Φράσεις που παραμένουν ζωντανές στο καθημερινό λεξιλόγιο μας, αλλά λίγοι θυμόμαστε πως προέρχονται από τα ομηρικά έπη, της Ιλιάδας και …
Όμηρος, ο επικός ποιητής
Ο Όμηρος είναι ο πιο γνωστός ποιητής της αρχαιότητας και θεωρείται ο πατέρας της επικής ποίησης.
Γενικά
Ο Όμηρος έζησε τον 9ο– 8ο αιώνα π.Χ. Ως τόπος καταγωγής του, ερίζουν πολλές πόλεις, αλλά επικρατέστερες είναι η Χίος ή η Σμύρνη. Το όνομά του είναι πηγή συζητήσεων – το αρχικό όνομα θεωρείται ότι ήταν το Μελησηγένης, λόγω του ποταμού Μελήτα στην Μικρά Ασία. Το όνομα Όμηρος προέρχεται, ως εικάζεται, είτε από την τυφλότητά του (ο μη ορών) ή την ομηρεία του από Κολοφωνίους, λόγω πολέμου αυτών με την Σμύρνη. Τα έπη του κατεγράφησαν με εντολή του Αθηναίου τυράννου Πεισιστράτου, τον 6ο αιώνα π.Χ., και ο ίδιος τα απήγγελνε – για την ακρίβεια, ήταν ραψωδός. Κάποτε στην Χαλκίδα, διαγωνίστηκε ενάντια στον Ησίοδο και έχασε το έπαθλο, λόγω του φιλοπόλεμου του έργου του. Πέθανε γηραιός στην Ίο από δήγμα σαλαχιού, ενώ, μάλιστα, θρυλείται ότι είχε προειδοποιηθεί, με χρησμό από τους Δελφούς, ότι ο θάνατός του θα προέλθει από τη θάλασσα.
Έργα
Το έργο του είναι ποικίλο, αλλά, κυρίως, ποιητικό. Ως εικάζεται, συνέθεσε ψαλμούς, αλλά και την παρωδία Βατραχομυομαχία. Ναυαρχίδα του είναι η Οδύσσεια, που διηγείται τον νόστο και την υπερδεκαετή προσπάθεια επιστροφής του Οδυσσέα στην Ιθάκη και η Ιλιάδα, που είναι η αφήγηση του δεκαετούς πολέμου στο Ίλιον-Τροία. Τα δύο έπη έχουν μια ηρωική-φιλοπόλεμη διάσταση. Ο άξονας είναι ο ήρωας, τα κατορθώματά του και η εναντίωσή του στον εχθρό. Προσπαθεί να κρατήσει κάτι μεγαλειώδες ζωντανό, στην αντίληψη των Ιωνικών πόλεων-κρατών οι οποίες είναι απότοκο του Α’ αποικισμού-μετανάστευσης, Μυκηναϊκής προέλευσης, πληθυσμών, μετά την Κάθοδο των Δωριέων. Το έργο του, πάντως, σε όλον τον αρχαιοελληνικό κόσμο ήταν η ναυαρχίδα της παιδείας και έμπνευσης.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Διακοπές στην πατρίδα του Οδυσσέα
Γενικότερα ζητήματα
Γίνεται μεγάλη συζήτηση, σε σχέση με τον Όμηρο, η οποία αφορά το άτομο του και το αν, που και πότε έζησε. Το έργο του είναι αντικείμενο συζήτησης ως προς το ιστορικό της υπόστασής του, η οποία, στην αρχαιότητα, ήταν αδιαμφισβήτητη. Προκύπτουν ερωτήματα όπως το αν το έγραψε ο ίδιος ολόκληρο, αν έγραψε ένα τμήμα αυτού, αν είναι ενιαία ποιήματα ή με διαστρωμάτωση. Υπάρχει, ακόμα, ο προβληματισμός για το αν η διαχρονική παράδοση το αλλοίωσε. Έχουν αναπτυχθεί διάφορες θεωρίες εδραζόμενες σε ποικίλες απόψεις. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το έργο του είναι μοναδικό και κτήμα ες αιεί.