Η Κρητική Διατροφή είναι στην πραγματικότητα ο πρόδρομος αυτής που σήμερα είναι γνωστή ως Μεσογειακή Διατροφή. Είναι η δίαιτα των …
Η πλευρά της Μεσογειακής Διατροφής, που δεν γνωρίζουμε
Ο όρος «Μεσογειακή Διατροφή» χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια για να περιγράψει τις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων των χωρών της Μεσογείου κατά τις δεκαετίες του ΄50 και του ΄60. Ακούγοντας τον όρο αυτό, το μυαλό μας πηγαίνει αυτόματα στις βασικές αρχές της Μεσογειακής Διατροφής, όπως τις έχουμε γνωρίσει από βιβλία, επιστημονικά άρθρα και διατροφολόγους:
- Ελάχιστη κατανάλωση κόκκινου κρέατος
- Κατανάλωση δημητριακών ολικής άλεσης και των προϊόντων τους
- Αυξημένη κατανάλωση οσπρίων
- Καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών
- Εκτεταμένη χρήση του ελαιόλαδου ως βασική πηγή λιπαρών
Οι παραπάνω πληροφορίες είναι ευρέως γνωστές και μάλιστα αποτελούν κανόνες καθημερινής διατροφής για πολλούς από εμάς. Επίσης, οι περισσότεροι σίγουρα γνωρίζουμε την επιδημιολογική μελέτη των Επτά Χωρών, του Ancel Keys, μέσα από την οποία έγινε γνωστή η πολύτιμη, για την υγεία του ανθρώπου, φύση της Μεσογειακής Διατροφής. Ποιες είναι όμως οι λεπτομέρειες που δε γνωρίζουμε για αυτόν τον τόσο απλό αλλά σημαντικό τρόπο ζωής;
- Η Μεσογειακή Διατροφή ουσιαστικά αναφέρεται στην Κρητική Διατροφή. Στην μελέτη των Επτά Χωρών, που πραγματοποιήθηκε μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, μελετήθηκε δείγμα πληθυσμού από επτά χώρες ως προς τη συσχέτιση της διατροφής του με τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από δείγμα Κρητικών και Κερκυραίων, με τους Κρήτες να παρουσιάζουν τα χαμηλότερα ποσοστά θανάτων από καρδιαγγειακά. Έτσι, ο Keys άρχισε να μελετά τη διαφορετικότητα της Κρητικής Διατροφής, η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Μεσογειακή Διατροφή, περιλαμβάνοντας τις βασικές αρχές διατροφής όλων των λαών της Μεσογείου.
- Οικιακή οικονομία. Η νοοτροπία και η προετοιμασία των καθημερινών κυρίων γευμάτων, ώστε να είναι πλούσια σε γεύση, αλλά παρασκευασμένα με φτωχά υλικά, συνήθως παραγωγής των συμμετεχόντων (στην μελέτη των Επτά Χωρών). Οι όροι πλούσιο και φτωχό αναφέρονται στην εμπορική αξία των τροφίμων και όχι στη θρεπτική. Επιπλέον, οι οικογένειες ήταν μεγάλες και με αυστηρή ιεραρχία. Η ποσότητα του φαγητού ήταν εξατομικευμένη και ανάλογα με την ηλικία και το φύλο.
- Αγχολυτική διαδικασία γευμάτων. Στην αγροτική κοινωνία των μέσων του 20ου αιώνα, τα γεύματα λάμβαναν χώρα μέσα σε μια οικογενειακή και συνήθως εύθυμη ατμόσφαιρα, κάνοντας έτσι το γεύμα μια αγχολυτική και χαλαρωτική διαδικασία.
- Καθημερινή άσκηση. Οι συμμετέχοντες ήταν στην πλειοψηφία τους αγρότες και κτηνοτρόφοι. Ήταν άνθρωποι που εκτελούσαν καθημερινή έντονη χειρωνακτική εργασία, με αποτέλεσμα να έχουν έντονη φυσική δραστηριότητα. Ακόμα και για τα άτομα που δεν απασχολούνταν στις αγροτικές εργασίες, όπως κάποιες γυναίκες, η φροντίδα των πολυμελών οικογενειών στα μέσα του προηγούμενου αιώνα ήταν πολύ κοπιαστική. Όλες οι δουλειές του σπιτιού γίνονταν μηχανικά από τις νοικοκυρές και όχι αυτοματοποιημένα.
- Θρησκεία. Το κομμάτι αυτό επηρέαζε και επηρεάζει ακόμη τη διατροφή σε δύο επίπεδα. Πρώτον κοινωνικά, αφού η πίστη δρα σαν αγχολυτικό και δεύτερον, οι νηστείες και η αποχή από τα ζωικά προϊόντα, σε τακτά χρονικά διαστήματα (που εκείνη την εποχή τηρούνταν κατά γράμμα) διατηρούσαν την ισορροπία στη διατροφή των Κρητών.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα ακούσουμε για τη Μεσογειακή Διατροφή θα ξέρουμε πως ο όρος κρύβει μέσα του την καθημερινή, κοπιαστική ζωή ενός λαού και όχι μόνο τις διατροφικές του συνήθειες. Συνεπώς, βάζουμε σε προτεραιότητα την βελτίωση ολόκληρης της ζωής μας (με άσκηση, απλά γεύματα, σωματική και ψυχική υγεία, γέλιο και χαρά στα μικρά, καθημερινά πράγματα) και όχι μόνο της διατροφής μας.
