Η τροφή τρέφει το συναίσθημά μας ή το σώμα μας;

Το ένα από τα τρία είδη παχυσαρκίας και το πιο συχνό πλέον, συνδέεται με την υπερβολική κατανάλωση φαγητού, που καλύπτει ουσιαστικά άλλες ανάγκες πέρα από τη θρέψη. Ψυχολογικές και κοινωνικές ανάγκες που έχουν μείνει ακάλυπτες, βρίσκουν διαφυγή και έκφραση μέσω του φαγητού. Πιο ανώδυνα θεωρητικά, καθώς δεν μας φέρνει αντιμέτωπους με τα πραγματικά προβλήματα, μεταθέτοντας την ακάλυπτη ανάγκη μας σε έναν μελλοντικό, αόριστο χρόνο. Επώδυνα όμως για το σώμα μας, καθώς κάθε επιπλέον τροφή έρχεται και «κάθεται» πάνω στο σώμα μας, παραμορφώνοντάς το αισθητικά, με δυσμενείς συνέπειες και πάλι για την αυτοεκτίμηση, την υγεία και τον ψυχισμό μας. Γιατί όμως δεν μπορούμε να δούμε τη σχέση φαγητού και ψυχολογίας και αφηνόμαστε στην αλόγιστη κατανάλωση φαγητού, λες και είναι η μόνη μας παρηγοριά;

Η απάντηση είναι ότι λειτουργεί μέσα μας ένας μηχανισμός άμυνας που δεν μας είναι συνειδητός και γι’ αυτό δεν μπορούμε ούτε να τον αναγνωρίσουμε, ούτε να τον αντιστρέψουμε. Το φαγητό δηλαδή είναι η εύκολη παρηγοριά μας, στην οποία καταφεύγουμε κάθε φορά που βιώνουμε αρνητικά συναισθήματα που δεν μπορούμε να διαχειριστούμε. Μια παρηγοριά, προσιτή σε όλους ακόμα και σε περίοδο κρίσης, που μας προσφέρει ανακούφιση προσωρινά, χωρίς κόπο και προσπάθεια. Δυστυχώς τις συνέπειες αυτής της συνήθειας τις συνειδητοποιούμε πολύ αργότερα και περικλείονται γύρω από τη λέξη «παχυσαρκία».

Οι κατηγορίες της παχυσαρκίας

Μπορούμε να χωρίσουμε την παχυσαρκία σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

• Απλή παχυσαρκία η οποία προέρχεται από υπερβολική τροφή.
• Αδενική παχυσαρκία η οποία προέρχεται από κακή λειτουργία των αδένων της εκκρίσεως.
• Παχυσαρκία που προέρχεται από ψυχολογικούς λόγους που οδηγούν στην πολυφαγία.

Οι κρυφοί συμβολισμοί του φαγητού

Οι ψυχολόγοι λένε ότι η πράξη που εκφράζεται με τη λέξη «τρώω» έχει πολλά νοήματα ουσιαστικά και συμβολικά. Τρώω για να τραφώ, για να σταματήσω την πείνα μου, για να δείξω τις φιλικές μου διαθέσεις, κάνω «ομοτράπεζό μου» αυτόν που θεωρώ ίσο μου. Προσφέρω τροφή για να δείξω τη φιλία μου-«φιλεύω». Αυτές όλες οι έννοιες δίνουν στο φαγητό μια ξεχωριστή θέση στην καθημερινή λειτουργία της ζωής μας.

Όμως υπάρχουν και πολλές καταστάσεις άγχους ή νευρικής έντασης που χρησιμοποιείται το φαγητό ως υποκατάστατο.

• Υπάρχουν άνθρωποι που εξομοίωσαν τη μητρική στοργή με το τάισμα από τη μητέρα και που δεν κατάφεραν ποτέ να ξεφύγουν από αυτή την εξομοίωση. Κάθε φορά λοιπόν που ζητούν ένα καταφύγιο αγάπης και στοργής καταφεύγουν στο φαγητό.
• Η καταφυγή στο φαγητό ισοδυναμεί επίσης και με αναζήτηση καταξίωσης και επιβεβαίωσης για τη ζωή. «Μπράβο είσαι καλό παιδί» λένε πολλοί γονείς στο παιδί που τρώει όλο το φαγητό του. Αργότερα εκείνος που ζητάει ένα «μπράβο», εάν δεν το πάρει από αλλού ή αν δεν το παίρνει όσο συχνά το θέλει, θα το ρίξει στο φαγητό. Κάπου στο βάθος του μυαλού ακούγεται η γνώριμη φωνή των γονιών που λέει «Μπράβο που τρως όλο το φαΐ σου, είσαι καλό παιδί».
• Άλλη αιτία πολυφαγίας, είναι μια στενοχώρια, απογοήτευση και αγανάκτηση. Συνήθως ξεσπάμε σε αλμυρά ή γλυκά, πλούσια σε λιπαρά τρόφιμα, τα οποία προσωρινά μας γεμίζουν το κενό της θλίψης ή απογοήτευσης. Η αιτία φυσικά παραμένει, αλλά αυτό είναι θέμα που το παραβλέπουμε επί του παρόντος.
• Άλλοι πάλι τρώνε όταν θυμώνουν και αντί να «δαγκώσουν» αυτόν που τους εξόργισε, δαγκώνουν τις τροφές και μάλιστα σε μεγάλες ποσότητες.

Σε όλες τις περιπτώσεις συναισθηματικής υπερφαγίας όπως οι παραπάνω, χρειάζεται ριζική αλλαγή στην ψυχολογία, για να σπάσει ο φαύλος κύκλος στον οποίο έχουν μπει τα άτομα. Θα πρέπει λοιπόν το παχύσαρκο άτομο πρώτα να αναγνωρίσει ότι θέλει να αλλάξει και μετά να αναζητήσει τη βοήθεια ειδικού, για να μπορέσει να φτάσει ξανά στο φυσιολογικό του βάρος και να το διατηρήσει. Η λύση στο πρόβλημα της παχυσαρκίας αυτής της μορφής, είναι η αλλαγή του ασυνείδητου μηχανισμού που δημιουργεί τη σύνδεση φαγητό=παρηγοριά.

Συντάκτης: Εύη Ξυραφά, Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης

Influence:

Σύμβουλος προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης, Εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας…