Μπορούν τα emails να σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή;
Είναι δυνατόν μια καθημερινή, φαινομενικά «άκακη» δραστηριότητά μας να έχει αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον; Κι όμως ναι. Έρευνες δείχνουν πως κάθε «απλό» ηλεκτρονικό μήνυμα που στέλνουμε αφήνει ένα αποτύπωμα άνθρακα, οδηγώντας αργά, αλλά σταθερά, σε αύξηση των «αερίων του θερμοκηπίου». Οι διάφορες εκτιμήσεις που έχουν γίνει καταλήγουν πως κάθε email μπορεί να προσθέτει στην ατμόσφαιρα περίπου τέσσερα γραμμάρια ισοδυνάμου διοξειδίου του άνθρακα. Ανάλογα με το μέγεθος του συνημμένου αρχείου μας (εφόσον υπάρχει), η ποσότητα αυτή μπορεί να φτάσει και τα πενήντα γραμμάρια, ενώ αυτό το φαινόμενο επεκτείνεται και σε άλλες καθημερινές μας δραστηριότητες, άσχετες με τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, σε ένα ρεπορτάζ του τον προηγούμενο μήνα, υπολόγισε πρόχειρα πως ένας χρήστης που στέλνει πέντε ηλεκτρονικά μηνύματα με φωτογραφίες, βίντεο, αρχεία κειμένου ή άλλα «βαριά» συνημμένα ισοδυναμεί με την καύση 120 γραμμαρίων άνθρακα. Σε ένα άλλο παράδειγμα, η αποστολή 65 μηνυμάτων μετρίου μεγέθους έχει τις ίδιες αρνητικές επιπτώσεις για το περιβάλλον με τη διάνυση ενός χιλιομέτρου με αυτοκίνητο μεσαίου κυβισμού. Οι πιο βραχείες διαδικασίες στο διαδίκτυο έχουν ανάλογα αρνητικά αποτελέσματα. Αν, για παράδειγμα, λάβουμε ένα spam mail και απλώς το διαγράψουμε, χωρίς να το ανοίξουμε, έχουμε ήδη προσθέσει 0,3 γραμμάρια ισοδύναμου διοξειδίου. Οι εκτιμήσεις λένε πως το σύνολο των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που αποστέλλονται και λαμβάνονται ετησίως κατά μέσο όρο εκπέμπει «αποτυπώματα» άνθρακα ισοδύναμα με τα αέρια θερμοκηπίου που εκπέμπονται από 3,1 εκατομμύρια αυτοκίνητα (ή 7,6 λίτρα βενζίνης).
Οι υπολογισμοί αυτοί γίνονται με μια επαγωγική μέθοδο που ουσιαστικά μετράει πόσο ρεύμα χρειάζεται κάθε μία από αυτές τις ενέργειες και συνεπώς πόσα ορυκτά καύσιμα καταναλώνονται (δηλαδή πόσος άνθρακας, για τις περισσότερες χώρες του κόσμου). Έτσι, ακόμα και η απλή αναζήτηση στην Google επιβαρύνει το περιβάλλον με 0,2 γραμμάρια διοξειδίου (το οποίο μπορεί να φτάσει και τα 4,5 αν γίνει από κάποιον απαρχαιωμένο, επιτραπέζιο υπολογιστή), ενώ ένα SMS καίει 0,014 γραμμάρια. Αυτά προκύπτουν από την ακολουθία ηλεκτρικών δράσεων που λαμβάνουν χώρα (δηλ. το ρεύμα που χρειάζεται ο υπολογιστής, το μόντεμ, ο σέρβερ της εταιρείας ή η κεραία κινητής τηλεφωνίας κ.λπ.). Σε αυτά προστίθεται και το αρχικό «κόστος» κατασκευής της κάθε συσκευής (η οποία έχει γίνει μέσω άνθρακα).
Επεκτείνοντας αυτό το σκεπτικό, περιβαλλοντικό αποτύπωμα έχει και η χρήση (και, συνεπώς, η κατασκευή) μιας πλαστικής σακούλας από το σούπερ μάρκετ (περίπου 10 γραμμάρια), περισσότερο δε μιας χάρτινης (40 γραμμάρια), ενώ το να πίνουμε νερό από πλαστικό μπουκάλι εκπέμπει 1.150 φορές περισσότερο άνθρακα από το να πιούμε σε ποτήρι από τη βρύση. Αντιστοίχως, ένα φλιτζάνι καπουτσίνο αφήνει πίσω του 235 γραμμάρια ισοδυνάμου διοξειδίου και ένα φλιτζάνι τσάι ή καφέ χωρίς γάλα μόλις 21 γραμμάρια (η διαφορά προέρχεται αν αφαιρεθούν τα αέρια της αγελάδας που παρείχε το γάλα). Τέλος, το ρεπορτάζ αναφέρει και το παράδειγμα της τηλεόρασης: δύο ώρες παρακολούθησης σε τηλεόραση 24 ιντσών επιβαρύνει το περιβάλλον με 440 γραμμάρια διοξειδίου (όσο μεγαλύτερη, τόσο το χειρότερο).
Φυσικά αυτό δεn σημαίνει ότι η έλευση αυτών των δραστηριοτήτων στη ζωή μας έκανε τα πράγματα χειρότερα. Η οικονομική θεωρία στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στην έννοια της «ευημερίας» – το κατά πόσον δηλαδή ένα μέρος (ή το σύνολο) της κοινωνίας επωφελείται από το ένα σενάριο ή το άλλο – μία έννοια που μπορεί να εφαρμοστεί και στα περιβαλλοντολογικά ζητήματα. Το γεγονός λ.χ. ότι ένα email με συνημμένα αρχεία μας φορτώνει 24 γραμμάρια διοξειδίου του άνθρακα είναι από μόνο του κακό, αλλά αν σκεφτεί κανείς ότι η αντίστοιχη διαδικασία σε έντυπη μορφή θα είχε ενδεχομένως πενταπλάσιο (αν όχι μεγαλύτερο) «κόστος» (χαρτί για το μήνυμα, χαρτί για τις φωτογραφίες ή DVD για το βίντεο, μελάνια, φάκελος αποστολής, ταχυδρομική αποστολή κ.λπ.), τα σχετικά οφέλη είναι εμφανή. Παρόλα αυτά, αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα πρέπει επιτέλους να στραφούμε σε εναλλακτικές μορφές ενέργειας και παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (ειδικά στην Ελλάδα, που πληρώνουμε ετησίως από τα υψηλότερα πρόστιμα παραβίασης της Συνθήκης του Κιότο για την καύση λιγνίτη).
Γι’ αυτό, στείλτε άφοβα ευχετήρια emails για τα Χριστούγεννα!
