Σχετική έρευνα συμπεραίνει ότι η χρόνια έλλειψη ύπνου είναι αιτία υπερδραστηριότητας του μηχανισμού αυτοκάθαρσης του εγκεφάλου, οδηγώντας τον έτσι στην …
Νέες έρευνες καταδεικνύουν τι προκαλεί η έλλειψη ύπνου στον εγκέφαλο και τις γνωστικές λειτουργίες
Έρευνες έχουν επανειλημμένα συμπεράνει ότι η στέρηση του ύπνου είναι από τα χειρότερα πράγματα που κάποιος μπορεί να κάνει στον εαυτό του. Ίσως το σώμα να μην έχει τόσο μεγάλη ανάγκη από ύπνο όσο την έχει ο εγκέφαλός μας:
Η στέρηση ύπνου έχει πλέον πάψει να θεωρείται έμβλημα παραγωγικότητας ή επιτυχίας. Έρευνες έχουν επανειλημμένα συμπεράνει ότι η στέρηση του ύπνου είναι από τα χειρότερα πράγματα που κάποιος μπορεί να κάνει στον εαυτό του. Ίσως το σώμα να μην έχει τόσο μεγάλη ανάγκη από ύπνο όσο την έχει ο εγκέφαλός μας: τεράστιος όγκος της συντήρησης του εγκεφάλου πραγματοποιείται όσο κοιμόμαστε, και η έλλειψη του ύπνου, ιδιαίτερα η χρόνια, εμποδίζει τη διεργασία αυτή.
Δύο πρόσφατες έρευνες καταδεικνύουν τι επιφέρει η στέρηση του ύπνου στις γνωστικές ικανότητες της επόμενης ημέρας, καθώς και στην ικανότητα του εγκεφάλου να καθαρίσει το δυνάμει επικίνδυνο φορτίο του.
Για την πρώτη έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από το πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, έμειναν ξάγρυπνοι όλη τη νύχτα στο εργαστήριο 77 συμμετέχοντες, ενώ άλλοι 63 κοιμήθηκαν κανονικά στο σπίτι τους. Όλοι οι συμμετέχοντες ήταν ξεκούραστοι πριν τη διεξαγωγή της έρευνας, ενώ στη συνέχεια χωρίστηκαν στις αντίστοιχες ομάδες για μία νύχτα: στην ομάδα που δεν κοιμήθηκε και σ’ εκείνη που ξεκουράστηκε κανονικά.
Οι ερευνητές διένειμαν τεστ προσοχής (ψυχοκινητικό πείραμα επαγρύπνησης-psychomotor vigilance task) καθώς και γνωστικής λειτουργίας (μέθοδος UNRAVEL-κατά την οποία ακολουθείται μία αλληλουχία βημάτων ενόψει μίας περιόδου περισπασμών) το ίδιο απόγευμα και εκ νέου, το επόμενο πρωί.
Οι ξάγρυπνοι συμμετέχοντες απέδωσαν κατάφωρα χειρότερα σε σχέση με τους ξεκούραστους.
Το προηγούμενο απόγευμα καταγράφηκε συχνότητα λάθους της τάξης του 15% κατόπιν των περισπασμών του τεστ UNRAVEL, ποσοστό το οποίο το επόμενο πρωί αυξήθηκε στο 30%. Στον αντίποδα, η ομάδα με τους ξεκούραστους συμμετέχοντες είχε την ίδια απόδοση τόσο το απόγευμα, όσο και το επόμενο πρωινό. Επιπλέον, η ομάδα των ξάγρυπνων υπέπιπτε σε αισθητά περισσότερα λάθη περισπασμών το επόμενο πρωί σε σύγκριση με την ομάδα των ξεκούραστων συμμετεχόντων.
Όπως δήλωσε η συντάκτρια της έρευνας, Kimberly Finn, «η έρευνά μας κατέδειξε ότι η στέρηση ύπνου διπλασιάζει τις πιθανότητες λάθους στον προσανατολισμό και τριπλασιάζει τον αριθμό των περισπασμών, ένα συγκλονιστικό γεγονός». «Οι άνθρωποι που στερούνται τον ύπνο πρέπει να κάνουν τα πάντα με περίσκεψη, ενώ ακόμη και έτσι δεν μπορούν να διασφαλίσουν ότι δεν θα υποπέσουν σε σφάλματα. Συχνά, όπως στην περίπτωση της οδήγησης, τα σφάλματα αυτά μπορεί έχουν τραγικές συνέπειες».
