Νίκος Πορτοκάλογλου: Ο μελωδικός ροκάς της μουσικής μας
Μέσα στο ρεύμα των τραγουδοποιών που γέννησε η μουσική δημιουργία του Διονύση Σαββόπουλου, στους πιο σημαντικούς εντάσσεται και ο Νίκος Πορτοκάλογλου. Είναι ένας αυτοδίδακτος, απολύτως απελευθερωμένος και ακομπλεξάριστος καλλιτέχνης που συνδυάζει μοναδικά τις ξένες δυτικές επιρροές του από την ποπ, ροκ, soul μουσική με τους ελληνικούς και ανατολίτικους ήχους. Έχει μεγάλη αγάπη από τον νεανικό κοινό, τόσο λόγω της σύγχρονης μουσικής του, όσο και λόγω της χαλαρής ιδιοσυγκρασίας του.
Η πρώτη επαφή
Ο Νίκος Πορτοκάλογλου γεννήθηκε στο Βόλο στις 30 Δεκεμβρίου 1957. Όταν ήταν σε ηλικία 4 χρόνων, η οικογένειά του μετακομίζει στην Αθήνα και μεγαλώνει σε μια γειτονιά της Νέας Σμύρνης. Τα εφηβικά του ακούσματα είναι κυρίως ξένη μουσική. Στο γυμνάσιο αποκτά την πρώτη του κιθάρα. Στην προσπάθεια του να ανακαλύψει αυτό το γοητευτικό όργανο ξεσηκώνει ιδέες από ένα βιβλίο για την πρακτική εκμάθηση της κιθάρας και από βινύλλια της εποχής. Ο έρωτας ήταν παράφορος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει να ασχολείται με το ποδόσφαιρο και τη ζωγραφική που μέχρι τότε αγαπούσε πολύ.
Το 1978 πηγαίνει στις Βρυξέλλες με σκοπό να σπουδάσει στη Σχολή Καλών Τεχνών. Όμως, το μεράκι της ψυχής παντού και πάντοτε υπερισχύει. Σε μια σοφίτα έγραψε το πρώτο του τραγούδι, «Άσωτος Υιός» και ήδη σκεφτόταν πώς θα κάνει τα πρώτα επαγγελματικά βήματα στο καφενείο της δημιουργίας. Ήξερε πια πώς ο δρόμος του είναι να ζήσει στην Ελλάδα και να κάνει μουσική. Τον επόμενο χρόνο επέστρεψε στην Αθήνα και δημιούργησε μαζί με κάποιους παλιούς συμμαθητές του το συγκρότημα «Φατμέ». Ο Τάσος Φαληρέας ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πίστεψε στο γκρουπ και στη δυναμική των τραγουδιών του. Έγινε ο παραγωγός τους. Ξεκινούν ζωντανές εμφανίσεις σε μικρούς χώρους και το 1981 ηχογραφούν τα πρώτα τους τραγούδια.
Επιτυχίες του γκρουπ και η μετέπειτα πορεία
Μέχρι το 1989 το συγκρότημα σημειώνει σημαντική μουσική παρουσία με επιτυχίες, όπως «Ψέμματα», «Ρίσκο», «Καλοκαιράκι», ένα ελαφρό τραγούδι που θύμιζε σχολική εκδρομή και ο ίδιος το είδε σαν πρόκληση να το εντάξει στο δίσκο «Βγαίνουμε από το τούνελ», το 1986. Επιτυχημένη ήταν και η συμμετοχή της Χαρούλας Αλέξιου στο δίσκο, με την ερμηνεία της στο τραγούδι «Πες το κι έγινε».
