Η κατάθλιψη είναι η συνηθέστερη ψυχική διαταραχή της σύγχρονης εποχής. Για αυτό είναι καλό να γνωρίζουμε τα αίτια και τους …
Κατάθλιψη: ποιος ο ρόλος των φίλων;
Πώς θα μπορούσατε να βοηθήσετε κάποιον με κατάθλιψη;
Πιθανότατα, όλοι γνωρίζετε κάποιον/α που παλεύει με την κατάθλιψη καθημερινά. Εάν αυτό το άτομο είναι κοντά σε σας, ίσως θέλετε να κάνετε ό, τι μπορείτε για να βελτιώσετε τον τρόπο που αισθάνεται και να τον ή την βοηθήσετε. Παρόλο που η κατάθλιψη είναι αρκετά συχνή, εξακολουθεί να είναι συχνά παρεξηγημένη.
Όταν πραγματικά θέλετε να είστε όσο το δυνατόν πιο χρήσιμος/η στο/στη φίλο/η ή συγγενή σας που πάσχει από κατάθλιψη, θα πρέπει να βεβαιωθείτε ότι έχετε κατανοήσει πραγματικά αυτό το άτομο και έπειτα να προσπαθήσετε να το βοηθήσετε και να βελτιώσετε το πως αισθάνεται για τη ζωή.
Τρόποι αντιμετώπισης της κατάθλιψης
Είναι πραγματικά πολύ άσχημο να βρίσκεστε κοντά σε αγαπημένα άτομα που υποφέρουν από κατάθλιψη. Οποιαδήποτε κι αν είναι η μορφή της κατάθλιψης απ’ την οποία υποφέρουν χρειάζονται άμεση βοήθεια. Οι επιπτώσεις μιας κατάθλιψης για το άτομο μπορεί να είναι πολύ οδυνηρές. Μπορείτε να δείτε παρακάτω κάποιες βασικές συμβουλές που θα βοηθήσουν τον φίλο ή ακόμη και τον συγγενή σας που πάσχει από κατάθλιψη. Ποιες από τις συμβουλές αυτές θα ακολουθήσετε εξαρτάται από τη σχέση που έχετε μαζί του ή μαζί της, από τη συναισθηματική του/της κατάσταση και από το πόσο πολύ είσαστε διατεθειμένος/η να βοηθήσετε.
Αποφύγετε τα κοινά στερεότυπα
Για όλους τους ανθρώπους, πράγματα όπως, μια ηλιόλουστη ημέρα, ο καθαρός αέρας, και μια θετική νοοτροπία μπορεί συμβάλουν στο να αισθάνονται όμορφα για τη ζωή και να τους δίνουν δύναμη και κουράγιο να συνεχίσουν. Όλα αυτά τα πράγματα μπορεί να μην είναι εφικτά ή χρήσιμα σε άτομα με κατάθλιψη. Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή και όχι μια φευγαλέα αίσθηση. Προσπαθώντας να δώσετε λίγη χαρά και ευεξία στον/στην φίλο/η σας, προτείνοντάς του/της πράγματα σαν αυτά, μπορεί να τον/την κάνετε να αισθάνεται ακόμη χειρότερα και να πιστεύει ότι μειώνετε τον εσωτερικό αγώνα του. Με αυτό τον τρόπο, τελικά, κάνετε ακριβώς το αντίθετο από αυτό που προσπαθείτε να πετύχετε· να κάνετε τον φίλο σας να αισθανθεί καλύτερα.
Μην τον αντιμετωπίζετε διαφορετικά από πριν και διαφορετικά από τους άλλους
Ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε είναι να αλλάξετε τον τρόπο που αντιμετωπίζετε το άτομο που έχει κατάθλιψη. Το να μην το προσκαλέσετε στο πάρτι γενεθλίων σας, επειδή έχετε την αίσθηση ότι δεν θα ήθελε να έρθει, μπορεί να το κάνει να αισθάνεται αποκλεισμένο. Ακόμη κι αν πιστεύετε ότι μπορεί να απορρίψει την πρόσκλησή σας δεν θα πρέπει να μην το προσκαλέσετε στο πάρτι σας. Θα πρέπει, επίσης, να φροντίσετε όσο μπορείτε, ώστε και οι άλλοι φίλοι σας και συγγενείς να του συμπεριφέρονται όπως ακριβώς γινόταν στο παρελθόν. Αυτό σίγουρα θα κάνει το αγαπημένο σας άτομο να νιώθει ισότιμο με τους υπόλοιπους φίλους σας. Μην αλλάξετε την συμπεριφορά σας προς αυτό επ’ ουδενί λόγο.
