Ποια η διατροφική αξία του γάλακτος; Ποια τα είδη του; Τι είναι η δυσανεξία στη λακτόζη και πότε καταλαβαίνουμε ότι …
Όλα όσα χρειάζεται να ξέρουμε για την κατανάλωση γάλακτος
Τον τελευταίο καιρό έχει ξεκινήσει μία έντονη συζήτηση σχετικά με τη χρησιμότητα της κατανάλωσης γάλακτος για την υγεία μας, αλλά και για το ποιο γάλα είναι καλύτερο για τον οργανισμό μας. Το αγελαδινό ή το κατσικίσιο;
Είναι αλήθεια ότι απ’ όλα τα θηλαστικά του ζωικού βασιλείου, μόνο ο άνθρωπος επιλέγει και είναι σε θέση να καταναλώνει γάλα μετά τη νηπιακή ηλικία και μάλιστα γάλα που προέρχεται από άλλο είδος ζώου και όχι από το ανθρώπινο. Στην πραγματικότητα, ο προϊστορικός άνθρωπος δεν μπορούσε να πιει γάλα μετά τον απογαλακτισμό του από την μητέρα. Με το πέρασμα των χρόνων όμως, μία αγνώστου αιτίας γενετική μετάλλαξη στο γονίδιο της λακτάσης (το ένζυμο που επιτρέπει τον μεταβολισμό της λακτόζης) έδωσε στον άνθρωπο την ικανότητα να χωνεύει τη λακτόζη που περιέχεται στο γάλα. Έτσι, σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ανοχή στη λακτόζη, πράγμα που τους επιτρέπει να πίνουν γάλα από την νηπιακή μέχρι και την ενήλικη ζωή χωρίς πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι με δυσανεξία στη λακτόζη μέχρι σήμερα εμφανίζουν διάφορα συμπτώματα όταν πίνουν γάλα, όπως πόνους στην κοιλιά, διάρροια, ναυτία κ.ά.
Είναι ωφέλιμη η κατανάλωση γάλακτος μετά τη νηπιακή ηλικία;
Αναμφισβήτητα, ναι. Το γάλα αποτελεί εξαιρετικό συνδυασμό όλων των μακροθρεπτικών συστατικών, όπως υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και λίπος μαζί, σε άριστη αναλογία μεταξύ τους. Επίσης περιέχει αρκετές βιταμίνες και σημαντικά για τον οργανισμό μέταλλα. Βέβαια, είναι κυρίως δημοφιλές για την περιεκτικότητά του σε ασβέστιο, το οποίο προάγει βασικές λειτουργίες στον ανθρώπινο οργανισμό με κυριότερες τη δόμηση των οστών και των δοντιών.
Η «αντι-γαλακτοκομική» εκστρατεία σήμερα
Τα τελευταία χρόνια έχουμε παρατηρήσει πως η «αντι- γαλακτοκομική» εκστρατεία προοδεύει όλο και περισσότερο, παράλληλα με την αλματώδη αύξηση προϊόντων σόγιας, ρυζιού και αμυγδάλου Τα κύρια επιχειρήματα των υποστηρικτών του «κινήματος» αυτού είναι τα εξής:
- Τα θηλαστικά δεν συνεχίζουν να πίνουν γάλα στην ενήλικη ζωή.
- Τα θηλαστικά συνήθως δεν πίνουν γάλα ζώου άλλου είδους.
- Ο παλαιολιθικός άνθρωπος δεν έπινε γάλα.
- Πολλοί σύγχρονοι άνθρωποι έχουν δυσανεξία στην λακτόζη.
- Το γάλα αγελάδας περιέχει αντιβιοτικά.
Σχετικά με τα επιχειρήματα 1 και 2, όπως αναφέρθηκε και παραπάνω, είναι αλήθεια. Όμως τα ζώα σε αντίθεση με τον άνθρωπο, δεν ψήνουν το φαγητό τους, δεν πίνουν καφέ ή αλκοόλ, δεν χρησιμοποιούν καρυκεύματα κλπ. Αυτό λοιπόν δεν αποτελεί κριτήριο για να βγει το συμπέρασμα ότι τα προϊόντα αυτά δεν πρέπει να καταναλώνονται από τους ανθρώπους. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για το γάλα.
