Μέλι – θησαυρός υγείας και δύναμης για τον οργανισμό
Το μέλι κατέχει βιοκαταλυτική δύναμη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Με τα 180 περίπου συστατικά του, προσφέρει στο σώμα όλες εκείνες τις ουσίες που χρειάζεται για το μεταβολισμό των σακχάρων και τη μετατροπή του σε ενέργεια. Με τον τρόπο αυτόν αυξάνονται η μυϊκή δύναμη, η αντοχή και οι διανοητικές ικανότητες, καταστέλλεται η κόπωση και δυναμώνει ο οργανισμός απέναντι στις ασθένειες.
Το μέλι είναι ένας αληθινός θησαυρός υγείας και δύναμης. Είναι ένα τρόφιμο που συλλέγουν οι μέλισσες από τα ζωντανά μέρη των φυτών, το μεταφέρουν στην κυψέλη τους, το μεταποιούν, το εμπλουτίζουν με δικές τους ουσίες και το αποθηκεύουν στις κηρύθρες τους μέχρι να ωριμάσει.
Πόσες μέλισσες δουλεύουν για ένα κιλό μέλι;
Γνωρίζετε ότι μια μέλισσα σε ολόκληρη τη ζωή της συλλέγει 0,5-1 γραμμάριο μέλι; Συνεπώς απαιτεί το έργο ζωής 1.000-2.000 μελισσών για να παραχθεί ένα κιλό μέλι.
Από τι αποτελείται;
Περιέχει περισσότερα από 180 διαφορετικά συστατικά και ουσίες που το καθιστούν μια άριστη τροφή. Αποτελείται από υδατάνθρακες, οργανικά οξέα (18 στον αριθμό), πρωτεϊνες και αμινοξέα, μεταλλικά στοιχεία (όπως κάλιο, χλώριο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο κ.τλ.), ένζυμα, δηλαδή συμπλέγματα πρωτεϊνών που είναι η βάση της ζωής, βιταμίνες (όπως B1, B6, φολικό οξύ, C, D, E, παντοθενικό οξύ κ.τλ), αρωματικές-χρωστικές ουσίες και άλλα.
Αυτό που όμως, πάνω απ’ όλα εντυπωσιάζει δεν είναι τόσο τα επιμερούς συστατικά του, όσο η συνύπαρξη όλως αυτών των ουσιών με καθορισμένες αναλογίες και ο τρόπος με τον οποίο δρουν στον ανθρώπινο οργανισμό.
Τι χρώμα να διαλέξω;
Τα ανοιχτόχρωμα μέλια έχουν καλύτερο άρωμα, τα σκοτεινόχρωμα έχουν υψηλότερη θρεπτική αξία όσον αφορά τα μεταλλικά στοιχεία (ιχνοστοιχεία), όπως το κάλιο, το νάτριο, το μαγνήσιο, ο σίδηρος κ.α. Στις βόρειες χώρες της Ευρώπης προτιμάται το σκουρόχρωμο μέλι, γιατί είναι πλουσιότερο σε ιχνοστοιχεία και θεωρείται μέλι υψηλότερης θρεπτικής αξίας. Η ελληνική αγορά προτιμά τα ανοιχτόχρωμα μέλια, τα οποία συνήθως έχουν υπέροχη γεύση και άρωμα.
Με τι κριτήρια να διαλέξω το καλύτερο μέλι;
Η γεύση, το άρωμα, το χρώμα, η ρευστότητα και γενικά η εμφάνιση έχουν ιδιαίτερη σημασία για την προτίμηση του καταναλωτή. Πάντως, σύμφωνα με τους ειδικούς, το καλύτερο μέλι είναι αυτό που δεν έχει νοθευτεί και δεν έχει υποστεί θερμική επεξεργασία σε βαθμό που να καταστραφούν οι βιολογικές του ιδιότητες. Και φυσικά, αφού θα πληροί αυτές τις προϋποθέσεις, είναι αυτό που αρέσει στον καθένα περισσότερο όσον αφορά τη γεύση, το άρωμα και την εμφάνιση.
