Τα online καταστήματα έχουν μπει για τα καλά στις ζωές των καταναλωτών ανά τον κόσμο. Ebay™, Amazon™, Order.ru™, Skroutz™, e-shop.gr™ …
Οι ηλεκτρονικές αγορές στην εποχή της πανδημίας
Εσείς ακολουθείτε το e-shopping κατά τη διάρκεια της καραντίνας; Τι πρέπει να προσέχουμε περισσότερο όταν κάνουμε τις αγορές μας διαδικτυακά;
Η περίοδος εγκλεισμού στο σπίτι συνεχίζεται. Πολλοί από εμάς εργαζόμαστε εξ αποστάσεως, άλλοι ακολουθούμε το προηγούμενο πρόγραμμα εργασίας και πηγαίνουμε κανονικά στις δουλειές μας. Βέβαια, υπάρχει και η κατηγορία των ελεύθερων επαγγελματιών, όπως οι ιδιοκτήτες καταστημάτων και επιχειρήσεων, που είναι απαραίτητο μέχρι νεωτέρας να σταματήσουν την εργασία τους και να παραμείνουν στο σπίτι ακολουθώντας τα κυβερνητικά μέτρα.
Ο λόγος που αναφέρομαι σε αυτές τις τρεις κατηγορίες κατά κύριο λόγο είναι γιατί θέλω να εστιάσω στη σχέση τους με το σημερινό μας θέμα. Οι ηλεκτρονικές αγορές σε αυτές τις πρωτόγνωρες συνθήκες αποτελούν ένα ζήτημα αρκετά αμφιλεγόμενο. Το τελευταίο χρονικό διάστημα επικρατεί παγκόσμια οικονομική ύφεση και αστάθεια λόγω της πανδημίας του Covid-19. Η πλειονότητα των πολιτών σε παγκόσμιο επίπεδο προνοεί και έχει ως προτεραιότητά της την προμήθεια ειδών πρώτης ανάγκης, που σημαίνει ότι δίνουν περισσότερη έμφαση στην εξασφάλιση προϊόντων φαρμακείου και σούπερ μάρκετ, ακόμη και με διαδικτυακό τρόπο, που θεωρείται πιο γρήγορος, άμεσος και ασφαλής, ειδικά όταν κάνουμε λόγο για ανθρώπους οι οποίοι ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες και φοβούνται αρκετά για το ρίσκο του να πηγαίνουν οι ίδιοι για τα απαραίτητα προϊόντα. Χαρακτήρισα προηγουμένως «αμφιλεγόμενο» το συγκεκριμένο ζήτημα, καθώς είναι πολύ σημαντικό να κινείται η οικονομία και να συνεχιστεί η ρευστότητα στις αγορές. Πώς όμως θα συνυπάρξει η κυριαρχία του Covid-19 με την οικονομική ρευστότητα;
Ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα είναι το εξής: Τι συμβαίνει στις ηλεκτρονικές αγορές προϊόντων όπως ρούχα, παπούτσια, καλλυντικά και παρεμφερή είδη κατά τη διάρκεια της καραντίνας; Πρόσφατα έκανα κάποιες συζητήσεις με γνωστούς και φίλους και οι περισσότεροι συμφώνησαν ότι, ειδικά στις αγορές των συγκεκριμένων προϊόντων, χρειάζεται προσοχή, έρευνα και μέτρο. Ακόμη και άτομα που μέχρι την εμφάνιση του κορωνοϊού έκαναν αρκετές έως υπερβολικές αγορές, ακόμη και διαδικτυακά, τώρα εστιάζουν στα απαραίτητα και θα προσέξουν για την επιλογή αγοράς κάποιου άλλου προϊόντος.
Μπήκα στη διαδικασία να κάνω μια γρήγορη έρευνα σε ιστοσελίδες καταστημάτων ρουχισμού και υποδημάτων στην Ελλάδα και είδα ότι έχουν γίνει προσπάθειες το τελευταίο χρονικό διάστημα για να διευκολύνουν τους πελάτες. Πολλές από αυτές τις επιχειρήσεις έχουν προσφορές και εκπτώσεις -50%, άλλες διατίθενται να αποστείλουν δωρεάν σε όλη την Ελλάδα τα εμπορεύματά τους και άλλες κάνουν δωρεάν αποστολή αν η αγορά προϊόντων υπερβαίνει ένα συγκεκριμένο ποσό που δεν είναι υψηλό, όπως 20 ευρώ.
Τι δείχνουν τα στοιχεία των τελευταίων εβδομάδων για τις ηλεκτρονικές αγορές;
Διάβασα πρόσφατα τα στοιχεία έρευνας του Ελληνικού Συνδέσμου Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GR.EC.A), η οποία μετράει την ανταπόκριση του κόσμου στα ηλεκτρονικά καταστήματα. Τα αποτελέσματα της έρευνας επικεντρώνονται στις επιπτώσεις της πανδημίας του Covid-19 στο ηλεκτρονικό εμπόριο. Η έρευνα εκτελέστηκε από 18/03 μέχρι 21/03 μέσα από μία συγκεκριμένη πλατφόρμα και σε αυτήν συμμετείχαν 307 ελληνικές επιχειρήσεις ηλεκτρονικών καταστημάτων, καθώς και μέλη του συγκεκριμένου συνδέσμου, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση.