Το 1990 ο Πορτοκάλογλου κυκλοφορεί το δίσκο «Φωνές», δίνοντας έτσι την εκκίνηση για τη δική του μοναχική πια μουσική βόλτα. Στα τραγούδια των δίσκων του γράφει στίχους και μουσική ο ίδιος με λιγοστές εξαιρέσεις, όπου συνεργάστηκε με το Γιώργο Ανδρέου και το Κώστα Λειβαδά. Δημιουργεί τραγούδια που γίνονται γρήγορα γνωστά στο ακροατήριο, μεταδίδοντας μια ενέργεια και μια ένταση, όπως «Τα καράβια μου καίω», «Σήκω ψυχή μου χόρεψε», «Όσο κρατά ένα φίλι». «Να με προσέχεις» και άλλα πολλά. Μέχρι τώρα έχει συνεργαστεί με την Ελευθερία Αρβανιτάκη, το Διονύση Σαββόπουλο, την Ελένη Βιτάλη, το Νίκο Ζιώγαλα και άλλους.
Η έμπνευση και η φαντασία του σκηνοθέτη Σωτήρη Γκόριτσα στις ταινίες «Βαλκανιζατέρ» και «Μπραζιλέρο», στάθηκε η αφορμή για το Νίκο Πορτοκάλογλου, ώστε να αποπειραθεί να γράψει στίχους και μουσική για τις ανάγκες του κινηματογράφου. Πρόκειται για μια απόπειρα που αναμφίβολα στέφθηκε με απρόσμενη, όπως ο ίδιος έχει πει, επιτυχία φέρνοντας στα χείλη πολλών φλογερών νέων τους στίχους «Βαλκανιζατέρ μ΄αναμμένο μοτέρ, με τα φώτα και τα λάδια καμμένα…» ή να φωνάζουν δυνατά με πάθος «Αχ θάλασσα μου σκοτεινή, θάλασσα αγριεμένη…». Τα τραγούδια του χρωματίζουν αρμονικά τις επιμέρους σκηνές ενώ αποδίδουν την ένταση και το ρυθμό που χρειάζεται. Δύο χρόνια αργότερα κυκλοφόρησε το δίσκο «Δίψα», με το ομώνυμο τραγούδι να αποτελεί μία από τις πιο δυνατές επιτυχίες του με ξεσηκωτικούς και πολύ πηγαίους στίχους με ουσία και ένταση στις λέξεις.
Πίσω από τους στίχους και μέσα στη μουσική
Ο Πορτοκάλογλου είναι δημιουργός πολύ σύγχρονος που πατάει όμως γερά στο παρελθόν, κι ας μην είναι φανερό με την πρώτη ματιά. Η μουσική επένδυση στα τραγούδια του ξεγελάει, γιατί η ηλεκτρική κιθάρα υπερισχύει και παραπέμπει κατευθείαν στο μοντέρνο, ίσως και ακόμα πιο προχωρημένο ήχο του σήμερα.
Στα περισσότερα τραγούδια του προσπαθεί να καταλήξει κάπου και να δώσει μια λύση. Στο δίσκο «Στροφή» είναι αξιοσημείωτο το πώς οι νότες είναι αυτές που οδηγούν τελικά στην ανάταση και στο φως και όχι οι στίχοι που είναι σκοτεινοί «…κι όπως πάλι τρέχεις πάνω στη στροφή/ ξέρω, δεν προσέχεις/ πόσα έχουν για πάντα κερδηθεί..». Η φωτεινή μουσική είναι αυτή που κάνει τον ακροατή να νιώθει μια ηρεμία στο τέλος παρά τα λόγια του κομματιού.
Συχνά στα τραγούδια χρησιμοποιεί αυτοβιογραφικές ιστορίες. Τα «Ψέμματα» τα εμπνεύστηκε από την προσωπική συναισθηματική κατάσταση που βιώνε τότε με την τωρινή του σύζυγο, Μαρίνα. Ήταν το κρυφό μπλέξιμο που συνέβαινε σε ζωές παράλληλες. Ο ίδιος έχει πει: «Όταν της έπαιξα το κομμάτι στο τηλέφωνο, κατέρρευσε.»
Ένας εφιάλτης ήταν η αφορμή για να γράψει το τραγούδι «Το παιδί». Έβλεπε στον ύπνο του αυτό ακριβώς που περιγράφει εδώ: «Το σπίτι μου πλημμύρισε κι η στάθμη ανεβαίνει/ τρέχω να σώσω ό,τι μπορώ/ μα το νερό με παίρνει…. το παιδί μου πνίγεται το παιδί μου, η ψυχή μου/ η πνοή μου,το παιδί μου/ Τ`ακούω απ`το κρεβάτι του/ φωνάζει τ’ όνομά μου..»