Πώς ξεχωρίζω το γνήσιο μέλι;
Εάν θέλετε να ελέξετε την αγνότητα του μελιού που αγοράσατε, καταρχάς πρέπει να δώσετε προσοχή στην ετικέτα του. Ένας άλλος τρόπος είναι να γεμίσετε ένα κουτάλι της σούπας και να το ρίξετε σε ένα ποτήρι με νερό. Αν το μέλι διαλυθεί στο νερό τότε δεν είναι αγνό. Και αυτό γιατί το πιο συνηθισμένο συστατικό για τη νοθεία του είναι το σιρόπι ζάχαρης ή γλυκόζης, το οποίο φυσικά διαλύεται στο νερό. Αν αντίθετα παραμείνει ενιαίο και κατακαθίσει στον πάτο του ποτηριού σαν μια μάζα, τότε έχετε σιγουρευτεί πώς αγοράσατε γνήσιο μέλι.
Τι πρέπει να προσέξει ο καταναλωτής όταν αγοράζει μέλι;
Την ετικέτα. Θα πρέπει να γράφει τη λέξη “Μέλι” και όχι “Μείγμα Μελιών”, καθώς επίσης και από ποιόν συσκευάζεται, αν είναι παραγωγός μελισσοκόμος ή έμπορος συσκευαστής, τον αριθμό παρτίδας και το καθαρό βάρος.
Αν έχει κρυσταλλώσει τρώγεται;
Η κρυστάλωση είναι φυσικό φαινόμενο που σχετίζεται με τη σύσταση και όχι με την ποιότητα του μελιού. Ανάλογα με τη φυτική του προέλευση και τη χημική του σύνθεση κρυσταλλώνει γρήγορα, αργά ή και καθόλου. Ο κυριότερος παράγοντας που επηρεάζει την κρυστάλλωση είναι η συγκέντρωση της γλυκόζης. Τα ανθόμελα που προέρχονται από νέκταρ έχουν υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης κα κρυσταλλώνουν, ενώ τα μέλια που προέρχονται από μελλιτώματα, όπως το πευκόμελο και το μέλη ελάτης, έχουν υψηλή συγκέντρωση γλυκόζης και δεν κρυσταλλώνουν. Οπότε δεν είναι η κρυστάλλωση δείκτης νοθείας ή αγνότητας του μελιού.
Τι κάνουμε: όταν κρυσταλλώσει ομοιόμορφα δεν χαλάει, μπορεί να παραμείνει έτσι για χρόνια. Όταν κρυσταλλώσει ανομοιόμορφα (ξεχωρίσει το νερό από τη ζάχαρη) κινδυνεύει να ξινίσει σε σύντομο χρονικό διάστημα. Το μέλι τότε θα ρευστοποιηθεί σε μπεν-μαρί.
Πώς το διατηρούμε;
Αν το προφυλάξουμε από το ξίνισμα μπορεί να κρατήσει από 5-10 χρόνια. Το μέλι είναι ένα βιολογικό προϊόν, το οποίο μπορεί να διατηρήσει τη φυσικότητά του για πολλά χρόνια, αν αποθηκευτεί σε σκοτεινό χώρο και σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες. Η ιδανική είναι η θερμοκρασία περιβάλλοντος. Στην κατάψυξη (-20ο C) παραμένει αναλλοίωτο για πολλά χρόνια. Οι μελισσοκόμοι όμως είναι υποχρεωμένοι από την ευρωπαϊκή νομοθεσία να βάζουν ημερομηνία λήξης γύρω στα 2-3 χρόνια, γιατί κάποια από τα φυσικά χαρακτηριστικά του -τα οποία δεν σχετίζονται με την θρεπτική του αξία- αλλοιώνονται με την πάροδο του χρόνου.
Από ποιά ηλικία είναι κατάλληλο να τρώνε τα παιδιά μέλι;
Σε ηλικία μεγαλύτερη των 12 μηνών. Σε μικρότερη ηλικία -αν και σε απίθανες περιπτώσεις- έχουν πρόβλημα από σπόρια του κλωστηριδίου της αλλαντίασης, τα οποία μπορούν να βρεθούν στο μέλι. Τα σπόρια αυτά καταστρέφονται από τα πεπτικά υγρά, όταν το παιδί ξεπεράσει τους 8 μήνες ζωής του.