Αν εστιάζετε στη θλίψη του συνεχώς θα τον/την κάνει μόνο να επικεντρωθεί περισσότερο στη θλίψη του/της. Συνεχίσετε να συζητάτε μαζί του/της για τα ίδια πράγματα για τα οποία μιλούσατε πάντα σαν να μην έχει αλλάξει τίποτα. Συνεχίστε να πηγαίνετε στα αγαπημένα σας μέρη μαζί και στείλτε τα ίδια αστεία μηνύματα που στέλνατε σε αυτόν/ήν στο παρελθόν. Έτσι, θα δώσετε μια αίσθηση ομαλότητας στη ζωή του η οποία είναι σημαντική, όταν κάποιος/α αισθάνεται άσχημα ψυχολογικά.
Καταλάβετε ότι μπορεί να μην θέλει τα ίδια πράγματα που ήθελε στο παρελθόν
Είναι αλήθεια ότι η κατάθλιψη μπορεί να αλλάξει ξαφνικά ένα άτομο. Μπορεί να το κάνει να μην αισθάνεται εξωστρεφές, όπως στο παρελθόν. Ίσως, παλιά, να ήταν η ψυχή του πάρτι και να έλεγε αστεία, να πείραζε τους άλλους, να χόρευε και να τους έκανε όλους να γελάνε, τώρα όμως, αισθάνεται πιο άνετα στο σπίτι του/της καθισμένος/η στον καναπέ. Αν δεν θέλει να βγει έξω και να βρεθεί με φίλους, θα πρέπει εσείς να πάτε σε αυτόν/ήν. Δεν βοηθάει καθόλου αν τον/την αφήνετε μόνο/η. Θα πρέπει να κάνετε αυτό το άτομο να νιώσει ότι έχει ανθρώπους στους οποίους μπορεί να στηριχθεί, άτομα που θα το βοηθήσουν, ότι δεν είναι μόνο του. Ίσως χρειαστεί να αναλάβετε την πρωτοβουλία να έρθετε κοντά του. Μην περιμένετε να σας καλέσει στο σπίτι του, δημιουργήστε ευκαιρίες να πάτε εσείς, να του κρατήσετε παρέα, να τα πείτε όπως παλιά.
Υποστηρίξτε τον σε αυτά που αγαπά
Τα άτομα με κατάθλιψη χάνουν μερικές φορές την επαφή με τα χόμπι ή τα ενδιαφέροντα που είχαν κάποτε. Η κατάθλιψη δημιουργεί κάτι σαν σύννεφο που κάνει την χαρά και την ευχαρίστηση να φαίνονται ανέφικτες ή ομιχλώδεις κατά περιόδους. Εάν ο καταθλιπτικός σας φίλος αγαπούσε να γράφει και να διαβάζει, δώστε του την ευκαιρία να ξαναζήσει αυτή την χαρά, κάντε του δώρο μια σειρά βιβλίων με θέματα που του άρεσαν και ίσως του αρέσουν ακόμη. Δώστε του κάποιο μικρό δώρο που είναι προσαρμοσμένο στα χόμπι του, ώστε να τους θυμίσετε ότι τον σκέφτεστε και ότι βρίσκεστε κοντά του. Αφήστε την φαντασία σας να δουλέψει, εσείς ξέρετε τον φίλο σας καλύτερα. Εάν έχετε μια φίλη που της άρεσε η κηπουρική, προσφερθείτε να έρθετε και να βοηθήσετε στη συγκομιδή των λαχανικών ή την περιποίηση των λουλουδιών της. Αν του άρεσε το ποδόσφαιρο συζητήστε μαζί του τα τελευταία κατορθώματα της ομάδας του. Προτρέψτε τον να δείτε μαζί κάποιο παιχνίδι τις ομάδας του ακόμη κι αν δεν σας αρέσει το άθλημα ιδιαίτερα. Αν στην φίλη σας άρεσε η μόδα προτείνετέ της να πάτε για μια βόλτα στα μαγαζιά. Πολλές φορές η αγορά νέων πραγμάτων μπορεί να βοηθήσει (έστω και προσωρινά) τα άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη. Αυτά είναι μικρά αλλά πολύ υποστηρικτικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Δείξτε ότι θέλετε να βρίσκεστε μαζί του ή μαζί της και συνεχίζετε να θέλετε να κάνετε μαζί πράγματα που κάνατε στο παρελθόν.
Κάντε τον εαυτό σας διαθέσιμο
Πρέπει να κάνετε τον φίλο σας με κατάθλιψη να νιώσει ότι είστε πάντα εκεί γι’ αυτόν. Ακόμα κι αν δεν δεχθεί την προσφορά σας να κάνετε παρέα, θα μπορούσε να είναι παρήγορο να γνωρίζει ότι πάντα έχει σε κάποιον να στραφεί αν τυχόν αισθάνεται ιδιαίτερα άσχημα ή ακόμη και μοναξιά. Πρέπει να του πείτε ότι μπορεί να σας μιλήσει όποτε το χρειάζεται και ότι θα είστε εκεί για να ακούσετε τα πάντα από αυτόν χωρίς κριτική. Ακούστε οτιδήποτε έχει να σας πει και προσπαθήστε να προβάλετε την ευχάριστη όψη των πραγμάτων. Ποτέ μα ποτέ μην κρίνετε αυτό που έχει να σας πει. Όταν έχετε να πείτε καλά λόγια για κάτι που σας λέει να είστε πάντα γενναιόδωροι. Μην τσιγκουνευτείτε τις φιλοφρονήσεις και τα καλά λόγια που θα τον ανεβάσουν και θα τον κάνουν να νιώσει καλύτερα.
Μην προσβληθείτε από την συμπεριφορά της
Η φίλη σας με κατάθλιψη μπορεί να μην θέλει να μιλήσει ή να σταματήσει να θέλει να κάνετε παρέα ή να βγαίνετε έξω μαζί. Το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσατε να κάνετε, σε αυτή την περίπτωση, είναι να γίνετε πιεστικοί ή να της δείξετε ότι είστε προσβεβλημένοι. Το πιο πιθανό είναι ότι η φίλη σας μπορεί να μην έχει καταλάβει πώς ή γιατί σας ενόχλησε η συμπεριφορά της. Μη ξεχνάτε ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κατάθλιψη αντιμετωπίζουν πολλά δικά τους θλιβερά συναισθήματα και δεν θέλουν να αισθάνονται υπεύθυνοι και για το πως αισθάνονται οι άλλοι. Η φίλη σας μπορεί να ακυρώσει σχέδια που κάνατε από καιρό σε καιρό ή να μην απαντήσει σε μια τηλεφωνική σας κλήση. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να φερθείτε εγωιστικά και να της κρατήσετε μούτρα. Απλά δώστε της λίγο χρόνο και το πιο πιθανό, έχοντας και τη δικιά σας βοήθεια, είναι να καταλάβει ότι η συμπεριφορά της δεν ήταν η σωστή. Κάντε υπομονή και έτσι θα την βοηθήσετε πραγματικά.
Πρέπει να κρατάτε τον εαυτό σας σε φόρμα
Δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσετε να βοηθήσετε κάποιον/α που βρίσκεται σε κατάθλιψη αν δεν βρίσκεστε στην καλύτερη φόρμα που μπορείτε να είστε. Δεν πρέπει η συγκεκριμένη κατάσταση να σας επηρεάσει και να αφήσετε τον εαυτό σας. Δεν θα είστε δυνατοί για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε την κατάσταση. Προσπαθήστε να κρατάτε τον εαυτό σας υγιή και σε όσο γίνεται καλύτερη διάθεση. Η σωστή διατροφή και η άσκηση θα σας βοηθήσει σίγουρα σε αυτό. Απ’ την άλλη μεριά, με αυτό τον τρόπο θα δώσετε και το καλό παράδειγμα στο/η φίλο/η σας και ίσως αυτό τον/την κάνει να σας μιμηθεί. Αυτό, φυσικά, θα είναι πολύ καλό και γι’ αυτόν/ην και θα τον/ην βοηθήσει να αρχίσει να βλέπει τα πράγματα με άλλο μάτι.