Έπαιζε το τζουρά και πάλευε κάτι να σκαρώσει, όταν ήρθε η κόρη του, κρατώντας κάτι στα κρυφά και του είπε: «Μπαμπά, κλείσε τα μάτια σου!». Έτσι, σκέφτηκε το ρεφρέν στο ομώνυμο τραγούδι, ενώ το υπόλοιπο κουπλέ βγήκε αβίαστα, χωρίς σκέψη. Το συγκινητικό είναι πώς 3 μέρες μετά την ηχογράφησή του, ο πατέρας του πέθανε. Ο ίδιος ένιωσε να τον αποχαιρετά μ’ αυτό το τραγούδι. Έχει πει : «Ο πατέρας μου ήταν από προσφυγική οικογένεια. Ανατρίχιασα, όταν συνειδητοποίησα τί έχω γράψει.. «Σαν μοναχός χωρίς το ράσο,/ σαν προσφυγάκι δίχως πάσο…κλείσε τα μάτια σου ν΄ αναστηθώ..».
Προσωπικότητα
Ο Πορτοκάλογλου είναι άνθρωπος επίμονος, χαλαρός αλλά δημιουργικός. Αφουγκράζεται εκατό τοις εκατό τις προσλαμβάνουσες της εποχής. Αγαπάει πολύ την ξένη μουσική, χωρίς όμως να βάζει στο περιθώριο την ελληνική του ταυτότητα και τα γνήσια λαϊκά ακούσματα που κουβαλάει στο γενετικό του κώδικα. Πιστεύει ότι είμαστε δεμένοι με αυτή τη μουσική και όταν προσπαθούμε να αποκοπούμε από αυτήν είναι σαν να θέλουμε να κρύψουμε ότι είμαστε από χωριό.
Έχει ένα δικό του προσωπικό ύφος και διατηρεί το αποτύπωμά του στο μουσικό πεντάγραμμο. Δίνει την αίσθηση του καινούργιου αλλά όχι του αφελούς καινούργιου.
Προσθέτει νέα στοιχεία και τα αφομοιώνει, χωρίς να τα βάζει ως ξένα σώματα πάνω στα τραγούδια του. Φέτος μ’ ένα διπλό cd με τον τίτλο «Ίσως», γιόρτασε τα 30 χρόνια δισκογραφίας του. Στο πρώτο cd περιλαμβάνονται κομμάτια από την πορεία του ως τώρα και στο άλλο 10 ολοκαίνουργια τραγούδια, με συνεργασίες με νέους συναδέλφους.
Είναι από τους τραγουδοποιούς που λειτουργούν κυρίως με το ένστικτο. Έχει πάθος για τη μουσική και αυτό είναι έκδηλο σε όλους του τις δισκογραφικές και ζωντανές εμφανίσεις. Είναι από τους λιγοστούς καλλιτέχνες που δίνει βήμα στα νέα παιδιά, προωθώντας και συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του καλού ελληνικού τραγουδιού.
Είναι παντρεμένος και από το γάμο του έχει αποκτήσει δύο παιδιά. Κάποτε σε τηλεοπτική συνέντευξη του δεν δίστασε να εξομολογηθεί πώς έχει βρεθεί στην …σκοτεινή πλευρά του δρόμου και έχει παλέψει στο μονοπάτι της κατάθλιψης. Αυτό παραμονεύει πάντα στα δύσκολα. Ο Νίκος Πορτοκάλογλου όμως, μας χαρίζει μια μουσική που λειτουργεί σαν πυξίδα με τη βελόνα της δείχνει πάντα προς μια κατεύθυνση, την ελπίδα και τη γλυκιά «εμμονή» να σώσουμε ό,τι δύναται να σωθεί από την καταιγίδα που ζούμε. «Από πείσμα και τρέλα θα ζω σε τούτη τη χώρα, ώσπου να βρω νερό, γιατί ανήκω εδώ…»
