Η διαχρονικότητα της ροκ μουσικής είναι αδιαμφισβήτητη και οι εμβληματικοί πρεσβευτές της, τα μουσικά κομμάτια που θεωρούνται κλασικά πλέον, συγκινούν …
Ο ψυχεδελισμός/psychedelism στην τέχνη των ’60s
Το ψυχεδελικό κίνημα στην Αμερική έδωσε το έναυσμα για μια πιο απελευθερωμένη συνείδηση και υπήρξε κινητήρια δύναμη για ανθρωπιστικά κινήματα. Οι επιδράσεις του στην τέχνη άφησαν τα αποτυπώματά του στο χρόνο, επηρεάζοντας μέχρι σήμερα πολλούς καλλιτεχνικούς χώρους.
Το ψυχεδελικό κίνημα κάνει την εμφάνισή του στα μέσα της δεκαετίας του 1960 στην Αμερική. Η επίδρασή του, αν και υπήρξε καθοριστική για τη μουσική, επεκτάθηκε και σε άλλες σφαίρες της κοινωνικής ζωής. Διαμόρφωσε μια λαϊκή κουλτούρα με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Το στυλ ντυσίματος με έντονα χρώματα και μοτίβα που στροβιλίζονται, η ζωγραφική, η φωτογραφία, η γλώσσα και ο τρόπος επικοινωνίας, η λογοτεχνία και η φιλοσοφία επηρεάστηκε από τον ψυχεδελισμό.
Η προέλευση της λέξης «ψυχεδελισμός»
Η λέξη «ψυχεδελισμός» επινοήθηκε για πρώτη φορά το 1957 από τον Βρετανό ψυχίατρο Osmond Humphrey. Ο όρος αυτός δημιουργήθηκε από την αρχαία ελληνική λέξη «ψυχή», που σημαίνει μυαλό και τη λέξη «δήλος» που σημαίνει εκδηλώνω ή αφυπνίζω: «ξυπνάω το μυαλό». Άρα με τον όρο ψυχεδελισμό εννοούμε «εκδηλώνω το μυαλό». Η εκδήλωση αυτή πραγματώνεται μέσω της τέχνης (με ή χωρίς χρήση ουσιών) και των ναρκωτικών. Η ψυχεδελική τέχνη σχετίστηκε με τα παραισθησιογόνα ναρκωτικά, ειδικά του LSD. Αυτού του είδους τα φάρμακα έχουν ως αποτέλεσμα τις παραισθήσεις, τη διαστρέβλωση της αντίληψης και της κρίσης.
Γιατί οι Αμερικανοί της δεκαετίας του 1960 αναζήτησαν αυτόν τον τρόπο για να ξεφύγουν από την πραγματικότητα;
Η λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1945 σημαδεύτηκε από την μεταπολεμική οικονομική άνοδο στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Η οικονομική ανάπτυξη επέφερε και ένα μεγάλο ποσοστό γεννήσεων παιδιών, το λεγόμενο «baby boom». Από το 1945 έως το 1957 στην Αμερική γεννήθηκαν 76 εκατομμύρια μωρά. Στα μέσα της δεκαετίας του ‘60 τα παιδιά αυτά βρίσκονται στην πρώιμη περίοδο της ενηλικίωσης. Η νέα αυτή γενιά έρχεται σε ρήξη με το κοινωνικοπολιτικό καθεστώς με τον δικό της αντισυμβατικό τρόπο. Ένα καθεστώς που εδραίωσε τον υλισμό και τον πλουτισμό.
Αυτή η νεολαία στα μέσα του ‘60 δημιούργησε το ψυχεδελικό κίνημα. Ως άτομα με νεανικό και προοδευτικό αέρα αμφισβήτησαν τον συντηρητισμό και έδρασαν με κύριους άξονες την δημιουργία μιας κοινωνίας που θα χωράει όλους τους ανθρώπους χωρίς διαχωρισμούς και διακρίσεις. Ύμνησαν την ειρήνη, την ελευθερία και διεκδίκησαν τα ανθρώπινα δικαιώματα, ενώ έδωσαν ώθηση και για τη δημιουργία και άλλων κινημάτων (για την απελευθέρωση των μαύρων και του φεμινισμού).
Η Αμερική κατά τις δεκαετίες του ‘60 και ‘70 ήρθε αντιμέτωπη με πολλά αμφιλεγόμενα ζητήματα σε διάφορους τομείς, όπως η πολιτική, η δικαιοσύνη, η ειρήνη (πόλεμος στο Βιετνάμ), το περιβάλλον, η χειραφέτηση και απελευθέρωση του ανθρώπου από προκαταλήψεις και στερεότυπα. Στην Αμερική του σκληρού πολέμου στο Βιετνάμ και του κινήματος των φυλετικών δικαιωμάτων με ηγέτη τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, αρκετοί νέοι για να αποδράσουν και αντιδράσουν από τον πραγματικό κόσμο, δοκίμασαν να αναζητήσουν έναν άλλο κόσμο. Ένα κόσμο που έπλασαν μέσω των ψυχεδελικών ναρκωτικών και τις πνευματικές εμπειρίες του ανατολικού μυστικισμού.
Αυτή η ενασχόληση βρήκε πρόσφορο έδαφος και στη μουσική. Στενά συνδεδεμένο με την ψυχεδελική μουσική ήταν και το κίνημα των hippies. Εκτός από τη ροκ ο ψυχεδελισμός εκφράστηκε και σε άλλα είδη μουσικής, όπως το progressive rock, heavy metal και τα ψυχεδελικά είδη ηλεκτρονικής μουσικής (acid house, new rave).
Συγκροτήματα όπως The Beatles, the Doors, The Pink Floyd and the Rolling Stones είναι χαρακτηριστικά για τους ψυχεδελικούς δίσκους που κυκλοφόρησαν εκείνη την περίοδο. Στη Βρετανία, οι Pink Floyd ήδη από το 1965 ανέπτυξαν τις ιδέες τους πάνω στο ψυχεδελικό ρόκ σε» underground» σκηνές. Ακολούθησαν, τέλος, και άλλες χώρες του κόσμου, όπου διαδόθηκε αυτό το είδος μουσικής.