Τα αποτελέσματα ήταν τα εξής: «Το 92% των ερωτηθέντων ανέφεραν ότι οι τρέχουσες συνέπειες της πανδημίας έχουν ήδη επηρεάσει τις επιχειρήσεις, ενώ οι κλάδοι που φαίνεται να πλήττονται περισσότερο είναι αυτοί των ειδών μόδας, αθλητικών, κοσμημάτων, ειδών σπιτιού, λευκών συσκευών. Μάλιστα το 74% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι λαμβάνουν σημαντικά λιγότερες παραγγελίες σε σχέση με πριν».
Στη συνέχεια, με διαγράμματα και στατιστικά ποσοστά, παρουσιάζονται με μεγαλύτερη ανάλυση και ακρίβεια τα ερευνητικά αποτελέσματα. Συγκεκριμένα, η έρευνα έδειξε ότι τα είδη καταστημάτων που έχουν «πέσει» και δεν είναι ευνοημένα από ηλεκτρονικές αγορές αφορούν τους κλάδους της μόδας, των αθλητικών ειδών, των κοσμημάτων, των ειδών σπιτιού και των λευκών συσκευών. Αντιθέτων, οι επιχειρηματικοί τομείς που είναι πιο ευνοημένοι από τις ηλεκτρονικές αγορές είναι τα τρόφιμα/σούπερ μάρκετ, τα φαρμακεία και τα παιχνίδια/βιβλία.
Παρατηρούμε, λοιπόν, και χειροπιαστά πλέον, με αποδείξεις και αριθμούς, ότι η πανδημία επηρεάζει άμεσα την ελληνική διαδικτυακή αγορά. Η πλειονότητα των ελλήνων πολιτών εστιάζει στα είδη πρώτης ανάγκης, ενδιαφέρεται για την ασφάλεια και την πρακτικότητα της επιβίωσης. Ακόμη, παρατηρούμε ότι οι ελληνικές οικογένειες στη διάρκεια του εγκλεισμού ενδιαφέρονται για τις ενασχολήσεις και τις δραστηριότητες των παιδιών, αλλά και των ίδιων των γονέων.
Ένα ακόμη στοιχείο, το οποίο μου κέντρισε την προσοχή στη συγκεκριμένη έρευνα, είναι ότι το 42% αφορά σε καθυστερήσεις παράδοσης ή διακοπή προμηθειών. Επίσης, το 31% αφορά σε καθυστερήσεις σε σχέση με τους χρόνους παράδοσης των παραγγελιών. Και σε αυτό το σημείο θέλω να αναφέρουμε κάποια πράγματα, τα οποία είναι απαραίτητο να προσέχουμε, εάν επιθυμούμε οπωσδήποτε να αγοράσουμε κάτι ηλεκτρονικά αυτές τις ημέρες.
Είμαστε προσεκτικοί και «φιλτράρουμε» κριτικά πριν αγοράσουμε διαδικτυακά
Στέκομαι στο σημείο που αναφέραμε προηγουμένως για τις καθυστερήσεις των παραγγελιών και το συνδέω άμεσα με ένα πρόσφατο άρθρο που διάβασα. Ομολογώ ότι είμαι προβληματισμένη και εφιστώ την προσοχή.
Το τελευταίο, λοιπόν, χρονικό διάστημα ο αριθμός των καταγγελιών από την μεριά των καταναλωτών που έχουν φτάσει στον Συνήγορο του Καταναλωτή είναι τεράστιος. Συγκεκριμένα, οι καταγγελίες αφορούν κυρίως τη «μη προσήκουσα εκτέλεση των παραγγελιών τους από ηλεκτρονικά καταστήματα, τα οποία διαθέτουν προς πώληση τα προϊόντα τους σε ιδιαίτερα προνομιακές τιμές σε σχέση με τον ανταγωνισμό, προσελκύοντας μεγάλο αριθμό ενδιαφερόμενων πελατών, όπως συμβαίνει με τα αποκαλούμενα ‘προϊόντα-κράχτες’». (Πηγή: skai.gr)
Τα ηλεκτρονικά αυτά καταστήματα καθυστερούν την παράδοση των προϊόντων που έχουν παραγγείλει οι καταναλωτές, έπειτα μεταθέτουν για μελλοντικές ημερομηνίες την παράδοση και, εν τέλει, δεν τηρούν τις αντίστοιχες δεσμεύσεις και ενημερώσεις προς τους καταναλωτές τους αναφορικά με την επιστροφή των χρημάτων τους και την εξέλιξη της αγοράς τους.