Χρησιμοποιήστε όση βοήθεια μπορείτε να πάρετε
Στην προσπάθειά σας να αντιμετωπίσετε την κατάθλιψη ενός φίλου ή ακόμη και συγγενή θα πρέπει δείξετε δύναμη. Δεν θα πρέπει να αφήσετε να σας καταβάλει η συγκεκριμένη κατάσταση. Μην ξεχνάτε ότι: το να ρίχνετε τον εαυτό σας με πλήρη δύναμη στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης άλλων ανθρώπων μπορεί να σας οδηγήσει σε κόπωση και με τη σειρά σας να πέσετε και εσείς σε κατάθλιψη, που θα είναι ό,τι χειρότερο και για τους δυό σας. Θυμηθείτε ότι δεν είστε θεραπευτής ή ψυχολόγος και δεν έχετε ούτε την εμπειρία ούτε τη γνώση για να αντιμετωπίσετε τέτοιες καταστάσεις. Προσπαθείτε μεν να κάνετε ό,τι είναι δυνατό για να βοηθήσετε τη κατάσταση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είστε ειδικός ή ότι θα μπορέσετε να αντιμετωπίσετε μια πολύ δύσκολη περίπτωση. Θα πρέπει να καταλάβετε άμεσα αν οι τρόποι που δοκιμάσατε ή δοκιμάζετε έχουν αποτέλεσμα. Όταν δείτε ότι ό, τι κι αν έχετε κάνει δεν μπορεί να βοηθήσει τον/την φίλο/η σας τότε θα πρέπει να είστε έτοιμοι να του/της δείξετε άλλους τρόπους που μπορεί να χρησιμοποιήσει, όπως η βοήθεια ενός επαγγελματία. Ένας επαγγελματίας ψυχικής υγείας μπορεί, από τη μια μεριά να μην συμπονέσει τον/την φίλο/η σας όπως κάνετε εσείς, αλλά, από την άλλη, έχει τη γνώση και τα μέσα, ώστε να μπορέσει να τον/την βοηθήσει καλύτερα και πιο αποτελεσματικά. Μην ξεχνάτε ότι η δουλειά του επαγγελματία μπορεί να γίνει πιο εύκολη αφού θα έχει εσάς ως συμπαραστάτη και βοηθό.
Μπορείτε να βοηθήσετε, τελικά, στην κατάθλιψη;
Με αληθινές φιλίες οι άνθρωποι έχουν αποδείξει ότι μπορούν να καταφέρουν πολλά και να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις —συμπεριλαμβανομένης και της κατάθλιψης. Πρέπει να είστε υπομονετικοί, να συγχωρείτε και να ασχολείστε με τον/την φίλο/η σας, όταν αυτός/ή παλεύει με την κατάθλιψη, γιατί είναι αυτό που χρειάζεται περισσότερο. Και μην ξεχνάτε, όμως, ότι ακόμη κι όταν δεν μπορείτε να βοηθήσετε αυτό το άτομο, υπάρχουν ειδικοί με εμπειρία στους οποίους μπορείτε να απευθυνθείτε για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης του δικού σας ανθρώπου.
Συγγραφέας: Ευγενία Κυρέζη – Κλινικός Ψυχολόγος & Life Coach
Η Ευγενία Κυρέζη είναι κλινικός ψυχολόγος, ψυχοθεραπευτής & προσωπικός σύμβουλος (Life Coach). To 1994 πήρε το Bachelor of Professional Studies in Human Services από το Audrey Cohen College του Metropolitan College of New York και το 1997 το Master of Arts in Clinical Psychology από το Long Island University. Παράλληλα με τις σπουδές της, δούλευε στον τομέα της ψυχικής υγείας σε κλινικές, κέντρα αποτοξίνωσης και κέντρα φροντίδας ηλικιωμένων. Εργάσθηκε ως διευθύντρια τμήματος ψυχολογίας σε Ελληνικό και Αμερικάνικο κολέγιο και από το 2000 ως ψυχοθεραπεύτρια & life coach στην Θεσσαλονίκη στο γραφείο της. Ενημερώνεται και εκπαιδεύεται στον τομέα της συμβουλευτικής ψυχοθεραπείας και του life coaching. Προσφέρει συμβουλευτική ψυχοθεραπεία και life coaching στο γραφείο της αλλά και συνεδρίες διαδικτυακά μέσω skype, viber, messenger κ.α.