Όσον αφορά τα επιχειρήματα 3 και 4, συζητήσαμε γι’ αυτά εκτενώς παραπάνω. Είναι όμως πολύ σημαντικό να θυμόμαστε ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος με δυσανεξία στη λακτόζη δεν πρέπει να πίνει γάλα στην ενήλικη ζωή.
Σχετικά με το επιχείρημα 5: όλα τα γάλατα ελέγχονται για υπολείμματα αντιβιοτικών και σε περίπτωση υπέρβασης του ορίου, οι παρτίδες αποσύρονται.
Ο σύγχρονος άνθρωπος είναι παμφάγο ζώο. Η διανοητική εξέλιξή του και η τεχνολογική επανάσταση τον διαφοροποιούν από τα υπόλοιπα ζώα. Όπως αναφέραμε ξανά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν και μια καλή πηγή πρωτεϊνών, γαλακτόζης, ασβεστίου και καλίου για τον ενήλικο άνθρωπο.
Επίσης είναι πρε-βιοτικά, δηλαδή εμπλουτίζουν την εντερική χλωρίδα, η οποία έχει αποδειχτεί πάρα πολύ σημαντική για την υγεία.
Τέλος, η υπερ-εκμετάλλευση βοοειδών σε συνθήκες εντατικής κτηνοτροφίας, η οποία πράγματι συμβαίνει, θα μπορούσε ίσως να μειωθεί εάν όλοι οι άνθρωποι ενήλικοι και ανήλικοι, vegan και μη έτρωγαν λιγότερα γλυκά, τα οποία ως γνωστόν χρειάζονται για να παρασκευασθούν μεγάλες ποσότητες γαλακτοκομικών προϊόντων.
Γάλα αγελαδινό ή κατσικίσιο;
Είναι αλήθεια ότι και τα δύο είδη γάλακτος έχουν πολλά ωφέλιμα συστατικά για την υγεία μας, είτε σε μεγαλύτερη ποσότητα είτε σε μικρότερη. Ας τα δούμε αναλυτικά:
Το κατσικίσιο γάλα λέγεται ότι είναι πιο εύπεπτο από το αγελαδινό λόγω του ότι περιέχει λιγότερη λακτόζη. Έτσι, μπορούν να το καταναλώνουν και άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη. Επίσης, το κατσικίσιο γάλα δεν προκαλεί και δεν επιβαρύνει τις ήδη υπάρχουσες αλλεργίες ή όσους πάσχουν από άσθμα. Τα κατσικάκια είναι ελευθέρας βοσκής, άρα έχουν μικρότερη επιβάρυνση από αντιβιοτικά και ορμόνες.
Το αγελαδινό γάλα από την άλλη, είναι καλή πηγή ζωικής πρωτεΐνης, περιέχει φυσικά σάκχαρα, ασβέστιο, κάλιο, φώσφορο, μαγνήσιο, καθώς και βιταμίνες του συμπλέγματος Β και βιταμίνη Α.
Από διατροφικής σκοπιάς, τα δύο είδη γάλακτος μοιάζουν πολύ.
*Συγκεκριμένα:
1 φλιτζάνι κατσικίσιο περιέχει: 168 θερμίδες, 10 γραμμάρια λιπαρά, 33% κορεσμένα λιπαρά οξέα, 33% ασβέστιο, 11 γραμμάρια σάκχαρα, 9% μαγνήσιο, 14% κάλιο, 5% βιταμίνη C, 9 γραμμάρια πρωτεΐνης, 5% αλάτι, 2,8% βιταμίνη Β12, 0,5% φυλλικό οξύ, 10% βιταμίνη Α και 31% βιταμίνη D.
1 φλιτζάνι αγελαδινό γάλα περιέχει: 149 θερμίδες, 8 γραμμάρια λιπαρά, 23% κορεσμένα λιπαρά οξέα, 28% ασβέστιο, 12 γραμμάρια σάκχαρα, 6% μαγνήσιο, 9% κάλιο, 0% βιταμίνη C, 8 γραμμάρια πρωτεΐνης, 4% αλάτι, 18% βιταμίνη Β12, 3% φυλλικό οξύ, 8% βιταμίνη Α και 31% βιταμίνη D.
Συνεπώς, το είδος του γάλακτος που θα επιλέξει κάποιος εξαρτάται αποκλειστικά από την προτίμησή του στη γεύση, στην οποία υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ του κατσικίσιου και του αγελαδινού.
*Τα παραπάνω είναι από τη βάση δεδομένων του USDANutritionalDatabase
