Μαραθώνιος: Στα χνάρια του Φειδιππίδη…
«Αν θέλεις απλά να τρέξεις, μπορείς να τρέξεις για ένα μίλι. Αν θέλεις να ζήσεις μια εμπειρία ζωής, τρέξε έναν μαραθώνιο»! Η συγκλονιστική αυτή δήλωση ανήκει στον Εμίλ Ζάτοπεκ, τον Τσέχο δρομέα των μεγάλων αποστάσεων που εξελίχθηκε σε μια από τις μεγαλύτερες μορφές του παγκόσμιου αθλητισμού στα μέσα του 20ου αιώνα. Η σωματική και η πνευματική υπέρβαση που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να καλύψει 42 χιλιόμετρα και κάτι, δεν συγκρίνεται με τίποτα στον κόσμο, πόσο μάλλον όταν αυτά τα χιλιόμετρα συμπίπτουν με την «κλασική διαδρομή» που έτρεξε ο Φειδιππίδης πριν αναγγείλει στους Αθηναίους το «Νενικήκαμεν» στη μάχη του Μαραθώνα και ξεψυχήσει από την υπερπροσπάθεια.
Η 30η διοργάνωση του κλασικού Μαραθωνίου διοργανώνεται την Κυριακή 11 Νοεμβρίου και δεν υπάρχει καλύτερη ευκαιρία να λάβουμε και να μεταδώσουμε την έμπνευση των πρωταγωνιστών… Ο Νίκος Πολιάς, ο Έλληνας δρομέας που έχει την καλύτερη επίδοση όλων των εποχών στην κλασική διαδρομή, αλλά και οι νυν πρωταθλητές Ελλάδας στο αγώνισμα Δημήτρης Θεοδωρακάκος και Σοφία Ρήγα μιλούν στο flowmagazine.gr για την εσωτερική δύναμη που τους ωθεί να ξεπερνούν τον πόνο και την κούραση και δίνει φτερά στα πόδια τους.
«Αν κάποιος μάθει την ιστορία της κλασικής διαδρομής δεν γίνεται να μην συγκλονιστεί», τονίζει ο Νίκος Πολιάς, επτάκις πρωταθλητής Ελλάδας στο αγώνισμα, με την καλύτερη επίδοση όλων των εποχών και με πολλές διεθνείς διακρίσεις, σήμερα προπονητής και διευθυντής του περιοδικού Runner Magazine. «Δεν είναι απλά μία δύσκολη διαδρομή. Αν ξέρεις ότι πριν από χιλιάδες χρόνια κάποιος έκανε τα ίδια βήματα με σένα και υπερέβη τόσο πολύ τις δυνάμεις του, που στο τέλος πρόσφερε και τη ζωή του, η κλασική διαδρομή είναι κάτι παραπάνω για όλους όσοι συμμετέχουν. Στ’ αλήθεια, νομίζεις ότι είσαι κομμάτι της ιστορίας κι αυτό σε εμπνέει για τη μάχη που δίνεις με τον εαυτό σου».
Πρόκειται, πράγματι, για μία μάχη; «Και μάλιστα υπερβατική», συμπληρώνει ο Πολιάς. «Αυτό ουσιαστικά σε πιέζει και σε σπρώχνει, η υπέρβαση. Ο μαραθώνιος είναι αγώνισμα αυτοδιάθεσης. Μετράει πόσο εσύ έχεις τη διάθεση να υπερβείς τον σωματικό πόνο, δηλαδή στην ουσία να ξεπεράσεις τα όρια που βάζει το κορμί σου. Αυτό δεν βγαίνει πάντα, ακόμα και στους μεγάλους δρομείς. Η κλασική διαδρομή έχει την ομορφιά να… μεταμορφώνεται κάθε φορά που αναμετριέσαι μ’ αυτήν. Άλλος καιρός, άλλες δυσκολίες, άλλα πράγματα να σε εμπνέουν».
Για τον Νίκο Πολιά ο Μαραθώνιος έχει και τεράστια διδακτική σημασία. «Ο Μαραθώνιος είναι η επιτομή του ρητού “Τίποτα Δεν Χαρίζεται”. Δεν μπορείς να πας καλά επειδή σε έβαλε ένας φίλος σου, ούτε επειδή πλήρωσες κάτι παραπάνω. Προετοιμάστηκες καλά; Πόνεσες; Ξεπέρασες τον εαυτό σου; Θα ανταμειφθείς. Η ελληνική κοινωνία ήταν, και ίσως είναι ακόμα, μια κοινωνία της ευκολίας. Της ανταμοιβής με την ελάχιστη προσπάθεια. Εύκολα λεφτά, εύκολη δουλειά, καμία επιβάρυνση. Το τρέξιμο μπορεί να φαίνεται απλό, αλλά κατά βάθος είναι πολύ σύνθετο. Και απαιτεί και διδάσκει. Τα παιδιά που ασχολούνται με το τρέξιμο στις μεγάλες αποστάσεις μαθαίνουν πολλά πράγματα και για τον εαυτό τους και για τη ζωή».
