Μεγάλοι Δημιουργοί και Δημιουργίες: Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο άνθρωπος της Αναγέννησης

Συντάκτης: Νίκος Κομπολάκης

Η Αναγέννηση υπήρξε μια από τις πιο παραγωγικές περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας, τέχνης και νόησης. Σε αυτό το διάστημα έζησαν μερικές από τις σημαντικότερες μορφές του Ευρωπαϊκού χώρου. Καμιά άλλη προσωπικότητα όμως, δεν είναι τόσο άρρηκτα συνδεδεμένη με την Αναγέννηση και τον «Καθολικό Άνθρωπο», όσο ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Ο Λεονάρντο, πέρα από ένας πολύ ταλαντούχος καλλιτέχνης, υπήρξε και ένας πανεπιστήμων. Οι τομείς της επιστήμης και της τέχνης με τους οποίους ασχολήθηκε είναι πάρα πολλοί. Υπήρξε ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, φυσικός, ανατόμος, βοτανολόγος, ζωολόγος, εφευρέτης, αστρονόμος, μουσικός και μηχανικός.

Ως άνθρωπος της Αναγέννησης ήταν ένα ανήσυχο πνεύμα, το οποίο καταπιανόταν με πολλά αντικείμενα έρευνας, και είχε συνεχώς καλλιτεχνικό οίστρο σε τέτοιο βαθμό, που πολλές φορές δεν μπορούσε να κοιμηθεί. Τα μονίμως νέα ενδιαφέροντά του τον οδηγούσαν να μην ολοκληρώνει τους πίνακες που αναλάμβανε να δημιουργήσει επί πληρωμή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μη μένουν ικανοποιημένοι οι πελάτες του και ο ίδιος να μην είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ζωγράφος στην εποχή του.

Η φαντασία του ως μηχανικός κι εφευρέτης ήταν τόσο οργιώδης, που τα περισσότερα προσχέδια που έκανε για τις ανακαλύψεις του ήταν πολύ πιο μπροστά από την τεχνολογία της εποχής του. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, τα περισσότερα να είναι μη υλοποιήσιμα. Μεταξύ των άλλων που επινόησε ήταν και μια σειρά από πτητικές μηχανές. Ουσιαστικά είναι ο πρώτος άνθρωπος ιστορικά, που αναφέρεται στην ιδέα του αεροπλάνου.

Σε ένα μεγάλο μέρος της ζωής του, ασχολήθηκε με την ανατομία ζώων και του ανθρωπίνου σώματος. Εικάζεται ότι έκλεβε γυναικεία σώματα από χώρους ταφής για να μελετήσει τη φυσιολογία της γυναίκας. Τα σχέδιά του για το ανθρώπινο σώμα υπήρξαν τόσο ακριβή, που ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα συμβαδίζουν σε μεγάλο βαθμό.

Οι περισσότεροι γνωρίζουν το Λεονάρντο μέσα από το ζωγραφικό του έργο. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι πίνακές του, είτε έμεναν ημιτελείς, γιατί καταπιανόταν με κάτι άλλο, είτε έμεναν προσχέδια σε χαρτιά και δεν τους ξεκινούσε καθόλου. Μονάχα έξι έργα του θεωρούνται ολοκληρωμένα. Ανάμεσα σε αυτά συγκαταλέγεται και ο πιο διάσημος πίνακας στον κόσμο, η «Μόνα Λίζα». Επίσης, μια τοιχογραφία του είναι αξιομνημόνευτη, και μάλιστα έχει εμπνεύσει και τη λογοτεχνία. Ο «Μυστικός Δείπνος» θεωρείται από τα κορυφαία καλλιτεχνικά έργα της Αναγέννησης, αν και σήμερα έχει υποστεί αρκετές αλλοιώσεις.

Ένα άλλο έργο του, εξίσου γνωστό και διαδεδομένο, είναι μια μελέτη που έχει κάνει για το ανθρώπινο σώμα, γνωστότερη ως «Ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου». Το συγκεκριμένο σχέδιο απέκτησε μια διαχρονικότητα και ένα συμβολισμό, ο οποίος έγινε πανανθρώπινος και τόσο οικουμενικός, που πλέον έχει πάρει τη μορφή παγκόσμιας κληρονομιάς. Σε αυτό το σχέδιο του ο Λεονάρντο αποτύπωσε παλαιότερες θεωρίες για τη συμμετρία του ανθρωπίνου σώματος με τέτοιο τρόπο που κατάφερε να φτιάξει το ιδανικό ανθρώπινο σώμα. Οι προεκτάσεις της επιρροής του έργου αυτού διατρέχουν πολλούς τομείς. Ο ιδανικός άνθρωπος είναι φιλοσοφικά στο κέντρο του σύμπαντος και της φύσης. Θεολογικά, μπορεί να θεωρηθεί το ιδανικό δημιούργημα του Μεγάλου Δημιουργού. Με το σχέδιο που έκανε ο Λεονάρντο, κατάφερε να δώσει μια διαφορετική – οπτικά τουλάχιστον – λύση στο άλυτο μαθηματικό πρόβλημα του τετραγωνισμού του κύκλου.

Η επίδραση του Λεονάρντο είναι ακόμα εμφανής. Η ζωή και το τεράστιο έργο του -έχουν διασωθεί περίπου 13.000 σελίδες από τα χειρόγραφά του – δημιούργησαν το πρότυπο του «Καθολικού Ανθρώπου», ενός ανθρώπου, ο οποίος αναζητά συνεχώς τη γνώση, την ανακάλυψη και είναι ένα πολυσχιδές καλλιτεχνικό πνεύμα, του ανθρώπου της Αναγέννησης.

Χαρακτηριστικό απόφθεγμα του ίδιου που συνοψίζει όλα τα παραπάνω, τον τρόπο που έζησε και έδρασε:

«Υπάρχουν τριών ειδών άνθρωποι. Εκείνοι που βλέπουν, εκείνοι που βλέπουν όταν τους δείχνει κάποιος και εκείνοι που δε βλέπουν»

Ο Λεονάρντο ανήκε στους πρώτους, και το μαρτυρεί η πολυδιάστατη ζωή του.

Συντάκτης: Νίκος Κομπολάκης,

Influence:

Από πολύ μικρή ηλικία, καταπιανόμουν με τη συγγραφή και τη μανιώδη ανάγνωση. Το διάβασμα είναι ένας μόνιμος σύντροφος από τα παιδικά μου χρόνια…