Ο έρωτας ισοδυναμεί με ψυχασθένεια

Ο έρωτας είναι μια τρέλα, ένα είδος μανίας που συνοδεύεται από έμμονες ιδέες και μια στάλα παράνοιας. Ο ερωτευμένος ζει ταυτόχρονα την κόλαση και τον παράδεισο. Η διάθεσή του έχει έντονες μεταπτώσεις ανάμεσα στην ευφορία και τη μαύρη κατάθλιψη.

Ο έρωτας είναι μια υπέροχη εμπειρία, αλλά μπορεί να γίνει και μια εξαιρετικά οδυνηρή διαδικασία, αν δεν υπάρχει ανταπόκριση ή αν το εκλεκτό πρόσωπο θελήσει να διακόψει τη σχέση. «Το αίμα κοχλάζει και η καρδιά χτυπάει δυνατά. Κάθε σκέψη στρέφεται γύρω από ένα μοναδικό πρόσωπο, που – φυσικά – είναι το πιο όμορφο και ελκυστικό άτομο σ’ όλον τον πλανήτη. Ο ερωτευμένος δεν ζητάει τίποτε άλλο από το να βρίσκεται κοντά σ’ αυτό το ξεχωριστό πλάσμα κάθε στιγμή, όσο πιο πολύ γίνεται. Όταν το αποχωρίζεται, βιώνει μια βαθιά αίσθηση απώλειας και ο χωρισμός τον βυθίζει σε μια κατάμαυρη διάθεση που αγγίζει τα όρια της κατάθλιψης.

Το πάθος όμως δε διαρκεί αιώνια. Υποχωρεί σιγά, σιγά, και όταν ο ερωτοχτυπημένος «συνέρχεται» από την κατάσταση αυτή, που θυμίζει ψυχασθένεια, τα θυελλώδη συναισθήματα κατά κανόνα δίνουν τη θέση τους σε μια βαθύτερη αίσθηση ενότητας – το μονιμότερο συναίσθημα της αγάπης. Τα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι οι δύο αυτές καταστάσεις δεν έχουν ιδιαίτερη σχέση μεταξύ τους όσον αφορά την εγκεφαλική χημεία και τις ορμόνες. Μάλιστα, μια πρώτη διαφορά μετριέται σχετικά εύκολα, με μια απλή εξέταση αίματος.

Επιπλέον, οι έρευνες δείχνουν ότι ο έρωτας και η αγάπη πηγάζουν από εντελώς διαφορετικά σημεία του εγκεφάλου. Μια παλιά παροιμία λέει: «αν δεν μπορείς να έχεις αυτόν/ην που αγαπάς, αγάπα αυτόν/ην που έχεις». Οι επιστήμονες απέδειξαν ότι πράγματι μαθαίνουμε να αγαπάμε. Γιατί οι ορμόνες μας μπορούν -με λίγη τύχη και με την πάροδο του χρόνου – να μεταμορφώσουν σε ποθητό πρίγκιπα αυτόν που στα μάτια μας αρχικά φαινόταν βάτραχος.

Ο έρωτας θυμίζει γιο-γιο, σε πάει πάνω και κάτω

Ο ερωτευμένος ζει ταυτόχρονα την κόλαση και τον παράδεισο, και δύσκολα συγκεντρώνεται σε πράγματα ασήμαντα, όπως οι πρακτικές ανάγκες και οι καθημερινές υποχρεώσεις. Η διάθεσή του έχει έντονες μεταπτώσεις ανάμεσα στην ευφορία και τη μαύρη κατάθλιψη. Από πολλές απόψεις ο έρωτας είναι πάνω απ’ όλα μια τρέλα, ένα είδος μανίας που συνοδεύεται από έμμονες ιδέες και μια στάλα παράνοιας. Αν δεν ξέραμε τι συμβαίνει, θα λέγαμε ότι ο ερωτευμένος πάσχει από ήπια εγκεφαλική βλάβη.

Πράγματι, υπάρχουν τόσες ομοιότητες μεταξύ του έρωτα και του ψυχαναγκασμού, ο οποίος λέγεται και ιδεοληπτική – καταναγκαστική νόσος (OCO), που η ψυχίατρος Donatella Marazziti, του Πανεπιστημίου της Πίζας στην Ιταλία, διερεύνησε το ενδεχόμενο οι δύο καταστάσεις να έχουν κοινή προέλευση. Ο ιδεοληπτικός υποφέρει από έμμονες ιδέες -για παράδειγμα, ότι δεν πρέπει να λερωθεί ή να αρρωστήσει – και στη χειρότερη περίπτωση οι ψυχαναγκαστικές σκέψεις μπορεί να τον οδηγήσουν σε κάποιας μορφής αναπηρία. Οι γιατροί γνωρίζουν ότι στο αίμα των ασθενών με OCO η ορμόνη σεροτονίνη βρίσκεται συχνά σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με τα υγιή άτομα.

Η Marazziti ανακάλυψε ότι το ίδιο ισχύει για τους φρεσκοερωτευμένους, στους οποίους το ποσοστό σεροτονίνης είναι μέχρι και 40% χαμηλότερο από το φυσιολογικό – πράγμα παροδικό, όπως αποδείχτηκε από το πείραμα. Τα επίπεδα της ορμόνης αυξάνονται και πάλι, μόλις καταλαγιάσει η θύελλα του πάθους. Σε κανονικές συνθήκες, τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης θα σήμαιναν πολύ απλά ότι το άτομο πάσχει από κατάθλιψη. Και ο ερωτευμένος όμως διατρέχει τον κίνδυνο να πέσει σε μελαγχολία. Στην περίπτωσή του, ωστόσο, η ελλειψη σεροτονίνης έχει έναν σκοπό: αυξάνει το παθιασμένο ενδιαφέρον του για το εκλεκτό πρόσωπο «της καρδιάς» του.

Ο εγκέφαλος επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις και καταστρώνει σχέδια για να κερδίσει το αγαπημένο πρόσωπο – και αυτός ακριβώς είναι ο βασικός στόχος του έρωτα. Μια από τις θετικές «παρενέργειες» του έρωτα είναι η ευφορία που μας πιάνει κατά καιρούς. Η ευφορία αυτή οφείλεται στο ότι ο εγκέφαλος διπλασιάζει σχεδόν την παραγωγή ενός νευροδιαβιβαστή που λέγεται φαινυλαιθυλαμίνη (ΡΕΑ). Η ουσία μοιάζει χημικά με την αμφεταμίνη και επιδρά κι αυτή ως διεγερτικό της διάθεσης. Θεωρείται, ακόμα, ότι η φαινυλαιθυλαμίνη ευθύνεται για το πασίγνωστο «φούντωμα», το κοκκίνισμα των ερωτευμένων. Η ουσία αποτελεί επίσης βασικό συστατικό πολλών παραισθησιογόνων ουσιών, καθώς και της σοκολάτας. Για να φτάσει όμως κανείς σε επίπεδα μέθης ανάλογα με αυτά του έρωτα τρώγοντας σοκολάτες, θα πρέπει να είναι πολύ μεγάλος γλυκατζής, αφού θα χρειαστεί να κατεβάσει 15 ολόκληρα κιλά. Τόσο η σεροτονίνη όσο και η φαινυλαιθυλαµίνη είναι νευροδιαβιβαστές – δηλαδή ουσίες που µεταφέρουν ερεθίσµατα µεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Συντάκτης: Έλλη Βασιλείου,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.