Μεγάλοι Δημιουργοί και Δημιουργίες: Αντρέι Ταρκόφσκι, ο μεγάλος ποιητής του Σινεμά
Θεωρείται και όχι άδικα, ένας από τους κορυφαίους σκηνοθέτες στην ιστορία της έβδομης τέχνης. Τα έργα του έχουν αφήσει ανεξίτηλο σημάδι στην ιστορία της τέχνης του περασμένου αιώνα και μνημονεύονται σαν μερικά από τα σημαντικότερα που φτιάχτηκαν.
Ο Ταρκόφσκι, γεννημένος μέσα σε οικογένεια καλλιτεχνών – ο πατέρας του Αρσένι είναι από τους μεγαλύτερους σοβιετικούς ποιητές του εικοστού αιώνα – κατευθύνθηκε από μικρός στην τέχνη. Σπούδασε μουσική, ζωγραφική και γλυπτική, πριν κατευθυνθεί στις σπουδές κινηματογράφου.
Αυτές οι σπουδές επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το σκηνοθετικό του έργο και φαίνονται μέσα στις δημιουργίες του. Αν και είχε δηλώσει ότι θα ήθελε να κάνει δυο ταινίες κάθε χρονιά, η φιλμογραφία του αποτελείται από μόλις επτά ταινίες. Σε αυτό οφείλονται και τα προσκόμματα που του έβαζε το σοβιετικό κράτος, αξιωματούχοι του οποίου διαφωνούσαν σε μεγάλο βαθμό με τα θέματα που πραγματευόταν στις ταινίες του ο μεγάλος δημιουργός.
Ο Ταρκόφσκι δεν ήταν απλά ένας πολύ καλός σκηνοθέτης και οραματιστής. Ήταν ένας διανοούμενος με πολύ ανεπτυγμένη κριτική σκέψη. Ανέπτυξε μια ολόκληρη θεωρητική βάση για την τέχνη που υπηρετούσε. Η θεωρία του για τη «γλυπτική του χρόνου» βρίσκει απόλυτη εφαρμογή στις ταινίες του.
Αργά μονοπλάνα, καδραρισμένες στατικές εικόνες, ευφυείς πνευματικοί διάλογοι, υπερβατική κινηματογράφηση, έντονες μεταφυσικές ανησυχίες των ηρώων στις ταινίες του είναι τα κύρια χαρακτηριστικά, με τα οποία αποτυπώνει τη «γλυπτική του χρόνου» στις ταινίες του. Ο χρόνος και ο κινηματογραφικός χρόνος ταυτίζονται. Μέσα από την αργή εξέλιξη της δράσης, ο θεατής τίθεται αντιμέτωπος με τον ίδιο του τον εαυτό, γι’ αυτό που βλέπει και που προσπαθεί να αναλύσει ο δημιουργός της ταινίας.
Το αποτέλεσμα των ταινιών είναι πολυποίκιλο, εκλαμβανόμενο από τον κάθε θεατή χωριστά, ως κάτι φιλοσοφικά εξατομικεύτηκα ερμηνεύσιμο. Η ποίηση, που διαπερνά τα πλάνα και τις αλληλουχίες των εικόνων, αφήνει μια μεταφυσική χροιά στο σύνολο του έργου. Ο θεατής των ταινιών του Ταρκόφσκι δε θα δει απλά μια ταινία για να περάσει η ώρα του. Οι σκηνές, εμπνευσμένες από τη χαρισματική οπτική του Ταρκόφσκι, θα δημιουργήσουν μια ευφορία στην ψυχή, όμοια με αυτή που αφήνει η καλή ποίηση. Επιπλέον όμως, θα κινητοποιήσουν στο μυαλό κάθε θεατή σκέψεις για τα θέματα που πραγματεύεται κάθε ταινία.
Αν και στα πρώτα του έργα ασχολήθηκε περισσότερο με το ρεαλισμό (Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν, Αντρέι Ρουμπλιόφ), δε λείπουν τα ονειρικά πλάνα και οι μεταφυσικές αναφορές. Στα επόμενα έργα του κατευθύνεται στον κινηματογράφο της επιστημονικής φαντασίας και μας αφήνει ορισμένα αριστουργήματα. Τα Σολάρις και Στάλκερ είναι κορυφαίες ταινίες με πολύ έντονο τον φιλοσοφικό προβληματισμό. Ανάμεσα σε αυτές τις ταινίες δημιουργεί τον Καθρέπτη, μια ταινία με έντονα τα αυτοβιογραφικά στοιχεία.
Τα δυο τελευταία του έργα, θεωρούνται τα πιο ώριμα. Η Νοσταλγία και η Θησεία είναι τα πιο ολοκληρωμένα του έργα. Σε αυτά ανέπτυξε πλήρως τη θεωρία του για τον κινηματογράφο και μάς άφησε το κληροδότημά του. Ο καλλιτέχνης πρέπει να κάνει θυσίες για την τέχνη του. Να παραμένει πιστός στο ύφος του, ακόμα και αν η τέχνη του δεν μπορεί να γίνει αντιληπτή από ένα ευρύ κοινό. Όπως ένα καλλιτέχνης πρέπει να κάνει θυσίες για να επιτύχει κάτι όμορφο στην τέχνη, έτσι και η ανθρωπότητα θα πρέπει να κάνει θυσίες για να επιτύχει την ολοκλήρωσή της και να βρει το λόγο ύπαρξής της.
Ο μεγάλος αυτός δημιουργός και διανοούμενος, λίγο μετά από τη βράβευση του στις Κάννες, πέθανε χτυπημένος από τον καρκίνο. Αν και το έργο του είναι μικρό σε αριθμό ταινιών, είναι τεράστιο σε βάθος, δημιουργικότητα και αφηγηματικές τεχνικές. Ο Ταρκόφσκι είναι ένας ποιητής – φιλόσοφος. Αυτό είναι διάχυτο σε όλες τις ταινίες του. Είναι ο μεγαλύτερος εκφραστής του ποιητικού κινηματογράφου, ενός δικού του κινηματογράφου, χαρτογραφημένου απόλυτα από τη θεωρία του. Είναι ο μεγάλος ποιητής του Σινεμά.
