«Η Παναγία των Παρισίων», ένα διαχρονικό ντοκουμέντο

Με αφορμή την πυρκαγιά στο κτίριο της Παναγίας των Παρισίων πριν από μερικά χρόνια, αλλά και την ταινία που θα προβληθεί στις αίθουσες σύντομα, ας κάνουμε μια αναδρομή στις σελίδες του εμβληματικού λογοτεχνικού έργου του Ουγκό.

Τη μέρα που οι φλόγες τύλιξαν το κτίριο της Παναγίας των Παρισίων όλος ο κόσμος απόρησε. Ποια δύναμη άφησε να συμβεί κάτι τέτοιο, μα και ποια δύναμη βοήθησε στο να κτιστεί και να διατηρηθεί ένα τέτοιο αρχιτεκτονικό έργο. Και ξεκινάμε πρώτα από το κτήριο, και από εκεί θα πιάσουμε και τον ρυθμό του ομώνυμου βιβλίου του Ουγκό.

Η αληθινή εικόνα της ζωής στο Παρίσι της εποχής

Ο συγγραφέας ξεκινάει με τόλμη και σεβασμό στις πρώτες διακόσιες σελίδες περίπου να περιγράφει την ιστορία της πόλης κυρίως από την αρχιτεκτονική μεριά. Κι έπειτα μας βάζει στο νόημα. Η αλήθεια είναι πως κι εγώ περίμενα να διαβάσω κάποια ιστοριούλα έρωτα και περιπέτειας. Και σίγουρα η αρχιτεκτονική αναδρομή στην πόλη είναι κάπως κουραστική και δυσνόητη. Κι ο Κουασιμόδος δεν είναι κάποια χαριτωμένη, αν και παραμορφωμένη, φιγούρα που όλοι συμπαθήσαμε μέσω Disney. Όσον αφορά στην Εσμεράλδα είναι όμορφη, ναι, όμως ανήκει στην αιωνίως περιθωριοποιημένη φυλή των τσιγγάνων, δυστυχώς, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.

Η ελληνική λέξη «ανάγκη» χαραγμένη στο κτίριο

Σαν βιβλίο θα μπορούσε κανείς να το πει και ιστορικό. Ίσως και προφητικό αφού αναφέρεται και σε μια παλιότερη πυρκαγιά που οδήγησε σε άλλη μια ανακατασκευή του κτιρίου. Σίγουρα είναι ένα δυνατό μυθιστόρημα που ξεκινάει με μια και μόνο λέξη. Την λέξη «ανάγκη» που είδε χαραγμένη κάπου στο κτίσμα ο συγγραφέας. Χαραγμένη στα ελληνικά.

Ολόκληρο το μυθιστόρημα περιστρέφεται γύρω από αυτήν την λέξη και την έννοιά της. Μιλάει για τις ανάγκες των τσιγγάνων προς όποια κατεύθυνση. Της ζωής, της επιβίωσης, της αναγνώρισης. Μιλάει για τις ανάγκες του Κουασιμόδου και το δικαίωμα του στον έρωτα. Ναι, το βιβλίο έχει έντονο το στοιχείο του έρωτα και της αγάπης.

Η διαχρονικότητα του κτιρίου, του βιβλίου και της ανάγκης για αγάπη

Της αγάπης που σε όλους λίγο ως πολύ λείπει. Είναι διαχρονικό βιβλίο ακριβώς γιατί καταπιάνεται με τέτοιες έννοιες. Υπό την επιρροή της «ανάγκης» και στην αναζήτηση του έρωτα παρεμβάλλονται ανθρώπινες και μυθιστορηματικές καταστάσεις. Περιπέτειες, πυρκαγιές, προσβολές, εκτελέσεις. Κι όλα οδηγούν σ’ ένα επικό αριστούργημα της λογοτεχνίας.

Όσο για το κτίριο, σήμερα αναστυλώνεται. Και δεν είναι η πρώτη φορά. Έχουν περάσει από πάνω του αιώνες και πόλεμοι. Κι έχουν προσευχηθεί μέσα του άνθρωποι. Χιλιάδες ανθρώπων που στρέφονταν στην συμπόνοια της Παναγίας. Πριν και μετά το πέρας πολέμων, μαχών και καταστροφών. Κι αυτή πάντα άκουγε κι ακούει. Άλλωστε κάθε άνθρωπος και κάθε τόπος χρειάζεται μια Παναγία, μια μάνα να τον αγκαλιάσει, να τον φροντίσει, να τον σκεπάσει. Κι αυτή έχει σκεπάσει κι έχει φροντίσει τις ανάγκες αυτού του τόπου, αυτής της πόλης. Είναι η Παναγία των Παρισίων.

Συντάκτης: Νίκος Σέρβος,

Influence:

Αρθρογράφος του flowmagazine.gr.