Παρόλο που το μορφωτικό επίπεδο του πληθυσμού σημειώνει εν γένει μία άνοδο τα τελευταία χρόνια, δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι …
Μόρφωση δεν είναι μόνο γνώση
Μόρφωση δεν είναι μόνο η γνώση, δηλαδή όσα μαθαίνουμε στα σχολεία ή μέσα στην κοινωνία.
Μόρφωση είναι και ο τρόπος που χρησιμοποιούμε την γνώση που έχουμε λάβει, δηλαδή ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε στους συνανθρώπους μας και τα υπόλοιπα ζωντανά πλάσματα του τόπου, ο τρόπος που βάζουμε το κοινό καλό πάνω από τις προσωπικές μας φιλοδοξίες και ευχαριστήσεις.
Μόρφωση πάει να πει να παίρνουμε από την φύση όσα μπορεί να μας δώσει, να το μοιραζόμαστε μετους συνανθρώπους μας (και τα υπόλοιπα πλάσματα του πλανήτη) και να αφήνουμε και κάτι για τις επόμενες γενιές.
Μόρφωση είναι να κρατάμε και να αναπτύσσουμε τις ανθρώπινες μας αξίες, όπως η δικαιοσύνη, το καθήκον, η τιμιότητα, η αλήθεια, η εργατικότητα και η αγάπη προς τον άνθρωπο, την κοινωνία και το περιβάλλον, εξελίσσοντας την ανθρώπινη κοινωνία προς το μέλλον που της αξίζει.
Μόρφωση και πνευματική καλλιέργεια
Η πνευματική καλλιέργεια είναι απαραίτητη για τον άνθρωπο όσο η τροφή για τη συντήρηση του σώματος. Η αξία της είναι αναγνωρισμένη από την αρχαιότητα.Οι φιλόσοφοι και οι ρήτορες μιλούσαν για την τέλεια ανάπτυξη σώματος και πνεύματος. Η δίψα για μόρφωση ταλαιπώρησε ολόκληρες γενιές που πέρασαν και χάθηκαν χωρίς να απολαύσουν τα αγαθά της. Αμέτρητοι άνθρωποι έζησαν στο σκοτάδι της άγνοιας και της αμάθειας.
Διαφορά μορφωμένου και πολυμαθή
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο μορφωμένο και τον πολυμαθή, το γραμματισμένο και τον καλλιεργημένο. Γνώση και μόρφωση δεν είναι το ίδιο. Η σύγχρονη τεχνολογική εξέλιξη δημιούργησε τύπους πολυμαθείς, με χιλιάδες γνώσεις ειδικές, επιστήμονες και επαγγελματίες πετυχημένους, που παρ’ όλα αυτά δεν είναι πολύπλευρες προσωπικότητες. Εκείνος που τελείωσε το σχολείο, που πήρε ένα πτυχίο κάποιας ανώτατης σχολής δεν είναι απαραίτητα και μορφωμένος.
Η χρησιμοθηρία των γνώσεων, η απόλυτη επαγγελματική ειδίκευση μπορεί να προάγουν την υλική ευημερία και την επιστήμη αλλά κάνουν ατροφικό τον εσωτερικό, ψυχικό κόσμο του ανθρώπου. Έχουν καταφέρει να κάνουν τον άνθρωπο σαν ρομπότ, χωρίς σκέψη, χωρίς βούληση, χωρίς συναίσθημα. Όσα μαθαίνει δεν έχουν καμία επίδραση στην ψυχοσύνθεσή του, στο χαρακτήρα του, στο πνεύμα του.
Η μόρφωση είναι απαραίτητη για κάθε άνθρωπο
Είναι απαραίτητη για κάθε άνθρωπο και αξίζει να αφιερώνει μέρος της αγωγής και της παιδείας στην επίτευξη του σκοπού αυτού. Η πολιτεία πρέπει να αποβλέπει στη δημιουργία καλλιεργημένων ατόμων γιατί μόνο με τέτοιο έμψυχο υλικό μπορεί να λειτουργεί και να αναπτύσσεται σύμφωνα με τις απαιτήσεις της κάθε εποχής. Όπου η μόρφωση υπολείπεται, η στάθμη του πολιτισμού είναι χαμηλή.
Η τέχνη, η επιστήμη, ο πολιτισμός μένουν πίσω. Το άτομο βρίσκεται ακόμη σε ημιάγρια κατάσταση, τα πάθη και τα ένστικτά του κυριαρχούν, η συμπεριφορά του είναι προκλητική και αδιάφορη, οι πράξεις του άσκοπες και ανεξέλεγκτες. Ο εγωισμός, η επίδειξη, η καταπάτηση των δικαιωμάτων του άλλου, η εγκληματικότητα, η βία, η αναρχία, η αδικία, είναι αναπτυγμένα σε μεγάλο βαθμό. Κάθε τομέας του πολιτισμού και της ζωής υστερεί, γιατί οι άνθρωποι είναι ακαλλιέργητοι και δεν προσπαθούν να βελτιώσουν τους εαυτούς τους για να βελτιωθεί και η ζωή τους.
Όπως είπε και ο Θερβάντες: «Υπάρχουν άνθρωποι τους οποίους η γνώση δεν τους εμποδίζει να είναι ζώα.».