Οι συγκρούσεις των παιδιών και ο ρόλος των γονιών
Η συχνή επικοινωνία συνήθως ενέχει και ένα συγκρουσιακό κομμάτι, το οποίο εάν δεν λυθεί μπορεί να οδηγήσει στη διακοπή της αλληλεπίδρασης. Στην πραγματικότητα οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις που προκύπτουν, αποτελούν μέρος της φυσιολογικής λειτουργίας μιας σχέσης και είναι αδύνατον να αποφευχθούν γιατί οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές ανάγκες σε διαφορετικές στιγμές.
Όσον αφορά τις παιδικές σχέσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι αδελφικές, οι μη ρεαλιστικές προσδοκίες των παιδιών από τους φίλους τους – όπως το να πιστεύουν ότι οι φίλοι δεν μπορούν ποτέ να τα απογοητεύσουν, ή ότι πρέπει να είναι αποκλειστικά δικοί τους φίλοι – προκαλούν προβλήματα στις φιλίες.
Με το να επέμβουν οι γονείς πιθανόν να μειώνονται οι ευκαιρίες που δίνονται στο παιδί να τα βγάλει πέρα μόνο του και να μάθει από αυτό. Αναλυτικότερα, οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις, ενισχύουν τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων που πρέπει να διαθέτει το παιδί, όπως:
- την ικανότητα να ρυθμίζει τα προσωπικά του συναισθήματα, αντιμετωπίζοντας τη ματαίωση ή αναβάλλοντας την άμεση ικανοποίηση και το απότομο ξέσπασμα,
- την ανάπτυξη της ενσυναίσθησης, δηλαδή την δυνατότητα κατανόησης της διαφορετικής οπτικής γωνίας του άλλου,
- τη δυνατότητα υπεράσπισης των προσωπικών του δικαιωμάτων.
Το ότι είναι βέλτιστο οι γονείς να επιτρέπουν στα παιδιά, όσο είναι εφικτό, να λύνουν μόνα τα θέματά τους, δεν σημαίνει ότι δεν παίζουν ρόλο και σε αυτό. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί βλέπει τους γονείς του να διαφωνούν πολιτισμένα, θα μάθει να υποστηρίζει τη γνώμη του και να επιλύει τις συγκρούσεις δημιουργικά.
Χρειάζεται, επίσης, προσοχή στα παρακάτω:
- Αφήστε το να εκφράζει τα συναισθήματά του.
- Μην ενδίδετε στο παιδί που το παίζει θύμα. Πρέπει να μάθει πώς να υψώνει το ανάστημά του.
- Μην εμπνέετε τον ανταγωνισμό του, π.χ. προτιμήστε τα παιχνίδια συνεργασίας. Δείξτε του ότι παίζουμε για να διασκεδάσουμε, όχι για να κερδίσουμε. Βεβαιωθείτε ότι ακολουθεί τους κανόνες των παιχνιδιών, ώστε να μάθει να πειθαρχεί και να χάνει με αξιοπρέπεια. Μην το αφήνετε να σας κερδίζει αλλά να παίζετε παιχνίδια ανάλογα της ηλικίας του στα οποία θα είναι δυνατόν να σας νικήσει.
- Αν το παιδί τσακώνεται λόγω κτητικότητας, φροντίστε να είναι περισσότερο σε ουδέτερο έδαφος όταν παίζει και φύγετε πριν κουραστεί. Μην το πιέζετε να παίζει με παιδιά που δεν ταιριάζει και να δώσει κάτι που δεν θέλει να μοιραστεί. Μπορείτε, όταν δείτε ότι είναι έτοιμο, να κανονίζετε πριν έρθουν οι επισκέπτες ποια παιχνίδια θα είναι διαθέσιμα. Διδάξτε το με θετική ενίσχυση (δηλαδή επιβραβεύοντας) και παίζοντας, την έννοια του συμβιβασμού και του ‘μοιράζομαι’.
-
Αφήστε το να αναλαμβάνει τις ευθύνες του (π.χ. στερούμαι για κάτι ξένο που χάλασα). - Σε κάποιες εξαιρέσεις είναι αναμενόμενο να επέμβετε. Π.χ. όταν το παιδί αδυνατεί να λύσει το πρόβλημα, όπου πρέπει να ξέρει ότι χρειάζεται να ζητήσει τη βοήθειά σας και όταν χρησιμοποιούν ανεπίτρεπτες συμπεριφορές, όπως σωματική βία.
- Αν χρειαστεί να επέμβετε, προσέξτε να μη δώσετε μεγαλύτερη βαρύτητα στον καβγά από τα παιδιά που θα τον βαριόντουσαν γρήγορα σε σχέση με το παιχνίδι. Ζητήστε τους να προτείνουν τα ίδια λύσεις. Μπορείτε να τους δώσετε κάτι άλλο να ασχοληθούν έναντι του ‘μήλου της έριδος’. Προσέξτε να είστε αντικειμενικοί, προσπαθώντας να μην αδικήσετε κανέναν.
- Αν το παιδί σας παραπονιέται διαρκώς για τους φίλους του και διαφωνεί μαζί τους, σκεφτείτε τι μήνυμα θέλει να σας δώσει. Ίσως να αντιδρά στην υπερπροστατευτικότητα ή να μην έχει κατάλληλα πρότυπα φιλίας. Ακόμα και αν έχει αποκλειστεί από τους φίλους του, προσπαθήστε να κατανοήσετε τη θέση του.
Το σημείο-κλειδί είναι να αποφύγετε τις παρεμβάσεις, τις συγκρίσεις με άλλους και τις σκέψεις με γνώμονα το ‘τι θα πουν οι άλλοι’. Σεβαστείτε το παιδί σας ως το ξεχωριστό άτομο που είναι και το μοναδικό άτομο που θα γίνει!
Ο θυμός από τον οποίο πηγάζουν οι συγκρούσεις ωφέλιμο είναι να αναλυθεί με βάση τις προβολές: πιθανόν να μας εξοργίζει κάποιο στοιχείο στον άλλον επειδή δεν έχουμε αποδεχθεί κάτι σχετικό στον εαυτό μας. Μια θετικότερη προσέγγιση είναι ότι αν οι συγκρούσεις αντιμετωπιστούν με επιτυχία, αποτελούν μια ευκαιρία για να κατανοήσει ο ένας τις ανάγκες του άλλου και να βρουν νέους τρόπους να συνυπάρχουν αρμονικά. Η αποτελεσματική επίλυση των διαφωνιών είναι ένα ισχυρό εφόδιο για το μέλλον τους και ίσως είναι από τα δυσκολότερα επιτεύγματα για εμάς και κατ’ επέκταση για παιδιά μας.