O Συνήγορος του Καταναλωτή εφιστά την προσοχή για την προστασία των καταναλωτών στις ηλεκτρονικές αγορές τους με τις εξής συστάσεις:
- Να προτιμούν οι καταναλωτές την πραγματοποίηση αγορών από αξιόπιστα και γνωστά ηλεκτρονικά καταστήματα. Σημαντική ένδειξη αξιοπιστίας είναι η μακρόχρονη λειτουργία των καταστημάτων στην αγορά και η ύπαρξη φυσικής έδρας τους. Να ελέγχουν πάντοτε τις βασικές πληροφορίες που παρέχονται για το ηλεκτρονικό κατάστημα από τον ιστότοπό του. Να αναζητούν, ειδικότερα, την επωνυμία της εταιρείας και τα πλήρη στοιχεία επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της ταχυδρομικής διεύθυνσης. Η ύπαρξη μόνο ηλεκτρονικής διεύθυνσης (e-mail) και κινητού τηλεφώνου δεν αρκεί και αποτελεί, μάλιστα, ένδειξη απάτης.
- Να ελέγχουν οπωσδήποτε πριν από την πληρωμή ότι ο ιστότοπος παρέχει ασφαλή σύνδεση για τη μετάδοση ευαίσθητων δεδομένων, όπως στοιχεία πιστωτικών καρτών. Να βεβαιώνονται ότι το σύμβολο ασφαλούς μετάδοσης δεδομένων εμφανίζεται στο πεδίο «διεύθυνση» του προγράμματος περιήγησης (browser) με τη μορφή HTTPS. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζουν ότι το ηλεκτρονικό κατάστημα διαθέτει SSL (Secure Sockets Layer), δηλαδή πρωτόκολλο ασφαλούς μετάδοσης ευαίσθητων δεδομένων στο Διαδίκτυο, ειδικά για αγορές με πιστωτικές-χρεωστικές κάρτες και paypal.
- Να εντοπίζουν στο Διαδίκτυο τυχόν σχόλια, εμπειρίες ή συστάσεις άλλων καταναλωτών που έχουν ήδη συναλλαγεί με το κατάστημα. Αυτό γίνεται εύκολα, πληκτρολογώντας το όνομα της εταιρείας ή του ηλεκτρονικού καταστήματος σε μία μηχανή αναζήτησης. Να προσεγγίζουν τις συστάσεις με κριτικό μάτι, διότι μπορεί να είναι παραπλανητικές ή κατασκευασμένες.
- Τα αναγνωρισμένα ηλεκτρονικά καταστήματα έχουν στον ιστότοπό τους σήματα εμπιστοσύνης των ενώσεων ηλεκτρονικού εμπορίου και των οργανισμών που διαθέτουν πιστοποιητικά ασφαλείας και απορρήτου προσωπικών δεδομένων. Αυτό δείχνει ότι η εταιρεία είναι αξιόπιστη και ότι τηρεί τους βασικούς κανόνες στις ηλεκτρονικές συναλλαγές, οπότε ο καταναλωτής μπορεί να αγοράσει από αυτήν με ασφάλεια.
- Να αποφεύγουν την πραγματοποίηση αγορών από ηλεκτρονικά καταστήματα που απαιτούν αποκλειστικά προείσπραξη του τιμήματος των αγαθών μέσω πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας, paypal ή τραπεζικού εμβάσματος και δεν διαθέτουν την αντικαταβολή ή την ηλεκτρονική πληρωμή τη στιγμή της παράδοσης του προϊόντος ως εναλλακτικούς τρόπους πληρωμής.
- Να μην πείθονται από τις υπερβολικά δελεαστικές τιμές των προϊόντων σε σχέση με τον ανταγωνισμό ή, εν πάση περιπτώσει, αυτό να μην είναι το μοναδικό κριτήριο για την πραγματοποίηση των αγορών τους.
- Επί σοβαρών ενδείξεων προβληματικής συναλλαγής, να προβαίνουν άμεσα σε αμφισβήτηση προς τα τραπεζικά τους ιδρύματα, εφόσον η εξόφληση των αγαθών έχει γίνει μέσω κάρτας (χρεωστικής ή πιστωτικής), και, αντίστοιχα, προς τους οργανισμούς διενέργειας ηλεκτρονικών πληρωμών (πχ. paypal).
- Θα πρέπει, τέλος, οι καταναλωτές να λαμβάνουν επιβεβαίωση της παραγγελίας, την οποία να φυλάσσουν μαζί με κάθε άλλο έγγραφο που σχετίζεται με αυτή. Αν χρειάζεται να επικοινωνήσουν με τον έμπορο, να προτιμούν το ηλεκτρονικό μήνυμα. Με αυτό τον τρόπο, σε περίπτωση προβλήματος, θα έχουν στη διάθεσή τους αποδείξεις της επικοινωνίας τους, καθώς και όλες τις λεπτομέρειες της συναλλαγής που έχουν συμφωνηθεί.
(Πηγή: Συνήγορος του Καταναλωτή)