«Μπορεί να μην επηρεάζεται η κάθε μας εργασία από τη στέρηση του ύπνου, πολλές όμως και από διάφορες εκφάνσεις της ζωής μας επηρεάζονται. Η έλλειψη ύπνου προκαλεί εκτεταμένες ελλείψεις σε διαφορετικές όψεις της ζωής», αναφέρει η Fenn.
Ενώ η παραπάνω έρευνα καταδεικνύει πώς η έλλειψη ύπνου μπορεί να επιφέρει, σχεδόν αμέσως, γνωσιακή φθορά, οι μεταγενέστερες έρευνες εξετάζουν τους τρόπους με τους οποίους η στέρηση ύπνου μακροπρόθεσμα μπορεί να θέσει τον άνθρωπο σε πιο σοβαρό κίνδυνο, όπως είναι η επιδείνωση της νοητικής λειτουργίας και η άνοια.
Στη δεύτερη έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε από το πανεπιστήμιο της Βοστώνης, οι ερευνητές κατάφεραν να παρατηρήσουν τη συμπεριφορά του εγκεφαλονωτιαίου υγρού κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σκοπός της ερευνητικής ομάδας ήταν η κατανόηση της κίνησης των εγκεφαλικών κυμάτων και της ενδεχόμενης σύνδεσής της με τη ροή του αίματος και του εγκεφαλονωτιαίου υγρού.
Στους συμμετέχοντες τοποθετήθηκαν καπέλα ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος προκειμένου να υπολογιστούν τα εγκεφαλικά κύματα, και στη συνέχεια κοιμήθηκαν όντας συνδεδεμένοι με το μηχάνημα απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (MRI), έτσι ώστε να παρατηρήσουν την κίνηση των δύο υγρών. Τα ευρήματα ήταν σαφή: κατά τη διάρκεια του ύπνου, καθώς τα εγκεφαλικά κύματα επιβραδύνονταν, το αίμα κατευθυνόταν έξω από τον εγκέφαλο, και καθώς πραγματοποιούταν η κίνηση αυτή, το εγκεφαλονωτιαίο υγρό εισερχόταν παλλόμενο ανά κύματα.
«Είναι φανερό ότι πρώτα επέρχεται η νευρική αλλαγή, η οποία ακολουθείται από τη ροή του αίματος από το κεφάλι και στη συνέχεια ένα κύμα εγκεφαλονωτιαίου υγρού προς το κεφάλι», περιγράφει η Lewis. «Πρόκειται για ένα συγκλονιστικό συμπέρασμα».
Προγενέστερες έρευνες είχαν αναδείξει ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου, τα εγκεφαλικά κύματα αλλάζουν και φυσικά άλλες έρευνες έχουν ήδη αποδείξει ότι το εγκεφαλονωτιαίο υγρό απομακρύνει το περιττό φορτίο από τον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένων και πρωτεϊνών, οι οποίες είναι γνωστό ότι συσσωρεύονται στη νόσο του Αλτσχάιμερ, όμως κανείς έως τώρα δεν είχε παρατηρήσει το συσχετισμό ανάμεσα στα δύο φαινόμενα.
Άλλες μελέτες παρακολούθησης έχουν δείξει ότι η έλλειψη του ύπνου συνδέεται με τον κίνδυνο νευρολογικών νόσων, συμπεριλαμβανομένου και του Αλτσχάιμερ.
Οι νέες έρευνες συμφωνούν με πολλές πρώιμες και, παρόλο που εστιάζουν σε διαφορετικές εκδοχές και χρονοδιαγράμματα της έλλειψης του ύπνου, λειτουργούν ως καλή υπενθύμιση ότι η απώλεια του ύπνου μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπτώσεις, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
Πηγή: Forbes
