Μένω σπίτι και αντιστέκομαι στον φόβο με κριτική σκέψη και αισιοδοξία

Ναι μένω και εγώ σπίτι, όπως όλοι μας, και νοιάζομαι, προσέχω, ακολουθώ οδηγίες. Ίσως γιατί τους μόνους τοίχους που θεωρώ απειλητικούς είναι αυτούς που υπάρχουν στο μυαλό. Και η μόλυνση στην οποία επίσης αντιστέκομαι είναι ο φόβος χωρίς κριτική σκέψη.

Οι πανδημίες μας συνοδεύουν από την αυγή της ιστορίας μας. Δεν υπήρξε καμιά ιστορική περίοδος που να μην χαρακτηρίστηκε από ακραία φαινόμενα λοιμών. Η αντιμετώπιση μιας πανδημίας ανήκει στα κλασικά ευφυή συστήματα εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, που του έχει επιτρέψει να επιβιώσει στον πλανήτη. Κάθε επίθεση λοιμού είναι ένα τεράστιο, γιγάντιο update σε ένα ανοσοποιητικό σύστημα με διαρκώς εξελισσόμενη νοημοσύνη αυτοπροστασίας.

Μόνο τα τελευταία 2000 χρόνια γνωρίσαμε τουλάχιστον είκοσι πανδημίες. Το 541 μ.Χ. η πανώλη του Ιουστινιανού αφαίρεσε 30 εκατομμύρια ζωές. Ο Μαύρος Θάνατος (βουβωνική πανώλη) από το 1347 μέχρι το 1353 αφαίρεσε 200 εκατομμύρια ζωές και μετά εξαφανίστηκε. Η ευλογιά το 1520 σκότωσε 56 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ η χολέρα το 1817 θέρισε 1 εκατομμύριο.

Όλες αυτές είναι αρρώστιες που εξαφανίστηκαν, αφήνοντας πίσω τους ένα υπέροχο, λεπταίσθητο, περίπλοκο ανοσο-software, δικαιωματική κληρονομιά όλων μας, χάρις στο οποίο έχουμε σήμερα ένα «υπερσύγχρονο», «ενημερωμένο» ανοσοποιητικό με αντιστάσεις, ενώ η ανθρώπινη νοημοσύνη αναπτύσσει εκθετικά τα εργαλεία της απέναντι στις απειλές της υγείας, έτσι ώστε οι λύσεις πρόληψης και υγείας που έχουμε σήμερα να ξεπερνούν τη φαντασία αυτών που έζησαν μόλις πενήντα χρόνια πριν.

Μια κοινωνία με μεγαλύτερη υπευθυνότητα και περισσότερη αλληλεγγύη

Ναι, με αναστατώνει ο κορωνοϊός· όμως αισθάνομαι ότι για την κοινωνία αποτελεί μια «μύηση» χωρίς προηγούμενο. Είναι μια καινούρια μορφή «ενηλικίωσης», άσχετης από τα χρόνια του καθενός μας. Μας έχει ζητηθεί να αναλάβουμε μια βαθιά ευθύνη για την υγεία μας, για την πρόληψη, για τους διπλανούς μας, για τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, για τους ευπαθείς και τους αρρώστους μας. Βλέπω γύρω μου μια τεράστια μαζική κίνηση «αλληλοεκπαίδευσης» πάνω στους κινδύνους και τα απαραίτητα μέτρα, γιατί οι ειδικοί έγραψαν και εμείς διαμοιράσαμε την αξιόπιστη πληροφορία με χαρά. Υπάρχουν άνθρωποι, μεταξύ των οποίων και εγώ, που έχουν δει το εισόδημά τους να μειώνεται, επειδή δεν γίνονται όλες οι εργασίες από το σπίτι. Και όμως, προχωράμε μπροστά! Το ότι νοιαζόμαστε είναι μια αφθονία ενός άλλου τύπου.

Πώς πρέπει να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση

Απέναντι στον Covid-19 θα χρειαστούμε κάθε σπιθαμή ελεύθερης σκέψης, ανοιχτού μυαλού και εσωτερικής σταθερότητας:

• Όχι στη συνωμοσιολογία. Δεν έχει σημασία το πώς δημιουργήθηκε ο ιός. Δεν υπάρχει ανθρώπινη ιστορία χωρίς πανδημίες. Ας μελετήσουμε τα στοιχεία: Η συλλογική ικανότητα επιβίωσης της ανθρωπότητας οφείλεται και στους λοιμούς. Μετά από τον Covid-19 θα ακολουθήσουν άλλοι ιοί, περίπου ανά δεκαετία, που θα ξυπνούν το ανοσοποιητικό μας, δίνοντάς του μία ώθηση αναπροσαρμογής σε ένα πιο απαιτητικό περιβάλλον.

• Όχι σε καταστροφολογικές θεωρίες του τύπου «είμαστε στις τελευταίες μέρες και έρχεται το τέλος του κόσμου»! Το τέλος του κόσμου έρχεται στο μυαλό μας, όταν τελειώνει η αυτόνομη σκέψη μας. Οι θρησκείες που εμπνέουν την πίστη μέσα από τον φόβο του θανάτου και της κόλασης είναι ανθρώπινες. Είναι τα πραγματικά μικρόβια, γιατί κάνουν τους ανθρώπους σκλάβους του φόβου τους. Ο Θεός-τρομοκράτης δεν είναι αληθινός.

• Ναι στη μεγάλη ευλογία του να πρέπει να σκεφτούμε διαφορετικά για τον εαυτό μας, τη δουλειά μας, το μέλλον μας. Η ζωή αλλάζει όλο και ταχύτερα φέρνοντας αναπάντεχες εμπειρίες, τέτοιες που, αν θέλουμε, θα ανανεώσουν το μυαλό μας, ώστε να νιώθουμε ασφαλείς με νέους τρόπους. Θα χρειαστεί κουράγιο και τολμηρές αποφάσεις.

• Να θυμόμαστε ότι αυτό που συμβαίνει σήμερα, αύριο θα ανήκει στους μυστικούς κωδικούς στο γάλα μιας μάνας, που θα μεγαλώνει το παιδί της με περισσότερη υγεία από ό,τι ποτέ στο παρελθόν, και που, αν είναι και το μυαλό της ελεύθερο, μπορούμε να ελπίζουμε πολλά για το μέλλον μας.

• Ναι, μένω σπίτι αλλά δεν νιώθω έγκλειστη. Και αυτό γιατί, περισσότερο από κάθε τι άλλο, νιώθω να με σπρώχνει όλη αυτή η εμπειρία στην ουσία, που είναι οι άνθρωποι, οι αγαπημένοι μου και κάθε μια πολύτιμη στιγμή που ακόμα ανασαίνω υγιής.

• 

  Ναι, θα έχω και εγώ χαμηλότερο εισόδημα, αλλά «άπορη» δεν θα είμαι ποτέ. Ο πλούτος μου θα είναι η ουσία· οι πόροι μου είναι όλη αυτή η ανθρωπιά που με περιβάλλει, γεμάτη ευαισθησία, χιούμορ, μοίρασμα και αλληλοϋποστήριξη.

Αγνή Αλίκη Μαριακάκη, Ψυχολόγος και Κοινωνική Ερευνήτρια, Πιστοποιημένη Θεραπεύτρια Τράυματος και Διευθυντρια της MindSearch

Συντάκτης: Αγνή Αλίκη Μαριακάκη, Ψυχολόγος, Κοινωνική ερευνήτρια

Influence:

Πιστοποιημένη θεραπεύτρια τραύματος και διευθύντρια της MindSearch