαστεί να γίνει λήψη από το παιδί φαρμάκου για τον έλεγχο των επιπέδων χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων από ειδικό παιδο-ενδοκρινολόγο.