Τη δική του υπερβατική στιγμή την έζησε το 1997 στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Στίβου της Αθήνας. «Αύγουστος, λιοπύρι, κάποια στιγμή λυγίζει το κορμί, σε εγκαταλείπουν οι δυνάμεις. Εκεί ακριβώς μπαίνουν τα άλλα πράγματα, που δεν έχουν να κάνουν με τεχνική και τακτική. Παίζει ρόλο, αν θέλεις, και ο προσωπικός εγωισμός του καθενός. Το να προσπαθείς πάντα να γίνεσαι καλύτερος. Αυτό με έσπρωξε τότε. Το 2004, στην αντίστοιχη διαδρομή των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν ένιωσα έτσι. Τότε, όμως, ήταν συγκλονιστική η παρουσία του κόσμου. Σε κάθε περίπτωση, ο αθλητής του μαραθωνίου που επιχειρεί την κλασική διαδρομή φτάνει στην κορύφωση, γιατί ξέρει ότι στο τέλος τον περιμένει η εξιλέωση! Ο τερματισμός στο Παναθηναϊκό Στάδιο δεν μπορεί να συγκριθεί με όλα τα υλικά αγαθά της υφηλίου».
Σ’ αυτό συμφωνεί και ο Δημήτρης Θεοδωρακάκος, αθλητής του Πολιά και πολλάκις πρωταθλητής Ελλάδας στο αγώνισμα. «Ο τερματισμός μετά από τέτοιον αγώνα είναι… χρυσό μετάλλιο, σε όποια θέση κι αν είσαι. Η εμπειρία να μπαίνεις στο Παναθηναϊκό Στάδιο δεν περιγράφεται, απλά βιώνεται. Είναι κάτι περισσότερο από μία ανταμοιβή για τους κόπους και την προετοιμασία τόσων μηνών. Είναι κάτι που το κρατάς βαθιά στην ψυχή σου και σε συντροφεύει για πάντα» λέει στο flowmagazine.gr.
Επί χρόνια πρωταθλητής Ελλάδας στην κωπηλασία, ο Θεοδωρακάκος έτρεχε απλά για να διατηρείται σε φόρμα τις νεκρές περιόδους του αγωνίσματός του, μέχρι που το 2005 πήρε μέρος στην κλασική διαδρομή και χωρίς να είναι το αγώνισμά του τερμάτισε 4ος! Από τότε… μπλέχτηκε στα δίχτυα του Μαραθωνίου. Και δεν είναι τυχαίο ότι συχνά αγωνίζεται με… ψαράδικα δίχτυα από την πατρίδα του τη Μάνη μπλεγμένα στα παπούτσια του, για καλή τύχη. «Όταν τρέχεις έχεις ένα στόχο. Όχι απαραίτητα να είσαι πρώτος, ούτε να κάνεις ρεκόρ. Πρώτα-πρώτα να τερματίσεις, και μετά να νιώσεις στη διάρκεια της κούρσας ότι έχεις ξεπεράσει τον εαυτό σου. Ο Μαραθώνιος είναι το πιο απλό αγώνισμα. Δεν θέλει ούτε εξοπλισμό, ούτε ειδικό σωματότυπο. Γι’ αυτό, όμως, είναι και το πιο ανταγωνιστικό. Αντίπαλός σου δεν είναι μόνο το σώμα και τα πόδια του άλλου, αλλά και το μυαλό του, η θέλησή του, η υπομονή του. Προσπαθείς να κάνεις το καλύτερο όχι σε σχέση με τον άλλο, αλλά με τον εαυτό σου».
Η δική του υπερβατική στιγμή ήταν στην Ιαπωνία, κι ας μην έτρεξε στον διάσημο μαραθώνιο του Τόκιο λόγω μιας ξαφνικής ασθένειας. «Μας είχαν καλέσει σε μια εκδήλωση σ’ ένα ιαπωνικό δημοτικό σχολείο. Μπαίνουμε στην αίθουσα και αμέσως τα παιδάκια σηκώθηκαν όρθια, άρχισαν να ανεμίζουν ελληνικές σημαίες και τραγουδούσαν τον εθνικό ύμνο της Ελλάδας! Κάτι απίστευτα δύσκολο γι’ αυτά. Το έκαναν για να μας τιμήσουν, εμάς τους Έλληνες μαραθωνοδρόμους. Οι Ιάπωνες είναι μανιακοί με τον μαραθώνιο, τον έχουν εντάξει στην κουλτούρα τους κι ας βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά. Κι εμείς που τον έχουμε στη χώρα μας τον ανακαλύψαμε και τον αναβαθμίσαμε μόλις τα τελευταία χρόνια».
