Κυβερνοεκφοβισμός στον παιδικό και εφηβικό πληθυσμό

Η λέξη «εκφοβισμός» σίγουρα δεν αντηχεί περίεργα, καθώς το φαινόμενο βρίσκεται υπό διερεύνηση εδώ και αρκετές δεκαετίες. Όμως, η προσθήκη του συνθετικού «κυβερνο-», εκ του αγγλικού «cyber», ενδέχεται να προκαλέσει σύγχυση σε αρκετούς, μιας και μελετάται μόλις από τη στιγμή που το διαδίκτυο εντάχθηκε στην καθημερινότητα των ανθρώπων, ιδίως των παιδιών σχολικής και εφηβικής ηλικίας. Βέβαια, τι ακριβώς εννοούμε όταν μιλάμε για τον Κυβερνοεκφοβισμό και πώς μπορούν οι γονείς να οπλίσουν τα παιδιά τους εναντίον του; 

Τι είναι ο Κυβερνοεκφοβισμός;

Σύμφωνα με την UNICEF (2017), σχεδόν το ένα τρίτο των χρηστών του διαδικτύου είναι άτομα κάτω των 18 ετών. Η ευκολία πρόσβασης σε πληροφορίες ανά πάσα στιγμή και, ταυτόχρονα η συνεχής αίσθηση συνδεσιμότητας με τους φίλους τους κάνουν το διαδίκτυο αναπόσπαστο τμήμα της καθημερινότητας των παιδιών και των εφήβων. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια άνθηση στα περιστατικά εκφοβισμού μέσω διαδικτύου. Ο Κυβερνοεκφοβισμός, όπως ονομάστηκε το φαινόμενο, αφορά σκόπιμη και επαναλαμβανόμενη βλάβη από έναν ή περισσότερους συνομηλίκους μέσω ηλεκτρονικών συσκευών (Zhu et al., 2021).

Σημάδια ανησυχίας για τους γονείς

Ένα παιδί που υφίσταται εκφοβισμό μέσω διαδικτύου είναι περισσότερο πιθανό να παρουσιάσει σημάδια μειωμένης ευεξίας στην καθημερινότητά του. Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να εκφράζει ψυχολογική δυσφορία, μειωμένη ικανοποίηση από τη ζωή του, μοναχικότητα, χαμηλή αυτοεκτίμηση, σχολική άρνηση, ακόμη και αυτοκτονικό ιδεασμό. Επιπλέον, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι ο εκφοβισμός που συμβαίνει μέσα στον κυβερνοχώρο έχει μεγαλύτερες επιπτώσεις στο άτομο σε σύγκριση με τον παραδοσιακό εκφοβισμό, διότι οι θύτες ενεργούν ανώνυμα και μπορούν να συνδεθούν με παιδιά και εφήβους με μεγαλύτερη ευκολία.  

Μέτρα προστασίας ενάντια στον Κυβερνοεκφοβισμό

Κλειδί για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι η συστηματική γονική εμπλοκή στην καθημερινότητα του παιδιού ή του εφήβου. Είναι πολύ σημαντικό να γίνει μια συζήτηση, με τρόπο ανάλογο του αναπτυξιακού σταδίου του παιδιού, για τα οφέλη και τους πιθανούς κινδύνους που μπορεί να κρύβει η πλοήγηση στο διαδίκτυο. Παράλληλα, είναι απαραίτητο το παιδί να νιώθει ασφάλεια να μοιραστεί οποιαδήποτε πληροφορία το κάνει να νιώθει άβολα ή ντροπή. Επομένως, οι γονείς οφείλουν να παρέχουν ένα πλαίσιο άνευ όρων αποδοχής του παιδιού τους.

Ένα άλλο σημείο που αξίζει να τονιστεί είναι ότι πρακτικές όπως η τιμωρία ή η μη κατοχή ηλεκτρονικών συσκευών περισσότερο βλάπτουν παρά βοηθούν. Αυτό συμβαίνει, καθώς η τιμωρία δε δίνει στο παιδί να κατανοήσει τι είναι εκείνο που θα μπορούσε να γίνει καλύτερα, καθώς είναι ένα αυστηρό μέσο που επιβάλλεται από το γονέα και εντείνει αισθήματα θυμού στο παιδί.  Επίσης, ένα παιδί που αποκόβεται από τις ηλεκτρονικές συσκευές αποκόβεται αυτόματα και από το περιβάλλον των συνομηλίκων που είτε θα τον χλευάζουν είτε απλώς δε θα τον εμπλέκουν στις δραστηριότητες.

 Αντ’ αυτών, θα μπορούσε να υπάρξει μια μέση λύση με καθορισμό των ωρών που μπορεί να απασχοληθεί το παιδί με το κινητό ή τον υπολογιστή και με την εγκατάσταση προγραμμάτων που επιτρέπουν στο παιδί να περιηγηθεί σε ασφαλή διαδικτυακά περιβάλλοντα. Τέλος, ακόμη κι αν διαπιστωθεί μια διαδικτυακή παρενόχληση απέναντι στο παιδί, είναι κρίσιμο οι γονείς να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους προσπαθώντας να μην κάνουν το πρόβλημα ακόμη μεγαλύτερο απ’ ό,τι σίγουρα είναι, στα μάτια του παιδιού.

Παρατηρείται, λοιπόν, ότι ο εκφοβισμός έχει βρει πρόσφορο έδαφος στον κυβερνοχώρο με στόχο παιδιά και εφήβους που δεν έχουν κατακτήσει ακόμη την ικανότητα να διαχωρίζουν το αληθινό από το πλασματικό. Η οικογένεια, ως κύριος φορέας κοινωνικοποίησης από τα πρώτα βήματα του παιδιού είναι εκείνη που μπορεί να αποτελέσει τον βασικό αρωγό για την εξάλειψή του.

Συντάκτης: Μαριάνθη Φουρνιώτη,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.