Απορία όλων ημών των… μη υπερβατικών: Ποιες σκέψεις μπορεί να κάνει ο αθλητής την ώρα του αγώνα; «Με έχουν ρωτήσει πολλές φορές ακριβώς αυτό», απαντά ο πρωταθλητής μας, «αλλά η σωστή ερώτηση είναι άλλη: Τι σκέφτεσαι όχι την ώρα του αγώνα, αλλά τις ατέλειωτες ώρες της προπόνησης για τον αγώνα. Ένας αθλητής που κάνει διπλές προπονήσεις μπορεί να τρέχει και 15-20 χλμ., τη μέρα, ίσως και περισσότερα. Ο αγώνας είναι δύο ώρες και κάτι. Τον χαίρεσαι, γιατί είναι το αποκορύφωμα της προσπάθειάς σου, είναι η τελευταία φάση του ταξιδιού. Το πραγματικό κίνητρο πρέπει να το βρεις μόνος σου, την ώρα που καλύπτεις χιλιόμετρα και προετοιμάζεις κορμί και μυαλό για τον αγώνα. Εκεί δείχνεις πόσο το θέλεις πραγματικά».
Αλήθεια, την ώρα που ο αθλητής είναι απόλυτα συγκεντρωμένος στην τιτάνια προσπάθειά του έχει επαφή με το πλήθος; Αντιλαμβάνεται τι γίνεται γύρω του. «Αναμφισβήτητα», τονίζει ο Έλληνας πρωταθλητής. «Μπορεί στην αρχή να σκέφτεται την κούρσα, το πώς θα ακολουθήσει καλύτερα την τακτική του, θα κατανείμει τις δυνάμεις του. Μετά από κάποιο χιλιόμετρο, όμως, όλα τα άλλα μένουν πίσω και μπροστά έρχεται η ψυχή. Ένα χειροκρότημα, μια φωνή ενθάρρυνσης, ένα απλό «πάμε δυνατά!» από το πλήθος μπορεί σε μια συγκεκριμένη στιγμή να σε γεμίσει ενέργεια, αλλά και να σε ξυπνήσει. Μετά από κάποια χιλιόμετρα ίδιου ρυθμού το σώμα καταβάλει τόσο έντονη προσπάθεια που κάποιες λειτουργίες ατονούν. Μια φωνή αρκεί να σε επαναφέρει στην πραγματικότητα».
Η πρωταθλήτρια Ελλάδας στο αγώνισμα Σοφία Ρήγα συμφωνεί και επαυξάνει μιλώντας στο flowmagazine.gr. «Η κλασική διαδρομή δίνει σ’ εμάς τους Έλληνες αθλητές και μια άλλη ευκαιρία. Να καλέσουμε κάποιους ανθρώπους που ζουν καθημερινά την προετοιμασία μας και τα προβλήματά μας να παρακολουθήσουν από κοντά την προσπάθειά μας. Προσωπικά συγκινούμαι όταν περνάω από ένα σημείο και ξέρω ότι με παρακολουθούν δικοί μου άνθρωποι. Οι αισθήσεις μου βρίσκονται σε εγρήγορση, ακούω και βλέπω το καθετί χωρίς να χάνω την συγκέντρωση από την κούρσα. Πρόκειται για ένα βίωμα που δεν ζεις εύκολα».
Μεγαλωμένη μεν στις μεγάλες αποστάσεις, αλλά μέσα στο στίβο (στα αγωνίσματα των 5.000μ. και 10.000μ.) η Σοφία βγήκε από το ταρτάν και επέλεξε το δρόμο επειδή υπήρχαν περισσότερες πιθανότητες διάκρισης. «Όπως και να το κάνουμε, το αγώνισμα έχει μεγάλη αίγλη. Ίσως μεγαλύτερη στο εξωτερικό απ’ ό,τι στην Ελλάδα. Ήμουν πρωταθλήτρια Ελλάδας στις μεγάλες αποστάσεις του στίβου, αλλά δεν μπορούσα να διεκδικήσω ό,τι μπορώ τώρα που ασχολήθηκα με τον μαραθώνιο. Φυσικά και δεν τρέχεις για τα λεφτά, είναι το τελευταίο που σε νοιάζει, όχι μόνο τη στιγμή της κούρσας, αλλά και της προπόνησης ακόμα. Όταν, όμως, θέλεις να βελτιωθείς π.χ. με μια προετοιμασία στο εξωτερικό, είναι απαραίτητη η στήριξη. Δεν γίνεται κανείς πλούσιος ούτε από το στίβο, ούτε από το μαραθώνιο. Δεν είναι αυτό το κίνητρό μας, αλλά να μας δίνεται η ευκαιρία να γινόμαστε καλύτεροι σε κάθε προπόνηση».
Επί δεκαετίες ένα τόσο επίπονο αγώνισμα όπως ο Μαραθώνιος κρινόταν… απαγορευτικό για τον γυναικείο οργανισμό. Στο Ολυμπιακό πρόγραμμα μπήκε μόλις το 1984. «Αυτά πια έχουν ξεπεραστεί», τονίζει η πρωταθλήτριά μας. «Στις μέρες μας υπάρχουν γυναίκες που κάνουν καλύτερους χρόνους από πολλούς άνδρες. Είναι θέμα ρυθμού και εσωτερικής δύναμης. Κι αυτό είναι και η μαγεία του αγωνίσματος».
